Giáo án điện tử chuyên đề Địa lí 10 kết nối CĐ 3: Phương pháp viết báo cáo địa lí

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BUỔI HỌC NGÀY HÔM NAY!

Nhiệm vụ:

Trình bày những hiểu biết của bản thân về kĩ năng viết báo cáo và báo cáo địa lí.

KHỞI ĐỘNG

PHƯƠNG PHÁP VIẾT BÁO CÁO ĐỊA LÍ

CHUYÊN ĐỀ 10.3

NỘI DUNG BÀI HỌC

I

Tìm hiểu những vấn đề chung về báo cáo địa lí

II

Tìm hiểu về các bước viết báo cáo địa lí

• Quan niệm về báo cáo địa lí
• Cấu trúc của một báo cáo địa lí

TÌM HIỂU NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ BÁO CÁO ĐỊA LÍ

I

HOẠT ĐỘNG CẶP ĐÔI

Đọc thông tin mục I.1 SGK tr.28 và cho biết: Thế nào là báo cáo địa lí?

1. Quan niệm về báo cáo địa lí

Là một văn bản trình bày sự hiểu biết về một hoặc một số vấn đề thuộc các lĩnh vực địa lí tự nhiên, kinh tế - xã hội của địa phương, đất nước và toàn cầu.

Được coi là một hình thức của báo cáo khoa học.

1. Quan niệm về báo cáo địa lí

Để hoàn thành một báo cáo, học sinh cần:

Lập kế hoạch

Thu thập

Phân tích

Tổng hợp

Khái quát

Các thông tin địa lý dưới sự hướng dẫn của giáo viên.

2. Cấu trúc của một báo cáo địa lí

Nhiệm vụ

Đọc thông tin mục I.2 SGK tr.28 và trả lời câu hỏi: Trình bày cấu trúc của một báo cáo địa lí.

2. Cấu trúc của một báo cáo địa lí

Báo cáo địa lí có cấu trúc và mức độ chi tiết khác nhau tuỳ thuộc vào yêu cầu và mục đích tìm hiểu vấn đề.

Một báo cáo địa lí gồm các nội dung sau:

Ý nghĩa của vấn đề.

Khả năng của vấn đề.

Thực trạng của vấn đề.

Hướng giải quyết vấn đề.

TÌM HIỂU VỀ CÁC BƯỚC VIẾT BÁO CÁO ĐỊA LÍ

II

Đọc thông tin mục II SGK tr.29-32, thảo luận và thực hiện nhiệm vụ sau vào Phiếu học tập sau:

PHIẾU HỌC TẬP

Lưu ý khi lựa chọn thông tin

Biết cách lựa chọn

Thông tin có rất nhiều

Không lấy quá nhiều thông tin sẽ dẫn đến bị loãnh, quá ít sẽ dẫn đến thiếu, lấy thông tin ở mức độ vừa phải, có trọng tâm.

Lưu ý khi lựa chọn thông tin

Sau khi đã có thông tin

• Cần biết cách hệ thống hóa thông tin
• Sắp xếp
• Trình bày thông tin nào trước, sau.

Khi các thông tin đưa vào báo cáo

• Nếu lấy y nguyên thì phải có trích dẫn (tên tác giả/ tài liệu/ trang/nơi công bố/ năm công bố).

1. Xác định ý tưởng và lựa chọn đề tài

Tên bài báo cáo địa lí cần đảm bảo:

Ngắn gọn, sử dụng ngôn ngữ khoa học.

Thể hiện rõ vấn đề muốn tìm hiểu và mục đích của người viết báo cáo.

Bao quát được đối tượng, phạm vi và khoảng thời gian tìm hiểu vấn đề.

2. Xây dựng đề cương báo cáo

1. Ý nghĩa của vấn đề

2. Khả năng của vấn đề

Trình bày được ý nghĩa của việc tìm hiểu vấn đề đã chọn lựa.

Trình bày, đánh giá được các điều kiện, tiểm năng phát triển (các nhân tố tự nhiên và nhân tố kinh tế - xã hội) của hiện tượng/quá trình địa lí tự nhiên hoặc kinh tế - xã hội.

3. Thực trạng của vấn đề

4. Đề xuất hướng giải quyết

Phân tích và giải thích được tình hình phát triển của hiện tượng/quá trình địa lí tự nhiên hoặc kinh tế - xã hội.

Đề xuất một số giải pháp phù hợp để giải quyết vấn đề đó.

2. Xây dựng đề cương báo cáo

3. Thu thập, xử lí và hệ thống hóa thông tin

• Xác định nguồn thông tin cần thu thập để phù hợp với mục đích của bài báo cáo địa lí, các nguồn thông tin là:

Nội dung kiến thức của môn Địa lí và các môn học khác có liên hệ với vấn đề tìm hiểu trong chương trình phổ thông (SGK, sách tham khảo).

Các tạp chí/sách khoa học, niên giám thống kê của cả nước hoặc địa phương, tranh ảnh, tài liệu giáo dục địa phương.

• Xác định nguồn thông tin cần thu thập để phù hợp với mục đích của bài báo cáo địa lí, các nguồn thông tin là:

Các nguồn khác: thông qua quan sát thực tế và thực hiện phỏng vấn, điều tra.

Các website trên internet có nguồn thông tin đáng tin cậy.

Nguồn thông tin từ những người trong gia đình, người dân địa phương và các cơ quan.

