TIẾT 21: MÂY VÀ SÓNG

1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

?: Đã bao giờ em nói dối bố mẹ hay đi chơi mà không nói với bố mẹ chưa?

?: Phản ứng của bố mẹ em lúc đó? Em cảm thấy như thế nào về hành động của mình?

1. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
2. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm

Tác giả

Rabindranath Tagore: (1861 – 1941), Ấn Độ.

- Gia tài văn hóa nghệ thuật đồ sộ: 52 tập thơ, 42 vở kịch, 12 bộ tiểu thuyết, hàng trăm truyện ngắn,... trên 1500 bức họa và số lượng ca khúc lớn.

CÁC TÁC PHẨM CỦA TA-GO

- 1913 – tập "Thơ Dâng” à nhà văn châu Á đầu tiên nhận giải Nô-ben văn học.

• Phong cách thơ:

+ Tinh thần dân tộc, dân chủ, nhân văn, trữ tình và triết lý.

+ Hình ảnh thiên nhiên – ý nghĩa tượng trưng.

+ Liên tưởng, so sánh, tương phản, thủ pháp trùng điệp.

2. Tác phẩm

- Được viết bằng tiếng Ben –gan, in trong tập “Si-su” (Trẻ thơ) xuất bản 1909.

- Được dịch sang Tiếng Anh trong tập “Trăng non” (1915)

- Ca ngợi những tình cảm trong sáng, cao đẹp, đặc biệt là tình mẫu tử.

+ Trong văn bản “Mây và sóng”, ai đang kể với ai điều gì?

+ Hãy nêu PTBĐ, bố cục và nội dung từng phần của văn bản?

2. Tác phẩm

• Người kể chuyện: em bé
• Thể loại: thơ văn xuôi

+ Dưới hình thức là một câu chuyện kể

+ Không quy định số tiếng trong dòng thơ

+ Số dòng trong bài tự do

+ Không yêu cầu có vần và nhịp

• Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp với tự sự và miêu tả

Bố cục: 2 phần

+ Phần 1: Từ đầu... và mái nhà ta sẽ là bầu trời xanh thẳm: Câu chuyện của em bé với những người “trên mây”;

+ Phần 2: Tiếp theo... hết: Câu chuyện của em bé với những người “trong sóng”.

So sánh 2 phần:

• Giống: Trình tự tường thuật mỗi phần
• Lời mời gọi của mây, sóng
• Lời từ chối và lý do từ chối của bé
• Trò chơi em bé sáng tạo

Khác: Không trùng lặp

• Tính chất hấp dẫn của cảnh vật và trò chơi
• Cung bậc tình cảm

àThủ pháp trùng điệp, tăng tiến à thể hiện chủ đề của tác phẩm & tạo nhịp điệu cho bài thơ.

* Hướng dẫn đọc:

• Đọc giọng chậm rãi, nhẹ nhàng, phân biệt sắc thái, ngữ điệu trong lời đối thoại của em bé, mây và sóng
• Chú ý Theo dõi và Hình dung nhưng không làm gián đoạn mạch đọc

1. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
   1. Lời mời gọi của những người “trên mây” và “trong sóng”

* Thảo luận nhóm:

• Nhóm 1, 2: Mây và sóng đã mời gọi em bé làm gì? Em có nhận xét gì về những lời mời ấy? Theo em, lời mời gọi ấy biểu tượng cho điều gì trong cuộc sống?
• Nhóm 3, 4: Trước lời mời gọi em bé đã làm gì? Nhận xét về những trò chơi của em bé? Qua đó em hiểu tình cảm của em bé đối với mẹ như thế nào?

Thế giới của những người trên mây

• Chơi x3

à Rực rỡ, lung linh, huyền ảo

Thế giới của những người trong sóng

• Ngao du, ca hát

à Vui vẻ và hạnh phúc

à Thế giới của niềm vui và sự tự do.

à Nghệ thuật:

• Biện pháp nhân hóa, điệp ngữ, điệp cấu trúc câu.
• Hình ảnh thơ mang ý nghĩa biểu tượng.

