Câu hỏi tự luận Công nghệ 4 Cánh diều Bài 11. Đồ chơi dân gian

                                        BÀI 11: ĐỒ CHƠI DÂN GIAN

Nhận biết

Câu 1: Em hãy kể tên 5 món đồ chơi dân gian vào dịp Trung thu?

Trả lời:

1. Đèn ông sao
2. Mặt nạ giấy
3. Tò he
4. Đèn kéo quân
5. Trống lắc tay

Câu 2: Em hãy trình bày hiểu biết của mình về đèn kéo quân?

Trả lời:

- Đèn kéo quân:

+ Là thứ đồ chơi Trung thu của nhiều thế hệ.

+ Đèn kéo quân là một đồ chơi Trung thu mang đậm giá trị truyền thống và gắn kết với nhiều thế hệ.

+ Được làm bằng giấy và tre, đặc biệt, chiếc lồng có thể xoay, kéo theo các “quân” bên trong.

+ Đèn kéo quân thường có hình dáng của những đoàn quân xung trận, mục đồng chăn trâu, nhân vật trong Tây Du Ký... Trẻ em thường rất háo hức khi kéo những dây đèn kéo quân và đi qua các con phố trong đêm rước đèn Trung thu.

Câu 3: Em hãy nêu 3 lợi ích của đồ chơi dân gian để chứng minh vị thế của loại hình đồ chơi truyền thống này?

Trả lời:

1. Giúp phát triển khả tư duy, sáng tạo, khéo léo
2. Thấm nhuần văn hóa dân tộc Việt Nam qua từng món đồ chơi từ đó hiểu biết về cội nguồn dân tộc
3. Rèn luyện kỹ năng làm đồ chơi

Câu 4: Em hãy cho biết đồ chơi dân gian có xuất xứ từ đâu?

Trả lời:

- Đồ chơi, trò chơi dân gian là kết quả được chắt lọc từ phong tục, tập quán cổ truyền của dân tộc và qua thời gian có sự góp ý của nhiều người mà dần dần hoàn thiện theo điều kiện, quan niệm văn hóa của từng vùng, từng dân tộc.

Thông hiểu

Câu 5: Em hãy nêu các lưu ý khi làm đồ chơi dân gian.

Trả lời:

1. Chọn nguyên liệu an toàn
2. Kiểm tra độ an toàn và vệ sinh trước khi sử dụng
3. Đảm bảo tính giáo dục
4. Thiết kế đơn giản, dễ chơi

Câu 6: Trò chơi ô ăn quan là một trò chơi rất nổi tiếng với người Việt Nam. Em đã từng chơi trò này chưa? Em hãy kể về cách chơi trò chơi này.                                                              

Trả lời:

- Trò chơi này cần một mặt phẳng nhỏ vẽ được một hình chữ nhật lớn và chia đều thành 10 ô nhỏ, ở hai đầu của hình chữ nhật vẽ hai vòng cung lớn. Mỗi ô sẽ chứa 5 viên đá nhỏ bằng nhau, còn hai vòng cung sẽ đặt 2 viên đá lớn hơn.

- Từng người thay phiên nhau nhặt đá ở mỗi ô chia đều theo hướng của bảng đã vẽ. Viên đá cuối cùng dừng lại, nếu đến ô tiếp theo có viên đá sẽ tiếp tục nhặt và chia thành các ô. Khi viên đá cuối cùng trống thì người chơi sẽ được lấy hết các viên đá ở ô tiếp theo, còn nếu 2 ô trống thì đến lượt người chơi tiếp theo. Người chiến thắng sẽ là người ăn được nhiều đá hơn sau khi ăn quan của đối phương.

Câu 7: Trò chơi dân gian nào được Unesco công nhân là di sản văn hóa phi vật thể mà em biết? 

Trả lời:

Trò chơi kéo co ở Việt Nam đã chính thức được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào tháng 12/2015. Nghi lễ và trò chơi kéo co được thực hành rộng rãi trong văn hóa trồng lúa với ý nghĩa cầu cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu hay những tiên đoán liên quan đến sự thành công hay thất bại của nỗ lực trồng cấy.

Câu 8: Địa phương em có đồ chơi và trò chơi dân gian nào đặc trưng không? Hãy thuyết minh về đồ chơi và trò chơi đó trước lớp.

