Giáo án bồi dưỡng học sinh giỏi Lịch sử 12

Nghĩa quân cuộc khởi nghĩa Ba Đình 

bị bắt (1886 – 1887)

Khởi nghĩa Hoàng Hoa Thám kéo dài gần 30 năm nhưng cuối cùng vẫn thất bại, còn mang nặng tính phong kiến

Tình cảnh nông dân Việt Nam thời thuộc Pháp (đầu thế kỉ XX)

Công nhân đang cạo mủ cao su

 ở đồn điền của người Pháp

Giai đoạn “một cổ hai tròng”

 của người nông dân Việt Nam

Văn Miếu Vinh (Nghệ An) đầu thế kỉ XX

Đình Trung Cần là làng cổ có đất 

phát nhiều quan, có nhiều người

 đỗ đại khoa thời phong kiến

Trung Cần là làng cổ duy nhất 3 người giữ chức Tế tửu Quốc Tử Giám

Nơi phụng thờ Tế tửu Lê Nguyên Trung tại làng Trung Cần, Trung Phúc Cương

Tượng đồng 3 vị Tiến sĩ dòng họ Nguyễn Trọng ở làng cổ Trung Cần

Toàn cảnh cảng Bến Thủy chụp trong quãng thời gian 1920 - 1929

Phân xưởng mộc đóng toa xe

 của Nhà máy xe lửa Trường Thi

Bệnh viện ở Bến Thủy, Ga Vinh; 

Một đường phố ở Vinh; Tòa công sứ nằm trên đường bờ sông, cổng hướng ra phía cầu Cửa Tiền cũ

Lối vào nhà ông Nguyễn Sinh Sắc

Khoảng sân nhà ông Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc ở Làng Sen (Nam Đàn)

Ngôi nhà ở quê ngoại

 của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Khu mộ bà Hoàng Thị Loan

 trên núi Động Tranh

Di tích Nhà lưu niệm thời niên thiếu

của Chủ tịch Hồ Chí Minh

tại đường Mai Thúc Loan (TP Huế)

Ngôi nhà ở làng Dương Nỗ, nơi Bác 

có những năm tháng sinh sống cùng cha và anh trai ở Thừa Thiên Huế

Trường Tiểu học Pháp – Việt Đông Ba - nơi Nguyễn Tất Thành học tập 

trong năm 1906

Trường Quốc học Huế -

nơi Nguyễn Tất Thành học tập

trong những năm 1908 – 1909

Bức tượng người học sinh ưu tú Nguyễn Tất Thành được đặt trang trọng

 ở trung tâm khuôn viên Trường THPT chuyên Quốc Học Huế

Trường Dục Thanh – Nơi ghi dấu bước chân Người

Ngày 5/6/1911, Nguyễn Tất Thành rời Bến Nhà Rồng,  

bắt đầu hành trình tìm đường cứu nước

Con tàu Đô đốc Latouche-Tréville (ảnh trái); chàng thanh niên Nguyễn Tất Thành làm phụ bếp ở khách sạn Carlton tại nước Anh, năm 1913

Nguyễn Tất Thành gửi bản Yêu sách của nhân dân An Nam 

tới Hội nghị Véc-xai (191

Năm 1920, Nguyễn Ái Quốc  tham dự Đại hội lần thứ 18 Đảng Xã hội Pháp ở thành phố Tours với tư cách đại biểu Đông Dương, trở thành một trong những người sáng lập Đảng Cộng sản Pháp và là người cộng sản đầu tiên của Việt Nam

Tờ Le Paria (Người cùng khổ)

do Nguyễn Ái Quốc làm chủ bút

Báo Thanh niên – cơ quan ngôn luận của Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội, số ra đầu tiên, 21/6/1925

Nguyễn Ái Quốc chủ trì Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (1930)

và soạn thảo Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng

Trường Đại học Quốc tế Lênin số 25, Phố Voroxkova, Moscow – nơi đồng chí Nguyễn Ái Quốc học (1934 – 1936)

Tranh vẽ Bác Hồ về nước, trực tiếp 

lãnh đạo cách mạng Việt Nam,

 ngày 28/1/1941

Lán Khuổi Nậm - Pác Bó, Cao Bằng), nơi diễn ra Hội nghị Trung ương Đảng cộng sản Đông dương lần thứ VIII (5/1941)

Nghị quyết của Hội nghị Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương

 lần thứ VIII, tháng 5/1941

Trụ sở tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc), 

nơi chính quyền Tưởng Giới Thạch 

bắt giữ Hồ Chí Minh, tháng 8/1942

Ngục trung nhật ký - sáng tác khi Hồ Chí Minh bị bắt giam (1942 -1943)

Cuộc mít tinh phát động khởi nghĩa giành chính quyền do Mặt trận 

Việt Minh tổ chức tại Nhà hát Lớn 

Hà Nội ngày 19/8/1945 

Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường

 Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa

Ngày 6/1/1946, Quốc hội đầu tiên

 của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời sau cuộc tuyển cử đầu cả nước