2.1. Lời mời gọi của những người trên mây và trong sóng

Cách đến với những người trên mây

- Đến nơi tận cùng trái đất, đưa tay lên trời

Cách đến với những người trong sóng

- Đến bờ biển cả, nhắm nghiền mắt lại.

à Cách đến với thế giới của mây và sóng: kì diệu như phép màu trong truyện cổ tích.

Cách thức tham gia:

• Tham gia dễ dàng, đơn giản
• Cách thức tham gia đầy lôi cuốn, kì diệu
• Kích thích sự tò mò, khơi dậy đúng tâm lí thích vui chơi của trẻ thơ
• Biểu tượng cho những cám dỗ của cuộc sống

à Là tiếng gọi của thế giới diệu kỳ, lung linh huyền ảo đầy hấp dẫn.

à Gợi lên trong em bé những khát khao được khám phá, ngao du ở những xứ sở xa xôi.

2. EM BÉ TỪ CHỐI LỜI MỜI GỌI:

Con hỏi: “Nhưng làm thế nào mình lên đó được?”

Con hỏi: “Nhưng làm thế nào mình ra ngoài đó được?”

=> Lưỡng lự, tò mò, hiếu kì, thích thú

Lời từ chối với mây

- Mẹ mình đang đợi ở nhà

à Nghĩ đến mẹ

Lời từ chối với sóng

- Buổi chiều mẹ luôn muốn mình ở nhà

à Hiểu lòng mẹ

à Làm sao có thể rời mẹ...?

Lời từ chối hồn nhiên, ngây thơ nhưng dứt khoát.

Tình cảm em bé dành cho mẹ, sức níu giữ của tình mẫu tử.

3. Trò chơi của em bé

Nhưng con biết có trò chơi thú vị hơn mẹ ạ.

Con là mây và mẹ sẽ là trăng

Hai bàn tay con ôm lấy mẹ, và mái nhà ta sẽ là bầu trời xanh thẳm

…Nhưng con biết trò chơi khác hay hơn.

Con là sóng và mẹ sẽ là bến bờ kì lạ,

Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ.

Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào.

Nhận xét:

Con là mây, mẹ là trăng, con lấy hai tay trùm lên người mẹ

Hai bàn tay con ôm lấy mẹ, và mái nhà ta sẽ là  bầu trời xanh thẳm.

Con là sóng, mẹ là bờ biển, con sẽ lăn, lăn, lăn và vỗ vào gối mẹ

Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ

Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào.

à Con: hồn nhiên, trong sáng, tinh nghịch.

à Mẹ: dịu hiền, bao dung.

Nghệ thuật:

• Quan hệ từ: nhưng
• Lời khẳng định: hay hơn, thú vị hơn
• Liên tưởng, tưởng tượng
• Điệp từ, điệp cấu trúc

TRÒ CHƠI CỦA CON

- Được thỏa thích vui chơi, sáng tạo và khám phá.

- Được đắm mình trong niềm hạnh phúc ngập tràn của tình mẫu tử thiêng liêng.

 Sự kết hợp tuyệt vời giữa tình yêu thiên nhiên và tình mẫu tử.

TỔNG KẾT

1. Nghệ thuật

• Thơ văn xuôi, có lời kể xen đối thoại.
• Sử dụng phép lặp, nhưng có sự biến hóa và phát triển.
• Xây dựng hình ảnh thiên nhiên giàu ý nghĩa tượng trưng.

2. Nội dung

• Tình yêu thiết tha của em bé đối với mẹ, ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt.
• Tình cảm yêu mến thiết tha với trẻ em của nhà thơ, với thiên nhiên, cuộc đời bình dị.

1. Luyện tập

Hãy tưởng tượng em là người đang trò chuyện với mây và sóng. Viết đoạn văn (5 – 7 câu) về cuộc trò chuyện ấy.

* Dặn dò:

• Nắm nội dung bài học
• Hoàn thành bài tập
• Chuẩn bị: Thực hành Tiếng Việt