Đáp án Tin học 5 chân trời Bài 5: Bản quyền nội dung thông tin

BÀI 5. BẢN QUYỀN NỘI DUNG THÔNG TIN

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Ngọc mua được cuốn sách gồm các bài văn hay. Ngọc sao chép một bài văn trong đó và gửi cho các bạn. Sau khi nhận được, Thành chép, chỉnh sửa bài văn này và nộp cho cô giáo để chấm điểm. Em có suy nghĩ gì về việc làm của Ngọc và Thành?

Hướng dẫn chi tiết:

Em không đồng tình với việc làm của Ngọc và Thành. Nếu Ngọc sao chép và gửi cho các bạn thì nên nói rõ nguồn và thông báo cho các bạn rằng mình chỉ nên tham khảo chứ không được chép toàn bộ và nhận đó là bài làm của mình. Còn Thành cũng chỉ nên đọc bài văn, sau đó hiểu và viết theo ý của mình chứ không được chép và nộp cho cô chấm điểm.

1. BẢN QUYỀN NỘI DUNG THÔNG TIN 

Câu hỏi 1: Những phát biểu nào sau đây là sai? Tại sao?

A. Tác giả là người sáng tạo ra tác phẩm.

B. Sự sáng tạo về nội dung thông tin, về cách thể hiện nội dung thông tin trong tác phẩm không phải là sản phẩm trí tuệ của tác giả.

C. Quyền của tác giả đối với tác phẩm gọi là quyền tác giả hay bản quyền.

D. Chúng ta có thể tuỳ ý thực hiện sao chép, chỉnh sửa, chia sẻ các tác phẩm có sẵn trên Internet.

E. Vi phạm quyền của tác giả đối với tác phẩm là vi phạm bản quyền.

Hướng dẫn chi tiết:

Đáp án B sai. Sự sáng tạo về nội dung thông tin và cách thể hiện trong tác phẩm là sản phẩm trí tuệ của tác giả. Tác phẩm là tài sản của tác giả. Tác giả sáng tạo ra tác phẩm không chỉ liên quan đến việc tạo ra ý tưởng và nội dung, mà còn bao gồm cách thể hiện, bố cục, ngôn ngữ và phong cách. Tất cả những yếu tố này đều là sản phẩm của sự sáng tạo và đóng góp cá nhân của tác giả. 

Đáp án D sai. Chúng ta không thể tuỳ ý thực hiện sao chép, chỉnh sửa và chia sẻ các tác phẩm có sẵn trên Internet mà không cần xin phép hay vi phạm quyền tác giả. Việc làm như vậy có thể vi phạm bản quyền và quyền tác giả của người sở hữu tác phẩm. 

Câu hỏi 2: Trong tình huống ở phần Khởi động, việc làm của bạn Ngọc và bạn Thành có vi phạm bản quyền hay không? Tai sao?

Hướng dẫn chi tiết:

Trong tình huống ở phần Khởi động, việc làm của bạn Ngọc và bạn Thành là vi phạm bản quyền, tùy thuộc vào cách họ sao chép và chia sẻ nội dung từ cuốn sách.

Nếu Ngọc và Thành sao chép và chia sẻ toàn bộ nội dung bài văn của cuốn sách mà không có sự cho phép của người sở hữu bản quyền, thì đây có thể xem là vi phạm bản quyền. 

Tuy nhiên, nếu Ngọc và Thành chỉ sao chép một phần nhỏ của bài văn, dùng như một ví dụ hoặc mục đích học tập, và không phân phối rộng rãi hoặc sử dụng cho mục đích thương mại, thì hành động này có thể được coi là hợp lý và không vi phạm bản quyền.

2. THÔNG TIN RIÊNG TƯ 

Câu hỏi 1: Hãy trao đổi với bạn và kể tên một số thông tin là thông tin cá nhân, gia đình. 

Hướng dẫn chi tiết:

Thông tin cá nhân: tài khoản mạng xã hội (ví dụ như Zalo, Facebook), thư, nhật kí,…

Thông tin gia đình: số căn cước công dân, sổ đỏ, sổ hộ khẩu của gia đình, chỗ để cất giữ tiền,…

Câu hỏi 2: Việc nào dưới đây là nên làm hoặc không nên làm? Tại sao?

A. Tự ý xem thư của người khác.

B. Giữ bí mật thông tin truy cập, mật khẩu mở máy tính, điện thoại di động.

C. Tự ý xem tin nhắn của người khác.

D. Không cung cấp thông tin cá nhân của em, bạn bè, người thân cho cả nhân, tổ chức mà không có lí do chính đáng.

Hướng dẫn chi tiết:

A. Không nên làm: Tự ý xem thư của người khác là vi phạm quyền riêng tư và sự tôn trọng đối với người khác. Mọi người có quyền riêng tư và không nên xâm phạm vào thông tin cá nhân của người khác mà không có sự cho phép.

B. Nên làm: Giữ bí mật thông tin truy cập, mật khẩu mở máy tính, điện thoại di động là rất quan trọng để bảo vệ thông tin cá nhân. 

C. Không nên làm: Tự ý xem tin nhắn của người khác là vi phạm quyền riêng tư và tôn trọng cá nhân. Tin nhắn là hình thức giao tiếp riêng tư và không nên xâm phạm vào nó mà không có sự đồng ý của người gửi.

D. Nên làm: Không cung cấp thông tin cá nhân của mình, bạn bè, người thân cho người hoặc tổ chức mà không có lí do chính đáng là cách bảo vệ quyền riêng tư và an toàn cá nhân. 

Câu hỏi 3: Trong mỗi tình huống dưới đây, em chọn cách xử lí nào? Tại sao?

a) Được bạn cho mượn máy tính để chơi trò chơi, thấy trên máy tính có thư mục chứa tài liệu của bạn đang mở, em sẽ:

A. Xem thông tin trong thư mục đó.

B. Thực hiện đóng cửa số phần mềm đang mở thư mục đó.

C. Thực hiện xoá tệp trong thư mục đó.

b) Em được người khác cho mượn điện thoại di động để học bài. Khi đang sử dụng, có tin nhắn được gửi đến điện thoại di động, em sẽ:

A. Đọc tin nhắn.

B. Đưa lại điện thoại di động để người đó đọc tin nhắn.

Hướng dẫn chi tiết:

a) Trong tình huống này, em nên chọn cách xử lí B. Thực hiện đóng cửa số phần mềm đang mở thư mục đó. Vì đây là thông tin cá nhân của bạn đang mở trên máy tính của bạn. Xem thông tin trong thư mục đó hoặc xoá tệp tin trong thư mục đó sẽ xâm phạm quyền riêng tư và sự tôn trọng đối với thông tin cá nhân của bạn.

b) Trong tình huống này, em nên chọn cách xử lí B. Đưa lại điện thoại di động để người đó đọc tin nhắn. Vì điện thoại di động là của người khác và tin nhắn được gửi đến là thông tin riêng tư của người đó. Đọc tin nhắn trên điện thoại di động của người khác là vi phạm quyền riêng tư và không tôn trọng sự cá nhân của người đó.

LUYỆN TẬP

…