Giáo án PPT Ngữ văn 6 kết nối Bài 4: Giới thiệu bài học và Tri thức ngữ văn

BÀI 4: GIỚI THIỆU BÀI HỌC VÀ TRI THỨC NGỮ VĂN

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

+ Em hãy đọc đoạn VB thơ sau đây và cho biết thể thơ được sử dụng ở đây là gì?

“Việt Nam đất nước ta ơi

Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn

Cánh cò bay lả rập rờn

Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều”

(Việt Nam quê hương ta – Nguyễn Đình Thi)

+ Em đã bắt gặp những đoạn thơ có cùng thể loại với đoạn thơ trên hay chưa? Hãy kể tên và đọc một đoạn cho cả lớp cùng nghe.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Tìm hiểu giới thiệu bài học và Khám phá tri thức ngữ văn

+ Đọc phần tri thức ngữ văn về thơ lục bát trong SGK;

+ Dựa vào VB thơ được trích dẫn ở đầu buổi học, em hãy:

• Đếm số tiếng của từng dòng để nhận diện dòng sáu tiếng, dòng tám tiếng;

• Xác định vần được gieo ở dòng sáu, dòng tám;

• Xác định thanh điệu của các tiếng 4 – 6 trong dòng sáu tiếng và các tiếng 4 – 6 – 8 trong dòng tám tiếng;

• Xác định cách ngắt nhịp trong các dòng thơ lục bát đó.

Ghi nhớ:

Thơ lục bát

- Thơ lục bát (6 – 8) là thể thơ mà các dòng thơ được sắp xếp thành từng cặp, một dòng sáu tiếng và một dòng tám tiếng;

- Vần trong lục bát: Tiếng cuối của dòng sáu vần với tiếng thứ sáu của dòng tám; tiếng cuối của dòng tám lại vần với tiếng cuối của dòng sáu tiếp theo;

- Thanh điệu trong thơ lục bát: Trong dòng sáu và dòng tám, các tiếng thứ sáu, thứ tám là thanh bằng, còn tiếng thứ tư là thanh trắc. Riêng trong dòng tám, mặc dù tiếng thứ sáu và thứ tám đều là thanh bằng nhưng nếu tiếng thứ sáu là thanh huyền thì tiếng thứ tám là thanh ngang và ngược lại;

- Nhịp thơ trong lục bát: Thơ lục bát thường ngắt nhịp chẵn (2/2/2, 2/4, 4/4,…).

Lục bát biến thể

- Lục bát biến thể không hoàn toàn tuân theo luật thơ của lục bát thông thường, có sự biến đổi số tiếng trong các dòng, biến đổi cách gieo vần, cách phối thanh, cách ngắt nhịp,…

………………………….

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

- GV yêu cầu HS thực hiện yêu cầu: Hãy lựa chọn một bài thơ lục bát mà em yêu thích và chỉ ra các yếu tố đặc trưng của thơ lục bát như: số tiếng, số dòng, vần, nhịp. Những đặc trưng đó có tác dụng như thế nào trong việc biểu đạt nội dung của bài thơ?

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

- GV yêu cầu HS thực hiện yêu cầu: Làm bài tập theo nhóm và điền vào phiếu học tập.