Giáo án điện tử chuyên đề Kinh tế pháp luật 10 kết nối Bài 7: Pháp luật hình sự liên quan đến người chưa thành niên (P2)

VUI MỪNG CHÀO ĐÓN

CÁC EM ĐẾN BÀI HỌC

NGÀY HÔM NAY!

Chuyên đề 3: Một số vấn đề và nguyên tắc cơ bản của pháp luật hình sự

Bài 7: Pháp luật hình sự liên quan

đến người chưa thanh niên

NỘI DUNG BÀI HỌC

01

Hoạt động 1. Tuổi chịu trách nhiệm hình sự

02

Hoạt động 2. Tìm hiểu nguyên tắc xử lí đối với người dưới 18 tuổi phạm tội

03

Hoạt động 3. Tìm hiểu các biện pháp giám sát, giáo dục áp dụng trong trường hợp được miễn trách nhiệm hình sự đối với người dưới 18 tuổi phạm tội

06

Hoạt động 6. Tìm hiểu mức hình phạt, tổng hợp hình phạt, miễn giảm hình phạt, tha tù trước thời hạn; xóa án tích đối với người dưới 18 tuổi phạm tội

04

Hoạt động 4. Tìm hiểu biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng áp dụng đối với người dưới 18 tuổi phạm tội.

05

Hoạt động 5. Tìm hiểu các hình phạt áp dụng đối với người dưới 18 tuổi phạm tội

Hoạt động 5.

Tìm hiểu các hình phạt áp dụng đối với người dưới 18 tuổi phạm tội

Cả lớp chia thành 8 nhóm nhỏ, các nhóm tiến hành thảo luận với nhau để thực hiện nhiệm vụ cụ thể theo sự phân công dưới đây:

Nhóm 1,2: Tìm hiểu về hình phạt cảnh cáo

• Đọc trường hợp trong SGK (trang 59) và cho biết:

1/ Em hãy nêu căn cứ để Tòa án ra quyết định hình phạt cảnh cáo đối với A?

2/ Theo em, hình phạt cảnh cáo nhằm mục đích gì?

Nhóm 3,4: Tìm hiểu về hình phạt phạt tiền

• Đọc thông tin, trường hợp trong SGK (trang 60) và cho biết:

1/ Vì sao Tòa án áo dụng hình phạt tiền với mức phạt là 40 triệu đồng với K?

2/ Vì sao Tòa án áo dụng hình phạt tiền với mức phạt là 40 triệu đồng với K?

Nhóm 5,6: Tìm hiểu về hình phạt cải tạo không giam giữ

• Đọc thông tin, trường hợp trong SGK (trang 60) và cho biết:

1/ Căn cứ để Tòa án ra quyết định áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ đối với Q là gì ? Vì sao UBND xã P được giao trách nhiệm giám át, giáo dục Q?

2/ Hình phạt cải tạo không giam giữ có ý nghĩa như thế nào đối với người dưới 18 tuổi phạm tội?

Nhóm 7,8: Tìm hiểu về hình phạt tù có thời hạn

• Đọc thông tin, trường hợp trong SGK (trang 61) và cho biết:

1/ Vì sao Tòa án áp dụng mức hình phạt tù đối với X là 12 năm?

2/ Việc áp dụng hình phạt tù có thời hạn đối với người dưới 18 tuổi phạm tội cần căn cứ vào nguyên tắc nào trong Bộ luật Hình sự?

5.1. Cảnh cáo

Câu 1

Căn cứ để Tòa áp dụng hình phạt cảnh cáo đối với A là:

01

Tuổi của A khi phạm tội.

02

Thuộc loại tội phạm ít nghiêm trọng.

03

Có các tình tiết giảm nhẹ như: thành khẩn khai báo, được người bị hại xin giảm nhẹ hình phạt.

5.1. Cảnh cáo

Câu 2

Hình phạt cảnh cáo nhằm mục đích cảnh cáo, răn đe người phạm tội thật sự ăn năn, hối cải sửa chữa sai lầm để trở thành người công dân có ích cho xã hội.

Cảnh cáo là hình phạt chính áp dụng đối với người phạm tội ít nghiêm trọng và có nhiều tình tiết giảm nhẹ nhưng chưa đến mức miễn hình phạt.

Kết luận về hình phạt cảnh cáo

5.2. Phạt tiền

Câu 1: Tòa án áp dụng hình phạt tiền với mức tiền phạt là 40 triệu đồng đối với K (không quá 1/2 khung hình phạt của tội mà K đã phạm) dựa trên nguyên tắc xử lí người dưới 18 tuổi phạm tội, chủ yếu nhằm mục đích giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm.