Chủ tịch Hồ Chí Minh, thành viên 

Hội đồng Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa(1945)

Chủ tịch Hồ Chí Minh họp với 

Thường vụ Trung ương Đảng,  

mở chiến dịch Biên giới năm 1950

Thăm đền Hùng năm 1954, 

Người căn dặn: “Các Vua Hùng 

đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”

Cuối năm 1953, tại Việt Bắc, Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh đạo Đảng quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ

Ngày 5/9/1960, Đảng Lao động

 Việt Nam họp Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 3 

Chủ tịch Hồ Chí Minh phát biểu tại Đại hội Anh hùng, 

Chiến sĩ thi đua chống Mỹ, cứu nước, tháng 12/1966, tại Hà Nội

Câu 1: Các yếu tố về thời đại, đất nước, quê hương và gia đình đã ảnh hưởng như thế nào đến cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Chí Minh? Nêu ảnh hưởng của các yếu tố về hoàn cảnh đất nước, quê hương và gia đình đến cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Chí Minh.

Trả lời:

* Các yếu tố về thời đại, đất nước, quê hương và gia đình ảnh hưởng đến cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Chí Minh:

- Yếu tố thời đại:

+ Những tác động, ảnh hưởng mạnh mẽ của nền văn minh phương Tây.

+ Các nước đế quốc cấu kết chặt chẽ với nhau để xâm lược, nô dịch các dân tộc nhỏ yếu, trong đó có Việt Nam.

+ Phong trào đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, giành độc lập dân tộc diễn ra mạnh mẽ ở các nước thuộc địa và phụ thuộc, nhất là ở châu Á, châu Phi.

- Yếu tố đất nước:

+ Cuối thế kỉ XIX, thực dân Pháp đã đặt được ách cai trị trên toàn lãnh thổ Việt Nam. Từ một quốc gia độc lập, Việt Nam trở thành một nước thuộc địa nửa phong kiến. Mâu thuẫn giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với thực dân Pháp ngày càng gay gắt. Nhiệm vụ cứu nước, giải phóng dân tộc trở nên cấp thiết.

+ Từ cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, phong trào đấu tranh chống Pháp dưới ngọn cờ phong kiến và cuộc vận động cứu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản đều bị thất bại. Con đường cứu nước và giải phóng dân tộc của Việt Nam rơi vào khủng hoảng, bế tắc.

- Yếu tố quê hương:

+ Xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An là nơi có truyền thống đấu tranh kiên cường chống lại ách thống trị của thực dân Pháp và phong kiến tay sai.

+ Nghệ An vốn là vùng đất có truyền thống hiếu học, khoa bảng, người dân chịu khó và cần cù lao động. Đây còn là vùng đất của những làn điệu dân ca ví, giặm, là quê hương của nhiều danh nhân như Trạng nguyên Hồ Tông Thốc, nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương, chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu,...

+ Vào đầu thế kỉ XX, cuộc khai thác thuộc địa của tư bản Pháp đã dẫn đến hình thành khu công nghiệp Vinh - Bến Thủy. Từ đó, Nghệ An trở thành trung tâm công nghiệp, buôn bán lớn ở khu vực Bắc miền Trung. Những thanh niên, trí thức yêu nước và giai cấp công nhân có điều kiện tiếp thu nhiều tư tưởng mới của thời đại.

- Yếu tố gia đình:

+ Hồ Chí Minh xuất thân trong một gia đình nhà nho yêu nước, thân phụ là Nguyễn Sinh Sắc và thân mẫu là Hoàng Thị Loan.

+ Nguyễn Sinh Sắc là một nhà nho yêu nước, từng đỗ cử nhân tại trường thi Nghệ An (1894) và đổ Phó bảng (1901). Ông là một tấm gương sáng về ý chí vượt khó, là người thầy mẫu mực trong dạy chữ, dạy người.

+ Bà Hoàng Thị Loan là con gái của nhà nho yêu nước Hoàng Xuân Đường. Bà là người sống chan hòa, giỏi làm ruộng và dệt vải, đã nuôi dưỡng con bằng tình yêu cùng những điệu hò, câu ví, giặm.

+ Sinh ra trong hoàn cảnh đất nước mất độc lập, được thừa hưởng truyền thống tốt đẹp của dân tộc, quê hương và gia đình, Hồ Chí Minh có sự đồng cảm với người lao động và sớm nhận thức được trách nhiệm đối với đất nước.

* Ảnh hưởng của các yếu tố về hoàn cảnh đất nước, quê hương và gia đình:

- Những yếu tố về hoàn cảnh đất nước, quê hương và gia đình đã hun đúc Hồ Chí Minh sớm có ý chí, nghị lực và quyết tâm giải phóng đất nước khỏi ách nô lệ của để quốc, phong kiến tay sai.

- Hồ Chí Minh rất khâm phục tinh thần yêu nước của các bậc tiền bối nhưng không tán thành con đường cứu nước của họ nên quyết định tìm con đường cứu nước mới.

