Giáo án điện tử chuyên đề Sinh học 10 kết nối Bài 9: Vai trò của vi sinh vật trong xử lí ô nhiễm môi trường

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG

CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC CHUYÊN ĐỀ SINH HỌC!

KHỞI ĐỘNG

Theo em, vấn đề ô nhiễm môi trường điển hình ở các tỉnh, thành phố lớn và ở các vùng nông thôn nước ta là gì?

Vấn đề ô nhiễm môi trường điển hình ở:

Các tỉnh, thành phố lớn: ô nhiễm không khí do bụi mịn,…

Vấn đề ô nhiễm môi trường điển hình ở:

Các vùng nông thôn: tảo nở hoa ở các hồ chứa nước tưới tiêu, các khu công nghiệp xả thải,…

Ngao chết hàng loạt do hiện tượng tảo nở hoa

CHUYÊN ĐỀ 3. CÔNG NGHỆ VI SINH VẬT TRONG XỬ LÍ Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG

BÀI 9: VAI TRÒ CỦA VI SINH VẬT TRONG XỬ LÍ Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

I

VI SINH VẬT TRONG XỬ LÍ Ô NHIỄM KIM LOẠI NẶNG

II

VI SINH VẬT TRONG XỬ LÍ CHẤT THẢI HỮU CƠ

I

VI SINH VẬT TRONG XỬ LÍ Ô NHIỄM KIM LOẠI NẶNG

Kim loại nặng là gì?

Kim loại nặng là các kim loại khối lượng phân tử lớn và gây độc hại cho cơ thể.

Kể tên các kim loại nặng?

Một số tên các kim loại nặng: thủy ngân (Hg), Asen (As), Cadmium (Cd), Đồng (Cu), Kẽm (Kz), chì (Pb), Crom (Cr), Niken (Ni) và Thallium (Tl).

Thế nào là ô nhiễm kim loại?

Ô nhiễm kim loại là các kim loại có khả năng gây ô nhiễm, gây độc cho con người.

Đọc thông tin mục I, quan sát Bảng 9, SGK tr.56 57 và trả lời câu hỏi:

• Tại sao đất, nước lại bị ô nhiễm kim loại?
• Nguồn kim loại ở đâu ra để gây ô nhiễm?
• Dạng kim loại nào gây ô nhiễm đất, nước?

Đất, nước bị ô nhiễm kim loại là do:

Nước thải, chất thải chưa qua quy trình xử lí nghiêm ngặt thải ra môi trường, dẫn đến tích tụ kim loại nặng.

Chất thải từ sản xuất công nghiệp, chất thải sinh hoạt, hoạt động y tế, nông nghiệp không được xử lí đúng cách, dư lượng thuốc trừ sâu.

Vì sao chúng ta phải làm sạch môi trường khi canh tác nông nghiệp?

Hầu hết các sinh vật sống trong môi trường bị ô nhiễm kim loại nặng sẽ tích tụ một lượng lớn kim loại trong cơ thể.

Các sinh vật này là thức ăn cho sinh vật khác, troAng đó có con người.

Con người sử dụng động vật, thực vật nhiễm kim loại nặng làm thức ăn gây nên bệnh ung thư và một số bệnh khác.

Để xử lí ô nhiễm môi trường bằng phương pháp sử dụng vi sinh vật, cần lựa chọn nhóm vi sinh vật có đặc điểm gì?

Nêu tên một số vi sinh vật điển hình có khả năng làm giảm ô nhiễm kim loại nặng trong môi trường.

Có thể loại bỏ, giảm nồng độ kim loại khỏi môi trường bằng:

Phương pháp hóa học: cho phản ứng kết tủa kim loại.

Phương pháp vật lí: để lắng tự nhiên, sử dụng chất hấp phụ, hút các kim loại.

Phương pháp sinh học: sử dụng vi sinh vật.

+ +

Có khả năng hấp phụ, lưu giữ, thay đổi trạng thái điện tích kim loại nặng bằng cách liên kết các kim loại trong tế bào, kết tủa, tích tụ, đóng gói các ion kim loại trong màng nhầy ở ngoài tế bào.