• Xử lí, hệ thống hoá thông tin gồm các thao tác sau:

Tập hợp, phân loại thông tin thành các nhóm: kênh hình, kênh chữ, số liệu.

Chuẩn hoá, phân tích, sàng lọc thông tin: loại bỏ đi những thông tin không phù hợp.

Đánh giá và hệ thống hoá thông tin để chọn lựa các nguồn tham khảo cho bài báo cáo.

4. Viết báo cáo và lựa chọn trình bày

• Chọn lựa hình thức thể hiện bài báo cáo phù hợp.
• Lưu ý khi viết bài báo cáo:

Sử dụng ngôn ngữ dễ hiểu, khoa học

Hạn chế viết tắt

Tránh sử dụng một số từ ngữ là tiếng “lóng hay thể hiện cảm xúc cá nhân.

Xây dựng hệ thống nội dung

Đánh số thứ tự cho các nội dung

Bài báo cáo địa lí được mạch lạc và rõ ràng.

Kênh chữ

Hệ thống kênh hình: các tranh ảnh, sơ đồ, biểu đổ, bảng số liệu thống kê, lược đồ

Minh hoạ cho các nhận định trong bài báo cáo

Khi trình bày hệ thống các kênh hình thì theo quy tắc

Tên hình ảnh, biểu đồ, sơ đổ nằm phía dưới hình ảnh, biểu đổ, sơ đồ

Tên bảng số liệu nằm phía trên bảng

Có trích dẫn nguồn thu thập thông tin và được bố trí nằm phía dưới hình ảnh, biểu đổ và bảng biểu.

Sử dụng kiểu chữ

Kích thước chữ

Hiệu ứng

Hình ảnh và âm thanh

Các sản phẩm đa phương tiện

Phù hợp

5. Tổ chức báo cáo kết quả

Khi thuyết trình về vấn để tìm hiểu, người báo cáo cần lưu ý :

Trình bày ngắn gọn, đúng thời gian quy định.

Điều chỉnh giọng nói phù hợp về âm lượng, ngữ điệu với các phần trình bày.

Sử dụng ngôn ngữ cơ thể như ánh mát, cử chỉ để tăng tính tương tác với người nghe.

Khích lệ người nghe tham gia vào bài thuyết trình thông qua việc đặt câu hỏi tương tác

LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG

Lựa chọn một vấn đề trong các lĩnh vực: địa lí tự nhiên, địa li dân cư, địa lí kinh tế, môi trường và phát triển bền vững trong chương trình Địa lí 10 hoặc địa lí địa phương để viết báo cáo về vấn đề đó.

GỢI Ý TRẢ LỜI

Tìm hiểu đặc điểm dân số của thế giới, Việt Nam hoặc địa phương

Tìm hiểu hoạt động sản xuất một ngành nông nghiệp của thế giới, Việt Nam hoặc địa phương.

Tìm hiểu hoạt động sản xuất một ngành công nghiệp của thế giới, Việt Nam hoặc địa phương.

Tìm hiểu vấn đề sản xuất nông nghiệp xanh (nông nghiệp hữu cơ) của thế giới, Việt Nam hoặc địa phương.

Tìm hiểu sự phát triển một ngành dịch vụ của thế giới, Việt Nam hoặc địa phương.

DANH SÁCH MỘT SỐ TRANG WEB VỀ KIẾN THỨC VÀ SỐ LIỆU ĐỊA LÍ

1. Tạp chí Hội Địa lí quốc gia Hoa Kì cung cấp những kiến thức và nghiên cứu mới trong các lĩnh vực Địa lí, Khoa học, Lịch sử tự nhiên.

http://www.nationalgeographic.com/

2. Hiệp hội Địa lí Anh nơi cung cấp tài nguyên về nghiên cứu mới thuộc nhiều lĩnh vực Địa lí khác nhau.

http://www.geography.org.uk/

3. Trang web của Hiệp hội các nhà Địa lí Hoa Kì cung cấp những kiến thức và nghiên cứu mới trong các lĩnh vực Địa lí.

http://www.geography.org.uk/

4. Viện Địa lí nơi cung cấp các nghiên cứu mới thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau của Địa lí Việt Nam.

http://ig-vast.ac.vn/

5. Số liệu thống kê các lĩnh vực khác nhau của Địa lí, có sự cập nhật theo các năm.

http://www.gso.gov.vn

6. Số liệu thống kê về ngành du lịch Việt Nam.

http://vietnamtourism.gov.vn/

7. Số liệu thống kê về ngành thương mại ở Việt Nam.

http://www.customs.gov.vn

8. Số liệu thống kê về dân số của thế giới và các quốc gia, khu vực, có sự cập nhật theo các năm.

http://population.un.org/

9. Số liệu thống kê về ngành nông nghiệp của thế giới và các quốc gia, khu vực có sự cập nhật theo các năm.

http://www.fao.org/faostat/en/

10. Trang web số liệu thống kê về các đặc điểm địa lí tự nhiên, kinh tế - xã hội của các quốc gia, khu vực có sự cập nhật theo năm.

https://www.cia.gov/the-world-factbook/

11. Ngân hàng thế giới cung cấp các số liệu về nhiều lĩnh vực, cập nhật về thế giới và các nước.

https://data.worldbank.org/

BẢNG TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ BÀI BÁO CÁO ĐỊA LÍ

--------------- Còn tiếp ---------------