Giáo án Powerpoint ngữ văn 7 kì 1 kết nối tri thức

KHỞI ĐỘNG

Em hãy chia sẻ một trải nghiệm của tuổi thơ em. Ghi lại một số từ ngữ diễn tả cảm xúc của em khi nghĩ về trải nghiệm đó.

Tiết … - Văn bản 1:

BẦY CHIM CHÌA VÔI

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. TÌM HIỂU CHUNG
2. TÌM HIỂU CHI TIẾT
3. Tập tính của bầy chìa vôi
4. Nhân vật Mên
5. Nhân vật Mon
6. So sánh Mên và Mon

III. TỔNG KẾT

1. TÌM HIỂU CHUNG
2. Tác giả Nguyễn Quang Thiều

• Nguyễn Quang Thiều sinh năm 1957) tại Hà Nội.
• Ông sáng tác thơ, viết truyện, vẽ tranh,…Truyện của ông chân thực, gần gũi với cuộc sống đời thường.
• Hiện là Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam.

2. Tác phẩm Bầy chim chìa vôi

• Bầy chim chìa vôi là truyện ngắn được rút từ tập Mùa hoa cải bên sông, của NXB Hội Nhà văn, Hà Nội, 2012, tr. 136 – 146.

3. Đọc – kể, tóm tắt tác phẩm

THẢO LUẬN THEO NHÓM

• Truyện kể về nhân vật nào?
• Nội dung câu chuyện xoay quanh sự kiện chính nào?
• Em hãy xác định đề tài, ngôi kể và bố cục của truyện Bầy chim chìa vôi.
• Nhân vật chính: Mon, Men.
• Ngôi kể: Ngôi thứ ba.
• Đề tài: Trẻ em.
• Nội dung xoay quanh về cách nhìn nhận thế giới của hai nhân vật Mên và Mon.

3. Đọc – kể, tóm tắt tác phẩm

Bố cục: 4 phần

• Từ đầu… nằm im, nhưng không ngủ: Cuộc trò chuyện của hai anh em Mên và Mon lúc nửa đêm.
• Tiếp… bắt đầu mùa sinh nở của chúng. […]: Thói quen làm tổ và đẻ trứng của bầy chim chìa vôi ở bãi sông quê của Mên và
• Mùa mưa năm nay… cứ lấy đò của ông Hảo mà đi. […]: Cuộc trò chuyện giữa Mên và Mon thể hiện sự lo lắng cho bầy chìa vôi non.
• Phần còn lại: Hai anh em lên bờ sông vì lo cho bầy chim chìa vôi và kết quả của bầy chìa vôi.

1. TÌM HIỂU CHI TIẾT
2. Tập tính của bầy chìa vôi

    Đọc đoạn từ Có lẽ bố chúng… mùa sinh nở của chúng. và nêu tập tính của bầy chìa vôi ở làng của Mên và Mon.

- Tập tính làm tổ:

• Không làm tổ trên bờ.
• Làm tổ ở dải cát giữa sông Đáy mùa nước cạn bằng những đám rong héo, sau đó đẻ trứng.

- Những con chìa vôi con tập bay lần đầu khi:

• Những đám mây ở Hòa Bình bay về, báo hiệu mùa mưa.
• Vòng vây của nước ập vào phần cuối cùng của bãi cát.

- Đến mùa khô sang năm: lại ra dải cát nổi bắt đầu mùa sinh nở.

2. Nhân vật anh Mên

THẢO LUẬN CẶP ĐÔI

Nêu tính cách của nhân vật Mên.

Gợi ý:

• Nêu một số chi tiết miêu tả nhân vật Mên ở phần (3).
• Em hãy dựa vào các chi tiết đó để khái quát tính cách của nhân vật Mên.

- Lo lắng cho bầy chìa vôi:

• Tỉnh giấc trước Mon.
• Mon rủ đi đêm ra bờ sông để xem bầy chìa vôi là đi ngay.

- Trưởng thành hơn so với Mon, ra dáng người anh:

• Trưởng thành hơn:

+ Thức dậy trước Mon.

+ Khi Mon lo lắng, sợ hãi thì Mên không hề mất bình tĩnh.