- Hồ Chí Minh có nhãn quan chính trị nhạy bén, dự đoán những chuyển biến của thế giới trong thời đại mới.

Câu 2: Nêu những điểm tương đồng và khác biệt giữa con đường cứu nước của Hồ Chí Minh so với các bậc tiền bối. Điểm mới trong con đường cứu nước của Hồ Chí Minh là gì?

Trả lời:           

* Điểm tương đồng: Đều có tư tưởng hướng ra nước ngoài để tìm đường cứu nước, giải phóng dân tộc.

* Những điểm khác biệt:

- Phan Bội Châu chủ trương cầu viện Nhật Bản để đánh Pháp giành độc lập dân tộc.

- Phan Châu Trinh dựa vào Pháp để đem đến sự giàu mạnh cho dân tộc.

- Hồ Chí Minh đi ra nước ngoài, đến chính nước đế quốc đang thống trị dân tộc mình để tìm đường cứu nước mới.

* Điểm mới trong con đường cứu nước của Hồ Chí Minh:

- Xác định rõ không thể trông chờ vào sự giúp đỡ từ bên ngoài để giành độc lập; điều cần thiết là phải dựa vào chính mình.

- Người quyết ra nước ngoài, cụ thể là sang phương Tây, trung tâm của nền văn minh thế giới lúc bấy giờ và cũng là quê hương của các cuộc cách mạng lớn trong lịch sử để tìm hiểu, khảo sát xem họ làm như thế nào sau đó sẽ về giúp đồng bào mình.

Câu 3: Hoàn thành bảng tóm tắt những nét chính về tiến trình hoạt động cách mạng của Hồ Chí Minh (theo mẫu).

Trả lời:

Câu 4: Đọc thông tin sau đây: “Khi Nguyễn Ái Quốc tham dự Đại hội toàn quốc lần thứ Xl của Đảng Xã hội Pháp họp ở thành phố Tua, bỏ phiếu tán thành Quốc tế Cộng sản do Lê-nin sáng lập, Rô-dơ - thư kí của Đại hội hỏi lí do vì sao ủng hộ Quốc tế Cộng sản, Nguyễn Ái Quốc trả lời dứt khoát: “Tự do cho đồng bào tôi, độc lập cho Tổ quốc tôi, đấy là tất cả những điều tôi muốn.””

a. Nêu hành trình tìm đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc đến với chủ nghĩa Mác - Lê-nin, quyết định lựa chọn con đường cứu nước giải phóng dân tộc của Việt Nam theo khuynh hướng vô sản.

b. Nêu nội dung cơ bản của con đường cứu nước do Nguyễn Ái Quốc xác định.

c. Cho biết ý nghĩa của sự kiện Nguyễn Ái Quốc tìm ra con đường cứu nước.

Trả lời:

a. Hành trình tìm đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc đến với chủ nghĩa Mác - Lê-nin, quyết định lựa chọn con đường cứu nước giải phóng dân tộc của Việt Nam theo khuynh hướng vô sản:

- Từ năm 1911, Nguyễn Tất Thành đi qua nhiều châu lục, làm nhiều công việc để vừa kiếm sống, vừa tìm hiểu thực tiễn.

- Từ các cuộc hành trình, Nguyễn Tất Thành đã đúc kết được nhiều bài học, khẳng định: “Ở đâu chủ nghĩa thực dân đế quốc cũng tàn bạo, ở đâu những người lao động cũng bị áp bức cùng cực”.

- Năm 1917, Nguyễn Tất Thành trở lại Pháp hoạt động và trở thành một trong những người lãnh đạo chủ chốt của tổ chức Hội những người Việt Nam yêu nước tại Pháp.

- Trải qua gần 10 năm hoạt động, tháng 7-1920, Nguyễn Ái Quốc đọc Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lê-nin đăng trên báo Nhân đạo. Luận cương đã giúp Nguyễn Ái Quốc khẳng định: muốn cứu nước và giải phóng dân tộc, không có con đường nào khác ngoài con đường cách mạng vô sản.

- Tháng 12-1920, Nguyễn Ái Quốc bỏ phiếu tán thành việc gia nhập Quốc tế Cộng sản và tham gia sáng lập Đảng Cộng sản Pháp.

b. Nội dung cơ bản của con đường cứu nước do Nguyễn Ái Quốc xác định: con đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc xác định có nội dung cơ bản: giải phóng dân tộc gắn với giải phóng giai cấp, độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội. Trong đó, độc lập là mục tiêu trực tiếp, chủ nghĩa xã hội là phương hướng tiến lên.

c. Ý nghĩa của sự kiện Nguyễn Ái Quốc tìm ra con đường cứu nước:

- Bước đầu giải quyết được cuộc khủng hoảng về đường lối giải phóng dân tộc.

- Mở đầu quá trình chuẩn bị các điều kiện cho việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.