Câu 2: Phạt tiền được áp dụng là hình phạt chính đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, nếu người đó có thu nhập hoặc có tài sản riêng. Mức tiền phạt đối với từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội không quá 1/2 mức tiền phạt mà điều luật quy định.

Kết luận về hình phạt phạt tiền

Là hình phạt chính đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, nếu người đó có thu nhập hoặc có tài sản riêng. Trường hợp người dưới 18 tuổi không có thu nhập thì không áp dụng hình phạt tiền vì mục đích trừng trị và giáo dục người phạm tội không đạt.

Tuổi của Q: 17 tuổi khi phạm tội, có nơi cứ trú rõ ràng.

Nhân thân: Q phạm tội lần đầu đã thật sự ăn năn hối lỗi, thành khẩn khai báo.

Loại tội phạm: Q phạm tội tàng trữ trái phép vật liệu nổ  Hành vi nguy hiểm cho xã hội, trực tiếp xâm phạm trật tự ATXH, cần phải xử lí nghiêm nhưng chưa đến mức phải cách li xã hội.

5.3. Cải tạo không giam giữ

Câu 1

1.1. Căn cứ để Tòa án áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ với Q

1.2. UBND xã nơi Q cư trú được Tòa án giao trách nhiệm giám sát, giáo dục để trực tiếp thực hiện việc quản lí, giáo dục P trong thời gian chấp hành hình phạt cải tạo không giam giữ tại nơi cứ trú.

5.3. Cải tạo không giam giữ

Câu 2

Việc áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ tạo điều kiện để Q được tiếp tục sống, làm việc ổn định, tự cải tạo dưới sự giám sát, giáo dục của UBND xã nơi cư trú.

Kết luận về hình phạt cải tạo không giam giữ

− Cải tạo không giam giữ là hình thức Toà án giao trách nhiệm giám sát, giáo dục người bị phạt cải tạo không giam giữ cho cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc, học tập hoặc UBND cấp xã nơi người đó cư trú. Gia đình người bị kết án có trách nhiệm phối hợp với cơ quan, tổ chức hoặc UBND cấp xã trong việc giám sát, giáo dục họ.

Kết luận về hình phạt cải tạo không giam giữ

− Hình phạt cải tạo không giam giữ được áp dụng đối với người từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng hoặc phạm tội rất nghiêm trọng do vô ý hoặc người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng do cố ý.

Kết luận về hình phạt cải tạo không giam giữ

− Khi áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ đối với người dưới 18 tuổi phạm tội thì không khấu trừ thu nhập của người đó.

− Thời hạn cải tạo không giam giữ đối với người dưới 18 tuổi phạm tội không quá 1/2 thời hạn mà điều luật quy định.

01

Câu 1: Tòa án áp dụng mức hình phạt 12 năm tù có thời hạn đối với X căn cứ vào nguyên tắc xử lí đối với người phạm tội dưới 18 tuổi quy định tại Điều 91 và Điều 101 Bộ luật Hình sự.

02

Câu 2: Việc áp dụng hình phạt tù có thời hạn đối với người dưới 18 tuổi phạm tội căn cứ vào nguyên tắc nhân đạo, nguyên tắc xử lí đối với người dưới 18 tuổi phạm tội trong Bộ luật Hình sự.

5.4. Tù có thời hạn

Đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi: khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 18 năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá ba phần tư mức phạt tù mà điều luật quy định.

Kết luận về hình phạt tù có thời hạn

Đối với từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi: khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 12 năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không 1/2 mức phạt tù mà pháp luật quy định.

Hoạt động 6.

Tìm hiểu mức hình phạt, tổng hợp hình phạt, miễn giảm hình phạt, tha tù trước thời hạn; xóa án tích đối với người dưới 18 tuổi phạm tội

6.1. Tổng hợp hình phạt

LÀM VIỆC CÁ NHÂN: Các em hãy tiến hành đọc trường hợp ở Mục a trong SGK (trang 62) để trả lời câu hỏi:

Trường hợp

Năm 15 tuổi, trong một lần trộm cắp tài sản, do sợ bị phát hiện nên V đã phóng xe bỏ chạy và gây tai nạn làm nạn nhân bị thương (tỉ lệ thương tích 18%). Năm 17 tuổi do mâu thuẫn cá nhân, V lại phạm tội cố ý gây thương tích.

6.1. Tổng hợp hình phạt

LÀM VIỆC CÁ NHÂN: Các em hãy tiến hành đọc trường hợp ở Mục a trong SGK (trang 62) để trả lời câu hỏi:

1/ Năm 15 tuổi, V phạm những tội nào? Theo em, Tòa án sẽ quyết định hình phạt thế nào?