• Cố tỏ ra người lớn để bảo vệ Mon và giữ được con đò:

+ Giọng tỏ vẻ người lớn: Chứ còn sao; Nào xuống đò được rồi đấy; Phải kéo về bến chứ, không thì chết.

+ Mên làm phần nặng, còn để Mon giúp sức: Khi đưa đò về bến, quấn cái dây buộc đò vào người và gò lưng kéo.

THẢO LUẬN CẶP ĐÔI

          Trong cuộc trò chuyện ở phần (2), Mon nói với Mên những chuyện gì? Nội dung cuộc trò chuyện ấy giúp em nhận ra được những nét tính cách nào của nhân vật Mon?

3. Nhân vật Mon

- Câu chuyện về bố kéo chũm và con cá măng, cá bống:

• Bố kéo chũm được một con cá măng và một con cá bống rất đẹp.
• Mon lấy trộm con cá bống thả ra cống sông.
• Nước sông dâng cao làm ngập cả cái hốc cắm sào đò.

Mon là một nhân vật trong sáng, có sự ngây ngô của trẻ thơ, yêu thương các loài động vật.

4. So sánh Mên và Mon

THẢO LUẬN NHÓM ĐÔI

• Những điểm giống giữa Mên và Mon là gì?
• Điều gì khiến Mên, Mon lo lắng khi thấy mưa to và nước đang dâng cao ngoài bãi sông? Chi tiết nào thể hiện rõ nhất điều đó?
• Trong đoạn kết của truyện, Mên và Mon hình như không hiểu vì sao mình lại khóc. Em hãy giúp các nhân vật lí giải điều đó.

III. TỔNG KẾT

NGHỆ THUẬT

- Sử dụng các lời đối thoại với ngôn ngữ phù hợp với trẻ em, phản ánh đúng tâm lí đặc điểm nhân vật.

- Không gian được miêu tả mang nét riêng biệt.

NỘI DUNG

                             Văn bản kể về câu chuyện của anh em Mên, Mon lo lắng cho bầy chim chìa vôi làm tổ ở bãi cát giữa sông Đáy. Truyện ngắn gợi lên màu sắc về tuổi thơ và sự hòa hợp của con người với thiên nhiên.

CỨU HỘ SẠT LỞ

Ai là tác giả của truyện ngắn Bầy chim chìa vôi?

1. A. Tô Hoài
2. Đoàn Giỏi
3. Võ Quảng
4. D. Nguyễn Quang Thiều

Trong truyện Bầy chim chìa vôi,

Mon đã thả con vật gì đi?

1. A. Chim chìa vôi
2. Cá măng
3. C. Cá bống
4. D. Cả B và C đúng

Vì sao Mên và Mon khóc trong đoạn kết của truyện?

1. A. Vì Mên và Mon không kéo được chiếc đò vào bờ.
2. Vì hai anh em bị bố mắng do đã đi chơi đêm.
3. Vì mưa đã làm cho cả hai anh em ướt nhẹp.
4. D. Vì hai anh em vui sướng, hạnh phúc khi thấy tất cả những con chim chìa vôi đều bay được vào bờ.

Trong truyện, bầy chim chìa vôi làm tổ trên dải cát của con sông nào?

1. A. Sông Hồng
2. B. Sông Đáy
3. C. Sông Đuống
4. D. Sông Thao

Truyện ngắn Bầy chim chìa vôi được trích trong tập truyện nào?

1. A. Người kể chuyện lúc nửa đêm và những giấc mộng
2. B. Mùa hoa cải bên sông
3. C. Trong ngôi nhà của mẹ
4. D. Mùi của ký ức

Khung cảnh bãi sông trong buổi bình minh trong mắt hai đứa trẻ được so sánh với điều gì?

1. A. Một bài thơ
2. Thần thoại
3. Truyện cổ tích
4. D. Huyền thoại

Trên bãi cát, bầy chim chìa vôi làm tổ bằng gì?

1. A. Làm tổ bằng đất
2. Làm tổ bằng rơm
3. Dùng miệng tiết ra nước bọt để làm tổ
4. D. Làm tổ bằng những đám rong sông tốt bời bời héo dần.

VẬN DỤNG

          Viết đoạn văn (5 – 7 câu) kể lại sự việc bầy chim chìa vôi bay lên khỏi bãi sông bằng lời của một trong hai nhân vật Mon và Mên (ngôi thứ nhất).

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