HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS thành các nhóm, yêu cầu HS đọc thông tin mục I.1, quan sát Hình 3-8 sách CĐHT tr. 7, 8 và trả lời câu hỏi: Hãy giới thiệu tóm tắt một số hình thức trình bày lịch sử truyền thống.

à GV hướng dẫn HS thảo luận và hoàn thành theo Phiếu học tập số 1:

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm đọc thông tin mục I.1, quan sát Hình 3-8 SGK tr. 7, 8 và thực hiện nhiệm vụ vào Phiếu học tập số 1.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS thảo luận (nếu cần thiết)

 Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm trình bày, giới thiệu tóm tắt về một số hình thức trình bày lịch sử truyền thống theo Phiếu học tập.

- GV yêu cầu HS các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến hoặc đặt câu hỏi cho nhóm bạn (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Con người đã sáng tạo ra nhiều cách thức khác nhau để tái hiện quá khứ, trình bày lịch sử xã hội loài người. Phổ biến nhất là việc biên soạn những tác phẩm lịch sử bằng chữ viết, thông qua việc tạo ra những cuốn  sách dưới nhiều hình thức khác nhau.

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Một số cách trình bày lịch sử truyền thống

- Thời cổ đại:

+ Thông tin lịch sử được thể hiện trên thẻ tre, vỏ cây, đất sét, da súc vật, đá, gỗ, kim loại,…

+ Khi làm ra giấy, tác phẩm sử học được viết tay, in thành nhiều bản.

- Thời cổ - trung đại: biên niên, thực lục, cương mục, truyện.

- Thời cận - hiện đại:

+ Các công trình về khoa học lịch sử ngày càng nhiều.

+ Đây là kết quả nghiên cứu dựa trên việc thu thập và khai thác sử liệu.

- Biên soạn những tác phẩm lịch sử bằng chuyện kể lịch sử, lễ hội, ca múa, hình ảnh, phim, kịch,…

Hình thức trình bày lịch sử truyền thống

Thể loại

Ví dụ

Chuyện kể lịch sử (truyền miệng)

Truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện dân gian, truyện kể lịch sử,…

- Lạc Long Quân và Âu Cơ.

- Sơn Tinh – Thủy Tinh.

- Sự tích bánh chưng – bánh giầy.

- Sử thi của một số dân tộc,….

Công trình nghiên cứu lịch sử

Biên niên, thực lục, cương mục, lịch sử dân tộc, lịch sử thế giới,….

- Đại Nam thực lục

- Việt Nam thông giám cương mục.

- Lịch sử Việt Nam.

- Lịch sử thế giới.

- Lịch sử văn hóa thế giới.

- Lịch sử Trung Quốc.

- Lịch sử Đông Nam Á.

Thông qua các hình thức nghệ thuật, lễ hội

Phim, kịch, ca múa, lễ hội, triển lãm ảnh,…

- Phim: Xpac-ta-cut, Nàng Đê Cham Cưm, Tam quốc,…

- Đêm hội Long Trì, Hà Nội 12 ngày đêm; Hà Nội mùa đông nưm 1946, Vĩ tuyến 17 ngày và đêm,…

- Bộ ba tác phẩm chèo Bài ca giữ nước, vở cải lương Tiếng trống Mê Linh,….

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV nêu một số ví dụ về một số bộ thông sử Việt Nam:

+ Đại Việt sử ký toàn thư (Ngô Sĩ Liên và các sử thần nhà Lê biên soạn).

+ Đại cương lịch sử Việt Nam (3 tập).

+ Lịch sử Việt Nam (4 tập, NXB Giáo dục Việt Nam ấn hành).

+ Lịch sử Việt Nam (15 tập, NXB Khoa học xã hội ấn hành).

+ Lịch sử thế giới (4 tập, NXB Giáo dục Việt Nam ấn hành).

- GV yêu cầu HS đọc nội dung thông tin mục I.2.a Sách CĐHT tr.8 và trả lời câu hỏi: Thông sử là gì?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS lắng nghe GV nêu một số ví dụ minh họa về các bộ thông sử dân tộc, hình dung và tự vận dụng, nêu thêm một số ví dụ khác.

- HS tìm hiểu nội dung thông tin I.2.a Sách CĐHT tr.8 để tìm hiểu khái niệm thông sử.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày khái niệm thông sử.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận khái niệm thông sử.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 2

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành các nhóm (4 - 6HS), yêu cầu HS trao đổi, thảo luận và thực hiện nhiệm vụ: Hãy giới thiệu một cuốn thông sử của Việt Nam hoặc thế giới theo nội dung sau:

+ Đối tượng nghiên cứu của cuốn thông sử là gì?

+ Nội dung của cuốn thông sử đó đề cập đến các lĩnh vực nào và theo tiến trình thời gian ra sao?

+ Các nhận vật, sự kiện, quá trình lịch sử được giới thiệu trong cuốn thông sử có đặc điểm gì nổi bật?

- GV hướng dẫn HS rút ra kết luận: Nêu nội dung chính của thông sử.

- GV cho HS vận dụng, hướng dẫn HS quan sát Hình 6 và trả lời câu hỏi: Theo em, những cuốn sách trong Hình 6 tr.8 có phải thông sử không? Vì sao?

à Gợi ý: Những cuốn sách trong Hình 6 tr.8 là thông sử vì:

+ Tổng hợp và toàn diện về lịch sử của Việt Nam, thế giới.

+ Các nhân vật, sự kiện, quá trình lịch sử của Việt Nam, thế giới được lựa chọn và trình bày theo thời gian lịch sử.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm để giới thiệu một cuốn thông sử của Việt Nam hoặc thế giới.

- HS rút ra kết luận về nội dung chính của thông sử.

- HS quan sát Hình 6, vận dụng kiến thức vừa được học để lí giải những cuốn sách trong Hình 6 tr.8 có phải thông sử không.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm giới thiệu trước lớp một cuốn thông sử của Việt Nam hoặc thế giới.

- GV mời đại diện HS nêu nội dung chính của thông sử.

- GV mời đại diện HS lí giải những cuốn sách trong Hình 6 tr.8 có phải thông sử không.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, nếu ý kiến khác (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận các nội dung chính của thông sử.

- GV chuyển sang nội dung mới.

2. Tìm hiểu bề thông sử

a) Thông sử là gì?

Thông sử là hình thức trình bày lịch sử một cách tổng hợp, đề cập đến tất cả các lĩnh vực đời sống trong quá khứ, từ khởi nguyên đến ngày nay của địa phương, quốc gia, khu vực và toàn thế giới như: chính trị, xã hội, quân sự, ngoại giao, kinh tế, văn hóa, giáo dục, tư tưởng, nghệ thuật,…

b) Nội dung chính của thông sử

- Trình bày tổng hợp và toàn diện về lịch sử. Chú trọng vào nhân vật, sự kiện và quá trình lịch sử được cho là quan trọng nhất, có ảnh hưởng và có ý nghĩa nhất trong các lĩnh vực chính trị, quân sự, ngoại giao, kinh tế, văn hóa của một địa phương, một quốc gia hay toàn thế giới.

- Các nhân vật, sự kiện, quá trình lịch sử quan trọng nhất sẽ được lựa chọn và trình bày theo thời gian lịch sử từ trước đến sau, từ xưa đến nay.