Trả lời:

Vào mỗi dịp Tết Nguyên đán của dân tộc, các trò chơi dân gian triều Nguyễn lại được tái hiện tại các điểm di tích Huế. Đổ xăm hường là trò chơi gieo con xúc xắc để giành những chiếc thẻ khắc chữ màu đỏ ghi học vị trong hệ thống khoa cử thời xưa. Muốn chiến thắng, người chơi phải gieo xúc xắc để giành đủ các thẻ bài với học vị Tú tài, Cử nhân, Tiến sĩ, Hội nguyên, Thám hoa, Bảng nhãn và Trạng nguyên. Không chỉ là trò chơi vào ngày Tết, đổ xăm hường còn là hình thức để người chơi thử vận may trong năm mới.

Câu 9: Theo em đồ chơi dân gian được làm từ các vật liệu như thế nào? Em có nhận xét gì về vật liệu làm đồ chơi dân gian.

Trả lời:

- Đồ chơi dân gian được làm từ các vật liệu tự nhiên như gỗ, tre, nứa, đồ chơi đất sét, vải, giấy,...

- Nhận xét: vật liệu tự nhiên làm những đồ chơi đơn giản, không sử dụng pin, điện, hay các công nghệ cao nhưng vẫn mang lại giá trị về mặt tâm lý và giáo dục.

Câu 10: Nêu ý nghĩa của đồ chơi dân gian?

Trả lời:

- Đồ chơi dân gian lưu giữ nét văn hóa truyền thống, được làm thủ công bằng những vật liệu từ tự nhiên như tre, bột gạo, hấp chín, lá cây,..

Câu 11: Cho tình huống sau:

Sắp tới trung thu, bạn Minh và bạn Hùng đội đầu lân lên đầu và cả hai cầm gậy chơi múa kiếm với nhau. Em có nhận xét gì về hành động của hai bạn?

Trả lời:

- Hành động của hai bạn là sai vì sử dụng đầu lân và cầm gậy chơi với nhau như vậy rất nguy hiểm, hai bạn đang sử dụng đồ chơi không đúng cách và không an toàn.

Vận dụng

Câu 12: Em biết gì về một số trò chơi dân gian?

Trả lời:

- Chơi kéo co: Người chơi cũng chia làm hai phe, mỗi phe cùng dùng sức mạnh để kéo cho được bên kia ngã về phía mình, giữa sợi dây có buộc một cái khăn đỏ,bên nào kéo đoạn dây có buộc khăn đỏ qua vạch của mình trước là thắng.

- Chơi đánh đu: Có nhiều cách đu nhưng phổ biến nhất vẫn là đu đơn và đu đôi. Đu đơn nữ thường thể hiện sự nhịp nhàng, nhẹ nhàng và duyên dáng của người chơi, đu đơn nam thường thể hiện sự khỏe mạnh, bay bổng và thường đu cao tít lên.

Câu 13: Theo em có phải trò chơi dân gian nào trẻ em được chơi không? Giải thích.

Trả lời:

- Không phải trò chơi dân gian gian nào trẻ em cũng được chơi vì còn phải phù hợp với lứa tuổi, trẻ em không được chơi những trò chơi độ khó cao và có thể gây nguy hiểm.

Vận dụng cao

Câu 14: Theo em các loại trò chơi dân gian như đua thuyền, leo cầu ùm,…trẻ em có được chơi không? Vì sao?

Trả lời:

- Cách chơi trò chơi đua thuyền: người chơi ngồi lên chiếc thuyền trên sông và có tay lái chèo thuyền nào về đích trước là thắng.

- Cách chơi trò chơi cà kheo: người chơi di chuyển lên cầu, giữ thăng bằng để tránh té ngã, sau đó người chơi phải di chuyển đến đầu cầu có cắm cờ để lấy lá cờ về là thắng. 

• Đây là một trong những số trò chơi phù với người lớn không phù hợp với trẻ em vì trẻ em còn nhỏ không thể chơi mấy trò chơi ở môi trường nước, với độ khó cao và gây nguy hiểm.

Câu 15: Nhìn hình ảnh dưới đây, em hãy trình bày hiểu biết của mình về đồ chơi dân gian này?

Trả lời:

Phỗng đất được làm từ đất thó (hay còn gọi là đất sét), đất này được đào ngoài ruộng và chỉ từ độ sâu 3 mét mới có, ở Việt Nam có nhiều loại đất thó như vàng, đen, trắng nhưng riêng ở Bắc Ninh có hai loại là vàng và đen. Đất này mang về phơi khô, nhìn ngoài tưởng cục đá rồi mang ra đập và sàng lấy bột mịn như bột mỳ.