2/ Khi xem xét tội của V ở lần phạm tội năm 17 tuổi, Tòa án có bỏ qua lần phạm tội năm 15 tuổi không? Vì sao?

CÂU TRẢ LỜI

Câu 1: Năm 15 tuổi, V phạm hai tội: trộm cắp tài sản (Điều 173 Bộ luật Hình sự) và tội cố ý gây thương tích (Điều 134 Bộ luật Hình sự). Khi xét xử cùng một lần người dưới 18 tuổi phạm nhiều tội thì Toà án quyết định hình phạt đối với từng tội và tổng hợp hình phạt chung theo quy định.

CÂU TRẢ LỜI

Câu 2: Năm 17 tuổi, V phạm tội cố ý gây thương tích (Điều 134 Bộ luật Hình sự). Khi xem xét tội của V ở lần phạm tội năm 17 tuổi, Toà án căn cứ vào mức hình phạt đã tuyên đối với tội đã phạm năm V 15 tuổi để ra quyết định hình phạt.

Đối với người dưới 18 tuổi phạm nhiều tội, có tội được thực hiện trước khi đủ 16 tuổi, có tội được thực hiện sau khi đủ 16 tuổi, thì việc tổng hợp hình phạt áp dung như thế nào?

Đối với phạm nhiều tội, có tội được thực hiện trước khi đủ 18 tuổi, có tội được thực hiên sau khi đủ 18 tuổi, thì việc tổng hợp hình phạt áp dụng như thế nào?

Đọc mục Ghi nhớ (SGK – tr.62) và rút ra kết luận

1/ Đối với người dưới 18 tuổi phạm nhiều tội, có tội được thực hiện trước khi đủ 16 tuổi, có tội được thực hiện sau khi đủ 16 tuổi, thì việc tổng hợp hình phạt áp dụng như sau:

Nếu mức hình phạt đã tuyên đối với tội được thực hiện trước khi người đó đủ 16 tuổi nặng hơn hoặc bằng mức hình phạt đã tuyên đối với tội được thực hiện sau khi đủ 16 tuổi thì hình phạt chung không vượt quá mức hình phạt cao nhất đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi theo quy định tại khoản 1 Điều này.

Nếu mức hình phạt đã tuyên đối với tội được thực hiện sau khi người đó đủ 16 tuổi nặng hơn mức hình phạt đã tuyên đối với tội được thực hiện trước khi đủ 16 tuổi thì hình phạt chung không vượt quá mức hình phạt cao nhất đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi theo quy định tại khoản 1 Điều này.

2/ Đối với người phạm nhiều tội, có tội được thực hiện trước khi đủ 18 tuổi, có tội được thực hiện sau khi đủ

18 tuổi, thì việc tổng hợp hình phạt áp dụng như sau:

Nếu mức hình phạt Tòa án tuyên đối với tội được thực hiện khi người đó chưa đủ 18 tuổi nặng hơn hoặc bằng mức hình phạt áp dụng đối với tội được thực hiện khi người đó đã đủ 18 tuổi, thì hình phạt chung không được vượt quá mức hình phạt cao nhất quy định tại khoản 1 Điều này.

Nếu mức hình phạt Tòa án tuyên đối với tội được thực hiện khi người đó đã đủ 18 tuổi nặng hơn mức hình phạt áp dụng đối với tội thực hiện khi người đó chưa đủ 18 tuổi thì hình phạt chung áp dụng như đối với người đủ 18 tuổi trở lên phạm tội.

6.2. Giảm mức hình phạt đã tuyên

LÀM VIỆC CÁ NHÂN: Các em hãy tiến hành đọc trường hợp ở Mục b trong SGK (trang 63) để trả lời câu hỏi:

Trường hợp

Trong thời gian chấp hành án phạt tù tại trại, N (17 tuổi) đã chấp hành được hai phần năm mức hình phạt và có nhiều tiến bộ nên được trại giam đề nghị Toà án xem xét giảm mức hình phạt đã tuyên.

6.2. Giảm mức hình phạt đã tuyên

LÀM VIỆC CÁ NHÂN: Các em hãy tiến hành đọc trường hợp ở Mục b trong SGK (trang 63) để trả lời câu hỏi:

1/ Vì sao N được đề nghị giảm mức hình phạt đã tuyên?

2/ Em hãy nêu ví dụ minh họa về điều kiện để được giảm mức hình phạt đã tuyên đối với người dưới 18 tuổi phạm tội theo quy định của luật hình sự.

N đã chấp hành được hai phần năm mức hình phạt.

