Giáo án điện tử chuyên đề Mĩ thuật 11 kết nối CĐ 3 Bài 1: Tìm hiểu tranh bố cục nhân vật

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI! 

CHUYÊN ĐỀ: THỰC HÀNH VẼ TRANH BỐ CỤC 

BÀI 1 

TÌM HIỂU TRANH BỐ CỤC NHÂN VẬT 

NỘI DUNG BÀI HỌC 

01   

QUAN SÁT VÀ NHẬN THỨC 

1. Tìm hiểu tranh bố cục nhân vật

Quan sát hình ảnh SGK tr. 46 - 48 và nêu cảm nhận về cách sắp xếp và tạo hình nhân vật của mỗi tác phẩm. 

THẢO LUẬN NHÓM 

Kể tên các đề tài thường được thể hiện trong tranh bố cục nhân vật. 

Tranh bố cục nhân vật là tranh lấy con người, các hoạt động của con người làm đối tượng chính để miêu tả, các đồ vật chỉ là đối tượng phụ để thể hiện nội dung của bức tranh. 

2. Một số dạng thức bố cục tranh nhân vật

THẢO LUẬN NHÓM 

• Đặc điểm tranh bố cục hình tròn là gì?
• Đặc điểm tranh bố cục hình chữ nhật là gì?
• Đặc điểm tranh bố cục hình tam giác là gì?
• Đặc điểm tranh bố cục theo dạng đối lập/tương phản là gì?
• Đặc điểm tranh bố cục nhịp điệu là gì?

Bố cục theo dạng hình tròn 

Bố cục theo dạng hình vuông/chữ nhật 

Bố cục theo dạng nhịp điệu/chuyển động 

Bố cục theo dạng hình tam giác 

Bố cục theo dạng đối lập/tương phản 

Bố cục theo dạng hình tròn 

• Thường tạo sự liên tưởng đến những yếu tố xoay tròn, chuyển động có trong quy luật tự nhiên.
• Dạng bố cục này thường được sử dụng để phản ánh các nội dung đề tài vui chơi, lễ hội, tạo nên cảm giác đoàn kết, gắn bó, quây quần, tập trung, quy tụ, tạo ra sự đồng nhất, chặt chẽ và trọn vẹn.
• Là dạng bố cục cơ bản, mang tính đồng nhất, chặt chẽ và trọn vẹn.
• Tạo cảm giác mềm mại, nhịp nhàng, uyển chuyển giữa các nét, mảng hình, mảng màu và đậm nhạt trong toàn bộ bức tranh.

Bố cục theo dạng hình vuông, chữ nhật 

• Chứa đựng các yếu tố ngang bằng, xổ thẳng, tạo cảm giác cân bằng và ổn định.
• Dạng bố cục này phù hợp với các đề tài thể hiện tính quy củ, có tổ chức hoặc tạo sự cân bằng trên/dưới/trái/phải, có trật tự trước/sau, do đó thường được sử dụng vào các đề tài lịch sử hoặc sự kiện có tính chất trang nghiêm.
• Tạo ra sự cân xứng, nghiêm chỉnh – là cơ sở cho sự ngay ngắn, phải trái, vuông vúc,... và cho cảm giác tĩnh.
• Phù hợp với các loại đề tài có tính tổ chức xã hội, tính sáng tạo riêng biệt của con người và tính nhân văn.

Bố cục theo dạng hình tam giác 

• Có đỉnh hướng lên có thể tạo ra tính ổn định một cách hiệu quả vì có đáy rộng.
• Dạng bố cục này thường được sử dụng để phản ánh các nội dung thuộc đề tài sinh hoạt, lịch sử, tạo ra kết cấu vững chãi, dễ quy mảng trong những tranh đông người để tránh sự hỗn loạn hay lộn xộn.
• Tạo ý niệm về sự chắc chắn, tin tưởng và khỏe khoắn.
• Có hiệu quả tạo nên một bố cục chặt chẽ, hài hòa.

Bố cục theo dạng đối lập/tương phản 

• Thường sử dụng các cặp đối lập mạnh về kích thước và đường định hướng (thẳng/xiên, cong, ngoằn ngoèo,...).
• Dạng bố cục này phù hợp với đề tài chiến tranh.
• Mang tính triết học.
• Vừa là sự đối lập, vừa là sự chuyển hóa, bù đắp cho nhau để tạo sự cân bằng, hài hòa.
• Đó là các cặp đối lập như ngang – dọc, cao – thấp, to – nhỏ, vuông – tròn, động – tĩnh,...
• Đây là bố cục mà các họa sĩ, nhà điêu khắc hay sử dụng.

Bố cục theo dạng nhịp điệu/chuyển động 

• Không có một nguyên tắc cụ thể nào nhưng tạo được sự uốn lượn, chuyển động mềm mại.
• Sự tuần hoàn theo quy luật của tự nhiên, có tính chất lặp lại theo nhịp điệu chuyển động.
• Những nhịp điệu này có thể là hình, mảng, màu sắc, đậm nhạt,... tạo nên sự vận động tự nhiên của con người.

Ngoài các dạng bố cục cơ bản nêu trên, còn nhiều hình thức sắp xếp bố cục khác. Việc sắp xếp theo dạng bố cục nào phụ thuộc vào ý tưởng và nội dung cần truyền đạt của họa sĩ. Xây dựng bố cục tranh nhân vật, cần lưu ý đến các nguyên lí: cân bằng, chuyển động, tương phản, nhịp điệu, nhấn mạnh, tỉ lệ,... 

02   

LUYỆN TẬP VÀ SÁNG TẠO 

Quan sát hình ảnh về bố cục nhân vật 

Bước 1: Phác thảo nét 

Bước 2: Phác thảo đen trắng 

Bước 3: Phác thảo màu 

Gợi ý các bước phác thảo tranh bố cục nhân vật 

Phác hình chính phụ 

Phác hình người có chi tiết 

Phác thảo đậm nhạt 

Phác thảo màu 

Các bước thực hiện phác thảo tranh bố cục nhân vật 

...