TIẾT  17: GIỚI THIỆU BÀI HỌC VÀ TRI THỨC NGỮ VĂN

1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

• Kể tên những tác phẩm văn học em yêu thích.
• Cho biết tác phẩm văn học đó thuộc thể loại gì?

1. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

• CHỦ ĐỀ BÀI HỌC: TÌNH CẢM GIA ĐÌNH
• Cảm nhận được những giá trị quí giá của tình cảm gia đình.
• Có thái độ trân trọng, biết yêu thương và gìn giữ, vun đắp hạnh phúc gia đình

THẢO LUẬN

Em hãy đọc kĩ phần Tri thức ngữ văn trang 39 SGK và điền vào Phiếu học tập để tìm hiểu về đặc điểm của thơ theo các nội dung gợi ý:

- Thể thơ

- Ngôn ngữ thơ

- Vần, nhịp

- Nội dung chủ yếu

Thơ là cõi thực nối với cõi mộng, mặt đất với các vì sao. Thơ không cốt tả mà gợi, gợi cảnh cũng như gợi tình. Cho hay vô cùng là thế giới bên trong và hình sắc đẹp là hình sắc khéo dẫn ta vào thế giới ấy.

(Thi nhân Việt Nam – Hoài Thanh, Hoài Chân)

THƠ

* Định nghĩa: Là một hình thức sáng tác văn học phản ánh cuộc sống với những cảm xúc trong ngôn ngữ hàm súc, giàu hình ảnh, và nhất là có nhịp điệu.

* Đặc điểm:

• Thể thơ.
• Ngôn từ: cô đọng, giàu nhạc điệu, hình ảnh, sử dụng nhiều biện pháp tu từ (so sánh, ẩn dụ, điệp ngữ, v.v…).
• Nội dung: tình cảm, cảm xúc của nhà thơ trước cuộc sống.

* Một số đặc điểm khác của thơ

Vần:

• Vần chân (cước vận)
• Vần lưng (yêu vận)

Nhịp:

• Là các chỗ ngừng ngắt trong một dòng thơ dựa trên sự lặp lại có tính chu kỳ số lượng các tiếng.

Thanh điệu:

• Là thanh tính của âm điệu.

Âm điệu:

• Là đặc điểm chung của âm thanh trong bài thơ, được tạo nên từ vần, nhịp, thanh điệu và các yếu tố khác của âm thanh ngôn ngữ trong bài thơ.

1. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM KHÁC CỦA THƠ

Nêu nhận xét về vần được sử dụng trong các câu thơ sau:...

Nêu nhận xét về nhịp được sử dụng trong các câu thơ sau:...

Núi cao chi lắm/ núi ơi

Núi che mặt trời// chẳng thấy/ người thương

(Ca dao)

Cày đồng// đang buổi/ ban trưa

Mồ hôi/ thánh thót// như mưa/ ruộng cày

Ai ơi// bưng bát cơm đầy

Dẻo thơm/ một hạt// đắng cay/ muôn phần

(Ca dao)

* Dẫn dắt:

Nắm nội dung bài học

Hoàn thành bài tập

Tiết sau Đọc văn bản: Chuyện cổ tích về loài người