Giáo án âm nhạc 10 kết nối tiết: Thường thức âm nhạc vài nét về lịch sử âm nhạc phương tây

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS thành các nhóm, yêu cầu HS tìm hiểu về lịch sử âm nhạc phương Tây, tìm hiểu thông tin SGK tr.42-45 và thực hiện nhiệm vụ: Trình bày những đặc điểm nổi bật của từng thời kì lịch sử âm nhạc, tên tuổi của các nhạc sĩ và tác phẩm tiêu biểu:

+ Âm nhạc thời kì Nguyên thủy.

+ Âm nhạc thời kì Hy Lạp cổ đại.

+ Âm nhạc thời kì Trung cổ.

+ Âm nhạc thời kì Phục hưng.

+ Âm nhạc thời kì Tiền cổ điển (Baroque).

+ Âm nhạc thời kì Cổ điển.

+ Âm nhạc thời kì Lãng mạn.

+ Âm nhạc thế kỉ XX.

- GV hướng dẫn HS tìm hiểu về tiểu phẩm Bài ca người chèo thuyền thành Venice và nhạc sĩ F. Mendelssohn.

- GV cho HS xem bản nhạc và nghe/ xem tiểu phẩm Bài ca người chèo thuyền thành Venice bằng phương tiện nghe nhìn.

https://www.youtube.com/watch?v=YF4C0TY7A0s

- GV hướng dẫn HS nghe nhạc với cơ thể thả lỏng, có thể chuyển động cơ thể theo nhạc.

- GV yêu cầu HS nhận xét về về tính chất âm nhạc, hình tượng của tiểu phẩm.

Bước 2 : HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm về các giai đoạn của nghệ thuật âm nhạc phương Tây.

- HS lắng nghe tiểu phẩm Bài ca người chèo thuyền thành Venice và nhận xét về tính chất âm nhạc, hình tượng của tiểu phẩm.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

-  GV mời đại diện các nhóm trình bày các giai đoạn của nghệ thuật âm nhạc phương Tây.

- GV mời đại diện HS nhận xét về tính chất âm nhạc, hình tượng của tiểu phẩm Bài ca người chèo thuyền thành Venice.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, bổ sung hoặc đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức (nếu có).

Khám phá kiến thức mới

Vài nét về lịch sử Âm nhạc phương Tây

- Âm nhạc thời kì Nguyên thuỷ:

+ Là thời kì con người bước đầu biết chế tạo nhạc cụ để mô phỏng những âm thanh có trong thế giới tự nhiên như tiếng chim, tiếng lá rơi,...

+ Nhạc cụ đầu tiên được chế tác là nhạc cụ gõ, sau đó là nhạc cụ hơi.

- Âm nhạc thời kì Hy Lạp cổ đại:

+ Được bắt đầu từ thế kỉ thứ VI trước Công nguyên.

+ Âm nhạc đã phát triển mạnh mẽ và khá gần với toán học. Người Hy Lạp cổ đại đã tìm ra một số thang âm dựa trên vòng quãng năm, nhóm tiết tấu cơ bản là ngắn (tương đương móc đơn) và dài (tương đương nốt đen) dựa trên nhịp thơ.

+ Một số nhạc cụ gảy được sử dụng phổ biến ở thời kì này là đàn lyre và đàn cithara.

- Âm nhạc thời kì Trung cổ:

+ Kéo dài trong khoảng 800 năm, kết thúc vào thế kỉ thứ XV.

+ Là thời kì hình thành nên hệ thống kí hiệu nốt nhạc và lí thuyết âm nhạc, làm nền tảng cho sự phát triển âm nhạc cho đến ngày nay.

+ Xuất hiện hai loại âm nhạc đó là âm nhạc nhà thờ và âm nhạc thế tục.

- Âm nhạc thời kì Phục hưng

+ Bắt đầu từ thế kỉ XV đến giữa thế kỉ XVII.

+ Các nhạc sĩ chú trọng tới vấn đề điệu thức và hoà âm.

+ Âm nhạc phức điệu nhà thờ đã phát triển rất rực rỡ.

+ Nhạc sĩ tiêu biểu là Orlando di Lasso.

- Âm nhạc thời kì Tiền cổ điển

+ Bắt đầu từ khoảng thế kỉ XVII đến giữa thế kỉ XVIII.

+ Là thời ki âm nhạc phức điệu đạt đến đỉnh cao và bắt đầu hình thành thể loại nhạc kịch.

+ Nhạc sĩ tiêu biểu là Claudio Monteverdi, Antonio Vwwaldi,...

- Âm nhạc thời kì Cổ điển

+ Bắt đầu từ nửa sau thế kỉ XVIII đến đầu thế kỉ XIX.

+ Là thời kì âm nhạc chủ điệu đóng vai trò quan trọng.

+ Định hình ra biên chế dàn nhạc giao hưởng, một số hình thức âm nhạc quan trọng còn được sử dụng cho đến ngày nay.

+ Các nhạc sĩ tiêu biểu là Amadeus Mozart, Ludwig van Beethoven,…

- Âm nhạc thời kì Lãng mạn

+ Bắt đầu hình thành và phát triển ở thế kỉ XIX.

+ Chú trọng nhiều đến cảm xúc của người nhạc sĩ.

+ Đánh dấu sự ra đời của thể loại giao hưởng thơ và sự lên ngôi của thẻ loại ca khúc có phần đệm piano được phổ thơ.

+ Nhạc sĩ tiêu biểu là Franz Peter Schubert, Felix Mendelssohn, Fryderyk Franciszek Chopin, Franz Liszt.

- Âm nhạc Thế kỉ XX: Phát triển rất đa dạng với sự ra đời của nhiều trường phái và quan điểm sáng tác khác nhau

+ Trường phái âm nhạc Ấn tượng: chú trọng đến vẻ đẹp của âm nhạc, chú ý khai thác chất liệu âm nhạc phương Đông. Nhạc sĩ tiêu

biểu là Claude Debussy và Maurice Ravel.

+ Trường phái âm nhạc Biểu hiện: quan niệm mới về vẻ đẹp bằng việc phá bỏ âm nhạc có điệu tính. Nhạc sĩ tiêu biểu là Arnold

Schoenberg.

+ Trường phái âm nhạc Tân cổ điển: muốn quay trở lại những vẻ đẹp kinh điển bằng một ngôn ngữ âm nhạc mới. Nhạc sĩ tiêu biểu là lgor Stravinsky.

+ Trường phái Tiền phong: muốn xoá bỏ mọi niêm luật trong sáng tác nốt nhạc, luật nhịp. Nhạc sĩ tiêu biểu là John Cage, Krzysztof Penderecki.

Nghe tiểu phẩm Bài ca Bài ca người chèo thuyền thành Venice và nhạc sĩ F. Mendelssohn

- Bài ca người chèo thuyền thành Venice là một tiểu phẩm viết cho piano nằm trong tuyển tập Bài ca không lời của nhạc sĩ F. Mendelssohn, được viết ở hình thức hai đoạn đơn.

- Bản nhạc gợi ý cho người nghe liên tưởng đến khung cảnh người chèo thuyền trên sông thông qua âm hình đệm của bè tay trái và tính chất trữ tình nhờ vào nét giai điệu giàu chất hát của bè tay phải.