Đặc điểm của nhóm vi sinh vật được lựa chọn để xử lí ô nhiễm môi trường:

Tên một số vi sinh vật điển hình có khả năng làm giảm ô nhiễm kim loại nặng trong môi trường:

• Vi khuẩn: Baccillus cereus, Thiobacillus ferrooxydans,…
• Một số nấm: Aspergillus niger,…

II

VI SINH VẬT TRONG XỬ LÍ RÁC THẢI HỮU CƠ

Đọc nội dung mục II, quan sát Hình 9.1, 9.2 tr.58, 59 và trả lời câu hỏi:

• Em hãy nêu các nguồn chất thải hữu cơ phổ biến.
• Em hãy nêu tình trạng ô nhiễm các nguồn chất thải hữu cơ ở nước ta.

Các nguồn chất thải hữu cơ phổ biến

Rác thải sinh hoạt

Chất thải trong quá trình chế biến sản phẩm từ trồng trọt, chăn nuôi

Nước thải hữu cơ từ các quá trình sản xuất

Tình trạng ô nhiễm các nguồn chất thải hữu hữu cơ ở nước ta

Quá trình sản xuất, chế biến lúa gạo, các loại nông sản thải ra lượng chất thải lớn

Chất thải từ các làng nghề chế biến tinh bột, chế biến thủy sản,…

Hiện tượng đốt rơm rạ sau thu hoạch, gây ô nhiễm không khí do khói và bụi mịn

Theo em, những phương pháp nào có thể giải quyết tình trạng ô nhiễm từ các nguồn chất thải hữu cơ. Phương pháp nào hữu ích hơn cả.

Chôn lấp

Phương pháp hữu ích hơn cả, cho ra các sản phẩm đa dạng, hiệu quả, thân thiện với môi trường.

Thu gom, đóng gói thành nguyên liệu

Sử dụng vi sinh vật phân giải

THẢO LUẬN CẶP ĐÔI

• Vi sinh vật phân hủy các thải hữu cơ bằng cách nào?
• Khi phân giải các hợp chất hữu cơ gây ô nhiễm, các vi sinh vật đã tạo ra các sản phẩm chính nào?

Vi sinh vật tiết enzyme ra ngoài môi trường

Phân giải các chất hữu cơ phức tạp (cellulose, tinh bột, protein, lipid,…)

Các chất hữu cơ đơn giản

Hấp thụ các chất này

vào cơ thể, cung cấp cho hoạt động sống

Cách vi sinh vật phân hủy các chất thải hữu cơ

Các chất thải hữu cơ chủ yếu

Sinh khối thực vật với thành phần cellulose và pectin.

Protein phức tạp, chất béo,…

Các enzyme do vi sinh vật tiết ra phân hủy chất hữu cơ thành đường đơn, acid béo,…cung cấp năng lượng, nguyên liệu cho sinh trưởng, có ích cho con người.

Em hãy nêu một số ứng dụng của vi sinh vật trong xử lí ô nhiễm môi trường, cải tạo môi trường và ứng dụng tạo sản phẩm hữu ích cho trong cuộc sống.

Xử lí chất thải trồng trọt (rơm rạ, bãi mía, thân ngô, vỏ trấu,…) thành phân bón hữu cơ, cồn công nghiệp hay cơ chất trồng nấm.

Xử lí chất thải chăn nuôi, rác thải sinh hoạt hữu cơ, sinh khối thực vật thành khí sinh học dùng làm nhiên liệu, sản xuất chất tẩy rửa hữu cơ, giảm ô nhiễm môi trường và mang lại lợi ích kinh tế.

LUYỆN TẬP

Câu 1. Căn cứ vào những tiêu chí nào để xác định được môi trường bị ô nhiễm?

Câu 2. Căn cứ vào những tiêu chí nào để xác định được môi trường đất bị nhiễm kim loại nặng?

--------------- Còn tiếp ---------------