Giáo án PowerPoint Tin học 6 Cánh diều Chủ để F Bài 1. Khái niệm thuật toán

KHỞI ĐỘNG

Em hãy nêu quy trình để sửa sạch chén bát bẩn?

Bước 1. Tráng chén bát bẩn với nước sạch

Bước 2. Rửa chén bát với xà phòng

Bước 3. Rửa kĩ chén bát với 2 lần nước sạch

Bước 4. Sắp xếp chén dĩa sau khi rửa

CHỦ ĐỀ F. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ VỚI SỰ TRỢ GIÚP CỦA MÁY TÍNH

BÀI 1. KHÁI NIỆM THUẬT TOÁN

NỘI DUNG BÀI HỌC

1.       Thuật toán trong cuộc sống hằng ngày

2.       Bài toàn và thuật toán

3.       Vận dụng thuật toán trong cuộc sống hằng ngày

1. Thuật toán trong cuộc sống hằng ngày

Hoạt động nhóm

1. Bài thơ cho biết cách giải quyết bài toán tính diện tích hình thang.

2. Các bước giải bài toán đó theo từng bước:

Ø  B1: Cộng số đo đáy lớn và đáy bé

Ø  B2: Đem kết quả bước 1 nhân với số đo chiều cao

Ø  B3: Đem kết quả bước 2 chia 2

Những việc làm hằng ngày, nếu mô tả đúng cách thành một quy trình từng bước đều có thể coi là thuật toán.

Ví dụ: Các bước rửa tay đúng cách với xà phòng

Ø  B1. Làm ướt hai lòng bàn tay, lấy xà phòng vào hai lòng bàn tay, chà hai lòng bàn tay vào nhau

Ø  B2. Chà lòng bàn tay này vào mu bàn tay kia và ngược lại

Ø  B3. Chà hai lòng bàn tay vào nhau, miết mạnh các ngón tay vào các kẽ ngón

Ø  B4. Chà mặt ngoài các ngón tay lên lòng bàn tay  kia và ngược lại

Ø  B5. Chà ngón cái của bàn tay này vào lòng bàn tay kia và ngược lại

Ø  B6. Chà các đầu ngón tay này vào lòng bàn tay kia và ngược lại

Ø  B7. Rửa tay dưới vòi nước chảy đến cổ tay, làm khô tay

CÁC BƯỚC RỬA TAY

2. Bài toán và thuật toán

Thảo luận cặp đôi:

1. Bài toán là gì?
2. Thuật toán là gì?
3. Bài toán và thuật toán có mối quan hệ như thế nào?

Bài toán: một vấn đề cần giải quyết được phát biểu chặt chẽ và nêu rõ ràng đầu vào là gì, đầu ra là gì.

Thuật toán: một quy trình chặt chẽ gồm một số bước, có chỉ rõ trình tự thực hiện để giải một bài toán.

Trong tin học, bài toán và thuật toán có liên quan chặt chẽ với nhau.

Bài toán ((vấn đề, nhiệm vụ cần giải quyết) => Đầu vào, đầu ra => Thuật toán (cách giải quyết)

ð  “Đầu vào, đầu ra” là các yếu tố thể hiện mối liên quan mật thiết giữa bài toán và thuật toán.

ð  Ví dụ: Bài toán tìm kiếm phần tử trong một dãy sẽ có các thuật toán khác nhau tùy theo đầu vào đã được sắp thứ tự hay chưa.

3. Vận dụng thuật toán trong cuộc sống hàng ngày

Trong cuộc sống, khi có nhiệm vụ cần hoàn thành, vấn đề cần giải quyết, chúng ta nên tập thói quen lên kế hoạch:

1. Xác định nó như một bài toán: Đầu vào có những gì, đầu ra cần đạt được là gì

2. Chia bài toán thành nhiều phần, mỗi phần là một bài toán con nhỏ hơn. Nêu cách giải quyết từng bài toán

3. Sắp xếp lại các việc phải làm cho hợp lí, việc nào làm trước, việc nào làm sau.

LUYỆN TẬP

Bài 1. Trong một bài tập làm theo nhóm, bạn Mai được giao nhiệm vụ tìm một ảnh đồng hồ thông mình trên Internet. Em hãy:

1) Phát biểu nhiệm vụ giao cho bạn Mai dưới dạng một bài toán và đặt tên cho bài toán đó.

2) Nêu một thuật toán cho bài toán em vừa phát biêu ở trên, đánh số cho các bước của thuật toán.

* Trả lời: 1. Tên bài toán chính là: “Tìm một ảnh đồng hồ thông minh trên Internet”.

Ø  Đầu vào: Sử dụng Internet

Ø  Đầu ra: Một ảnh đồng hồ thông minh.

2. Thuật toán:

Ø  Bước 1. Khởi chạy máy tìm kiếm, ví dụ Google

Ø  Bước 2. Gõ nhập từ khóa tìm kiếm “đồng hồ thông minh

Ø  Bước 3. Chọn một ảnh trong mục kết quả hình ảnh “đồng hồ thông minh” – Image Results.

Bài 2: Theo kiểu mô tả thuật toán, em hãy chỉ cho bạn Tuấn cách đi từ trường học về nhà bạn Quân  (nhà có mũi tên chỉ vào) sau khi quan sát hình trên.

*Trả lời:

Thuật toán

Ø  B1: Từ cổng trường đi ra rẽ tay trái

Ø  B2: Đi thẳng cho đến ngã tư đầu tiên

Ø  B3: (Tại ngã tư này) rẽ tay trái

Ø  B4: Đi thẳng cho đến ngã ba đầu tiên

Ø  B5: (Tại ngã ba này) rẽ tay phải

Ø  B6: Đi thẳng cho đến ngã ba đầu tiên

Ø  B7: (Tại ngã ba này) rẽ tay phải

Ø  B8: Đi thẳng cho đến chỗ đường ngoặt sang trái

Ø  B9: Đi theo đường thẳng ngoặt sang trái thẳng đến nhà Quân.

Câu 3. Với mỗi phát biểu sau đây, hãy cho biết phát biểu đó là đúng hay sai:

1. Chỉ có một thuật toán để giải một bài toán (Sai)
2. Có thể có nhiều thuật toán để giải một bài toán (Đúng)
3. Đầu vào của bài toán cũng là đầu vào của thuật toán (Đúng)
4. Đầu ra của bài toán cũng là đầu ra của thuật toán (Sai)

Câu 4. Tại sao phải mô tả thuật toán cụ thể, rõ ràng, đầy đủ? Nếu không như thế thì hậu quả là gì? Hãy nêu ví dụ minh họa.

Ví dụ minh họa: Trong thuật toán Các bước rửa tay. Bước 2 được mô tả rõ ràng cụ thể là “Chà lòng bàn tay này lên mu bàn tay kia và ngược lại”. Nếu thiếu “và ngược lại” thì nhiều người cũng biết cần phải đảo tay, tuy nhiên, một số người có thể quên đảo tay, dẫn đến một mu bàn tay có thể bị bỏ sót, không được sạch sẽ.

VẬN DỤNG

Bài 1. Khi còn học ở cấp tiêu học, em đã từng tạo được một chương trình trong môi trường lập trình trực quan (ví dụ Scratch) để thể hiện một nhân vật chuyên động. Bản liệt kê tuần tự các bước làm cho nhân vật chuyển động có phải là một thuật toán không? Vì sao?

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

1.       Ôn lại kiến thức bài học

2.       Hoàn thành bài tập được giao

3.       Xem trước nội dung bài 2