Giáo án PPT Địa lí 6 chân trời Bài 9: Cấu tạo của Trái Đất. Các mảng kiến tạo. Động đất và núi lửa

CHƯƠNG 3: CẤU TẠO CỦA TRÁI ĐẤT, VỎ TRÁI ĐẤT

BÀI 9: CẤU TẠO CỦA TRÁI ĐẤT, ĐỘNG ĐẤT VÀ NÚI LỬA

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Năm 2018, núi lửa Sô-pu-tan (Soputan) ở In-đô-nê-xi-a (Indonesia) phun trào chỉ vài ngày sau động đật khoảng 7 độ rích-te. Vì sao động đất và núi lửa lại xuất hiện trên Trái đất? Bên trong Trái đất có những gì và cấu tạo ra sao Con người đã nỗ lực khám pha bằng những cách nào? Chúng ta cùng tìm hiểu những vấn đề này trong bài học ngày hôm nay - Bài 9: Cấu tạo của Trái đất, động đất và núi lửa.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Cấu tạo của Trái đất

+ Em hãy cho biết, Trái đất gồm những lớp nào?

- GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm, tìm hiểu về đặc điểm của ba lớp, trả lời câu hỏi vào Phiếu học tập số 1:

+ Nhóm 1: Tìm hiểu đặc điểm của lớp vỏ Trái đất.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu đặc điểm của lớp man-ti.

+ Nhóm 3: Tìm hiểu đặc điểm của lớp nhân. 

Ghi nhớ:

- Trái đất gồm 3 lớp:

+ Vỏ Trái đất.

+ Man-ti.

+ Nhân.

- Các nhóm hoàn thành phiếu học tập:

+ Nhóm 1: Tìm hiểu đặc điểm của lớp vỏ Trái đất.

• Độ dày: từ 5-70 km.

• Trạng thái vật chất: rắn, chắc.

• Nhiệt độ: càng xuống sâu nhiệt độ càng tăng, tối đa không quá 1000°C.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu đặc điểm của lớp man-ti.

• Độ dày: gần 3000 km.

• Trạng thái vật chất: từ quánh dẻo  đến rắn.

• Nhiệt độ: khoảng từ 1500°C đến 3700°C.

+ Nhóm 3: Tìm hiểu đặc điểm của lớp nhân. 

• Độ dày: trên 3000 km.

• Trạng thái vật chất: từ lỏng đến rắn.

• Nhiệt độ: cao nhất khoảng 5000°C. 

- Lớp vỏ trái đất có:

+ Đặc điểm: là nơi tồn tại của các thành phần tự nhiên như đất, đá, không khí, nước, sinh vật,...

+ Cấu tạo: gồm có vỏ lục địa và vỏ đại dương. 

• Vỏ lục địa đa phần được tạo bởi đá granit và tương đối dày (từ 25 km đến 70 km).

• Vỏ đại đương là phần cấu tạo bởi đá badan và có độ dày mỏng hơn (từ 5 km đến 10 km).

- HS tự đọc. 

2. Các mảng kiến tạo

+ Em hãy cho biết lớp vỏ Trái đất có những mảng kiến tạo lớn nào? 

+ Việt Nam nằm ở mảng nào?

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm, đọc thông tin mục II Các mảng kiến tạo SHS trang 140 và trả lời câu hỏi:

+ Trình bày cấu tạo của thạch quyển 

+ Các mảng kiến tạo đứng yên hay có sự di chuyển? 

+ Các mảng nào xô vào nhau?

Ghi nhớ:

- Các mảng kiến tạo lớn của lớp vỏ Trái đất:

+ Mảng Âu – Á.

+ Mảng Thái Bình Dương.

+ Mảng Ấn Độ - Ô-xtray-li-a.

+ Mảng Phi.

+ Mảng Bắc Mĩ.

+ Mảng Nam Mĩ.

+ Mảng Nam Cực. 

- Việt Nam nằm ở mảng Âu-Á. 

