Giáo án PPT Ngữ văn 6 kết nối Bài 2: Chuyện cổ tích về loài người

BÀI 2: VĂN BẢN 1: CHUYỆN CỔ TÍCH VỀ LOÀI NGƯỜI

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

+ Nêu tên một truyện kể về nguồn gốc loài người trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam hoặc văn học nước ngoài mà em biết. Trong truyện kể đó, sự ra đời của loài người có điều gì kỳ lạ? (GV có thể gợi ý một số truyện như chuyện về Lạc Long Quân – Âu Cơ, Bàn Cổ khai thiên lập địa và Nữ Oa sáng tạo con người, truyện trong Kinh Thánh – Jehova sáng tạo ra con người, v.v... );

+ Đọc một bài thơ hoặc đoạn thơ viết về tình cảm gia đình mà em biết.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Đọc văn bản

Đọc và giới thiệu về tác giả Xuân Quỳnh và bài thơ Chuyện cổ tích về loài người.

Ghi nhớ:

1. Tác giả

- Họ tên đầy đủ: Nguyễn Thị Xuân Quỳnh;

- Năm sinh – năm mất:1942 – 1988;

- Quê quán: La Khê – Hà Đông – Hà Tây, nay là Hà Nội.

- Truyện và thơ viết cho thiếu nhi của bà tràn đầy tình yêu thương, trìu mến, có hình thức giản dị, ngôn ngữ trong trẻo, phù hợp với cách cảm, cách nghĩ của trẻ em.

- Những tác phẩm truyện và thơ viết cho thiếu nhi tiêu biểu: Lời ru mặt đất, Bầu trời trong quả trứng, Bến tàu trong thành phố,...

2. Tác phẩm

- Chuyện cổ tích về loài người là bài thơ được rút ra từ tập thơ Lời ru trên mặt đất, NXB Tác phẩm mới, Hà Nội, 1978, tr. 49 – 52.

2. Khám phá văn bản

+ Nhân vật chính trong VB là ai?

+ Phương thức biểu đạt của VB là gì? Có sự kết hợp nào ở đây không?

+ Bố cục của văn bản là gì?

+ Thế giới trước và sau khi có sự xuất hiện của trẻ em đã có sự thay đổi. Em hãy nêu những sự thay đổi đó?

Ghi nhớ:

- Nhân vật chính: trẻ em;

- Phương thức biểu đạt: trữ tình kết hợp tự sự và miêu tả;

- Bố cục: 2 phần

+ Phần 1: Khổ 1: Thế giới trước khi trẻ con ra đời;

+ Phần 2: Thế giới sau khi trẻ con ra đời

• Khổ 2: Những thay đổi về thiên nhiên đầu tiên khi trẻ con sinh ra;

• Khổ 3: Sự xuất hiện của mẹ để cho trẻ tình yêu và lời ru

• Khổ 4: Sự xuất hiện của bà để kể cho trẻ nghe những câu chuyện cổ

• Khổ 5: Sự xuất hiện của bố và tình yêu thương của bố để cho trẻ có nhận thức về thế giới

• Khổ 6: Sự xuất hiện của trường lớp và thầy giáo để cho trẻ được đi học và có kiến thức.

- Thế giới trước khi trẻ con ra đời

+ Trời được sinh ra đầu tiên. Thế giới lúc này chưa có gì cả, chưa có cây cối, ánh sáng, màu sắc. Tất cả mới chỉ là một màu đen.

- Thế giới sau khi trẻ con ra đời

+ Thiên nhiên: Mặt trời bắt đầu nhô cao à ánh sáng xuất hiện à bắt đầu có màu sắc và sự sống của muôn loài:

• Màu sắc: màu xanh của cỏ cây, màu đỏ của hoa 

• Loài vật: chim hót

• Sự vật: gió, sông, biển, đám mây, con đường

• Sông cần đến mênh mông/ Biển có từ thuở đó – tư duy thơ của Xuân Quỳnh. Có thể liên hệ với bài thơ Sóng: Sông không hiểu nổi mình/ Sóng tìm ra tận bể

à KL1: Tưởng tượng có nét tương đồng với các truyện kể nguồn gốc khác trên thế giới như: truyện Bàn Canh khai thiên lập địa và Nữ Oa sáng tạo con người; truyện trong Kinh Thánh về Jehova sáng tạo ra thế giới và con người trong 7 ngày.

KL2: Theo VB, mỗi sự thay đổi trên thế giới đều bắt nguồn từ sự sinh ra của trẻ con. Các sự vật, hiện tượng xuất hiện đều để nâng đỡ, nuôi dưỡng, góp phần giúp trẻ con trưởng thành cả về vật chất và tâm hồn.

………………………….

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

- GV yêu cầu HS thực hiện yêu cầu: Trả lời một số câu hỏi trắc nghiệm hoặc tổ chức cuộc thi kể lại VB thơ vừa được học.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

- GV yêu cầu HS thực hiện yêu cầu: Viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) thể hiện cảm xúc của em về một đoạn thơ mà em yêu thích trong bài thơ Chuyện cổ tích về loài người.