N có nhiều tiến bộ trong thời gian chấp hành hình phạt tại trại giam.

Ban Giám thị trại đề nghị Toà án xem xét giảm mức hình phạt đối với N.

Căn cứ để M được giảm mức hình phạt đã tuyên

Gợi ý một số quy định của pháp luật

− Người dưới 18 tuổi phạm tội bị phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù, nếu có tiến bộ và đã chấp hành được một phần tư thời hạn, thì được Toà án xét giảm.

− Riêng đối với hình phạt tù, mỗi lần có thể giảm đến 4 năm nhưng phải bảo đảm đã chấp hành ít nhất là hai phần năm mức hình phạt đã tuyên. Nếu lập công hoặc mắc bệnh hiểm nghèo, thì được xét giảm ngay và có thể được miễn chấp hành phần hình phạt còn lại.

Rút ra kết luận

Đọc mục Ghi nhớ (SGK – tr.63) và trả lời câu hỏi: Theo Điều 105 Bộ luật Hình sự thì điều kiện để người dưới 18 tuổi phạm tội được giảm mức hình phạt đã tuyên như thế nào?

Miễn chấp hành hình phạt là không buộc người bị kết án phải chấp hành toàn bộ hoặc phần còn lại (chưa chấp hành) của mức hình phạt đã tuyên.

Kết luận về giảm mức hình phạt đã tuyên

Miễn chấp hành hình phạt được áp dụng trong giai đoạn thi hành án hình sự khi có các căn cứ theo quy định của pháp luật (Điều 62 Bộ luật Hình sự).

Miễn trách nhiệm hình sự được các cơ quan tiến hành tố tụng áp dụng trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử khi có các tình tiết phù hợp với quy định của pháp luật (Điều 29 Bộ luật Hình sự).

Miễn trách nhiệm hình sự được các cơ quan tiến hành tố tụng áp dụng trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử khi có các tình tiết phù hợp với quy định của pháp luật (Điều 29 Bộ luật Hình sự).

Kết luận về giảm mức hình phạt đã tuyên

Miễn hình phạt được Toà án áp dụng trong giai đoạn xét xử; người phạm tội có thể được miễn hình phạt trong trường hợp phạm tội có nhiều tình tiết giảm nhẹ, đáng được khoan hồng đặc biệt, nhưng chưa đến mức được miễn trách nhiệm hình sự (Điều 59 Bộ luật Hình sự).

6.3. Tha tù trước thời hạn có điều kiện

LÀM VIỆC CÁ NHÂN: Các em hãy tiến hành đọc trường hợp ở Mục c trong SGK (trang 63) để trả lời câu hỏi:

Trường hợp: U (17 tuổi) phạm tội và bị phạt tù. Trong thời gian chấp hành án tại trại giam T, U được giáo dục, cải tạo và có nhiều tiến bộ, thể hiện ý thức cải tạo tốt. Xét thấy U phạm tội lần đầu, có nơi cư trú rõ ràng và đã chấp hành được một phần ba thời hạn phạt tù nên được Ban Giám thị trại giam T đề nghị xét tha tù trước thời hạn.

6.3. Tha tù trước thời hạn có điều kiện

LÀM VIỆC CÁ NHÂN: Các em hãy tiến hành đọc trường hợp ở Mục c trong SGK (trang 63) để trả lời câu hỏi:

1/ U đã làm gì để được tha tù trước thời hạn?

2/ Em hãy nêu ví dụ minh họa về điều kiện tha tù trước thời hạn đối với người dưới 18 tuổi phạm tội theo quy định của Bộ luật Hình sự.

U phạm tội lần đầu và có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt trong thời gian chấp hành hình phạt.

U có nơi cư trú rõ ràng.

U được Ban Giám thị trại đề nghị xem xét tha tù trước thời hạn.

U đã chấp hành được một phần ba thời hạn phạt tù.

U được tha tù trước thời hạn vì:

Tha tù trước thời hạn có điều kiện là biện pháp được Toà án áp dụng đối với người đang chấp hành án phạt tù khi có đủ các điều kiện theo quy định của Bộ luật Hình sự, xét thấy không cần buộc họ phải tiếp tục chấp hành án phạt tù tại cơ sở giam giữ.

Đọc phần Ghi nhớ (SGK – tr.63) và cho biết: Người dưới 18 tuổi đang chấp hành án phạt tù có thể được tha thứ trước thời hạn khi có đủ các điều kiện nào?

Toà án là cơ quan có thẩm quyền quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với người bị kết án.

Tha tù trước thời hạn có điều kiện

--------------- Còn tiếp ---------------