- Cấu tạo của thạch quyển: Thạch quyền là lớp ngoài cùng của Trá Đất, bao gồm: vỏ Trái Đất và phần trên của man-ti.Thạch quyển được cấu tạo bởi các mảng kiến tạo lớn nhỏ khác nhau.

- Các mảng kiến tạo có sự di chuyển. Tách xa nhau hoặc xô vào nhau. 

- Các cặp mảng xô vào nhau: mảng Âu - Á và mảng Ấn Độ - Ô-xtrây-li-a, mảng Thái Bình Dương và mảng Âu - Á, mảng Thái Bình Dương và mảng Bắc Mỹ.

3. Động đất

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, đọc nội dung thông tin SHS mục III Động đất trang 141, 142 và trả lời câu hỏi:

+ Thế nào là hiện tượng động đất? Thang đo cường độ động đất là gì?

+ Hãy cho biết nguyên nhân gây ra hiện tượng động đất và hậu quả của nó?

+ Em hãy nêu những việc cần làm khi động đất xảy ra? 

Ghi nhớ:

- Động đất là hiện tượng lớp vỏ Trái Đất bị rung chuyển với nhiều cường độ khác nhau và diễn ra trong thời gian ngắn. Cường độ động đất mạnh hay yếu tùy thuộc vào sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo. Thang đo cường độ động đất phổ biến là thang Rich-te.

- Nguyên nhân gây ra hiện tượng động đất: do hoạt động của núi lửa, sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo, đứt gãy trong vỏ Trái đất. 

- Hậu quả của hiện tượng động đất: 

+ Đổ nhà cửa, các công trình xây dựng, gây thương vong cho con người, hư hại các thiết bị, phương tiện,...

+ Có thể gây nên lở đất, biến dạng đáy biển, làm phát sinh sóng thần khi xảy ra ở biển.

- Khi động đất xảy ra, chúng ta cần chui xuống gầm bàn, sử dụng thang bộ, không lái xe và chú ý bảo vệ đầu....

4. Núi lửa

+ Thế nào là hiện tượng núi lửa? 

+ Hãy cho biết nguyên nhân gây ra hiện tượng núi lửa phun trào và hậu quả của nó?

+ Em hãy nêu những việc cần làm khi núi lửa xảy ra?

Ghi nhớ:

- Hiện tượng núi lửa là: hiện tượng phun trào mắc-ma lên trên bề mặt Trái Đất. Núi lửa thường phân bố theo nhóm và hầu hết nằm đưới đại dương. Phần lớn số lượng núi lửa đã và đang hoạt động nằm trên Vành đai lửa Thái Bình Dương.

- Nguyên nhân gây ra hiện tượng núi lửa: do mắc-ma từ trong lòng Trái Đất theo các khe nứt của vỏ Trái Đất phun trào lên bề mặt.

- Hậu quả của hiện tượng núi lửa: 

+ Tro bụi và dung nham từ núi lửa có thể vùi lấp thành thị, làng mạc, ruộng nương,... gây thiệt hại về tài sản lẫn tính mạng con người.

+ Tro bụi gây biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí, ảnh hưởng đến sức khoẻ của con người (đặc biệt các bệnh liên quan đến đường hô hấp, dịch bệnh....).

+ Ngoài ra, còn ảnh hưởng đến các hoạt động khác như giao thông, sản xuất nông nghiệp,...

+ Tuy nhiên, sau khi dung nham phân hủy, sẽ tạo thành lớp đất đỏ màu mỡ, thuận lợi cho sự phát triển cây trồng. 

- Khi núi lửa xảy ra, người dân phải nhanh chóng sơ tán đến nơi an toàn. 

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

- GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi 1 SHS phần Luyện tập trang 143: Em hãy cho biết các vành đai động đất và núi lửa có trùng nhau không? Tại sao? 

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

- GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi 1 phần Vận dụng SHS trang 143: Giả sử khi đang ở trong lớp học, nếu có động đất xảy ra, em sẽ làm gì? 

--------------------------------------

--------------------- Còn tiếp ----------------------