Giáo án chuyên đề Mĩ thuật 12 kết nối Bài 1: Tìm hiểu tranh bố cục hình, khối cơ bản

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập 

- GV chia HS cả lớp thành 6 nhóm.

- GV yêu cầu HS thảo luận, tìm hiểu về các hình, khối cơ bản trong tự nhiên theo gợi ý:

+ Em hãy liệt kê những dạng hình, khối cơ bản có sẵn ở các vật thể trong tự nhiên.

+ Em nhận xét gì về hình, khối trong tự nhiên và hình, khối thể hiện trong tác phẩm mĩ thuật?

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm, đọc thông tin SGK tr.51, 52 và trả lời câu hỏi: 

+ Nhóm 1, 2: Tìm hiểu khái niệm, đặc điểm của hình vuông và khối lập phương.

+ Nhóm 3, 4: Tìm hiểu khái niệm, đặc điểm hình tròn và khối cầu.

+ Nhóm 5, 6: Tìm hiểu khái niệm, đặc điểm hình tam giác và khối tam giác.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tìm hiểu về các hình và khối cơ bản.

- GV quan sát việc tham gia hoạt động học tập trên lớp của HS:

+ Sự tham gia của mỗi thành viên trong nhóm.

+ Sự tích cực, đặt câu hỏi và trả lời của các thành viên trong nhóm.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm HS trả lời câu hỏi:

+ Khi mô phỏng một vật trong thực tế, hoạ sĩ sẽ phân tích và quy thành các hình, khối cơ bản để giúp cho việc dựng hình được đúng cấu trúc. Ví dụ: Cơ thể người có thể quy từng bộ phận thành dạng hình, khối cơ bản như: đầu và mặt quy về hình tròn và khối cầu, thân người quy về hình chữ nhật và khối hộp, chân, tay quy về khối trụ,...

+ Hình, khối trong tự nhiên gồm hình (tròn, vuông, tam giác,...) và dạng (không xác định). Những hình, khối tự nhiên có thể có quy tắc đối xứng (cánh hoa, cành lá,...) hoặc không có quy tắc nào (dãy núi, con sông,...). Tính đối xứng trong tự nhiên không thể hiện một cách tuyệt đối nên không bị cứng nhắc mà mềm mại tự nhiên, thường có những đường cong. Khi nghệ sĩ thể hiện các hình, khối trong tác phẩm, tạo hình của nó trở nên cân xứng một cách tuyệt đối hoặc tương đối, khái quát và đơn giản hơn.

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày nhận xét về Hình ảnh SGK tr.51, 52.

- GV yêu cầu HS lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung hoặc đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận về các hình và khối cơ bản: Một vật trong thực tế, khi được mô phỏng lại sẽ được hoạ sĩ phân tích thành các hình, khối cơ bản. Việc này giúp cho quá trình dựng hình hoặc phác thảo bố cục được khoa học và đúng cấu trúc. Ví dụ: cơ thể người có thể quy từng bộ phận thành dạng hình, khối cơ bản như: đầu và mặt quy về hình tròn và khối cầu; thân người quy về hình chữ nhật và khối hộp; chân, tay quy về khối trụ,…

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Tìm hiểu các hình và khối cơ bản

- Hình vuông và khối lập phương:

+ Hình vuông là một hình được bao bởi 4 cạnh bằng nhau và có 4 góc vuông. 

+ Khối lập phương là sự xoay chiều của hình vuông, có 6 mặt, chiếm một thể tích nhất định trong không gian 3 chiều. 

+ Hình vuông và khối lập phương đều mang giá trị cho tính ổn định, bền vững khiến ta liên tưởng đến những toà nhà vững chắc.

- Hình tròn và khối cầu:

+ Hình tròn là một mặt phẳng được khép kín bởi một vòng tròn đồng tâm. 

+ Khối cầu là sự xoay chiều của hình tròn chiếm một thể tích nhất định trong không gian 3 chiều. 

+ Nếu hình vuông và khối lập phương tạo hiệu quả vững chắc, ổn định thì hình tròn và khối cầu tượng trưng cho sự chuyển động.

- Hình tam giác và khối tam giác:

+ Hình tam giác là hình được tạo nên bởi ba cạnh và có nhiều dạng. 

+ Khối tam giác là sự xoay chiều của hình tam giác có các cạnh chung một đỉnh. 

+ Hình, khối tam giác tạo nên cảm giác cân bằng, vững chãi và có tính chất phát triển.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập 

- GV chia HS cả lớp thành 5 nhóm.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm, quan sát Hình ảnh SGK tr.52 và thảo luận theo nội dung:

+ Nhóm 1: Phong cách tạo hình trong các tác phẩm của hoạ sĩ Piet Mondrian được thể hiện như thế nào ở tác phẩm Cây đỏ?

+ Nhóm 2: Phong cách tạo hình trong các tác phẩm của hoạ sĩ Piet Mondrian được thể hiện như thế nào ở tác phẩm Cây xám?

+ Nhóm 3: Phong cách tạo hình trong các tác phẩm của hoạ sĩ Piet Mondrian được thể hiện như thế nào ở tác phẩm Sáng tác II?

+ Nhóm 4: Phong cách tạo hình trong các tác phẩm của hoạ sĩ Piet Mondrian được thể hiện như thế nào ở tác phẩm Thành phần số 11?

+ Nhóm 5: Phong cách tạo hình trong các tác phẩm của hoạ sĩ Piet Mondrian được thể hiện như thế nào ở tác phẩm Bố cục với mặt phẳng lớn màu xanh lam, đỏ, đen, vàng và xám?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, tìm hiểu về sự thay đổi phong cách sáng tác của hoạ sĩ Piet Mondrian theo nhiệm vụ được giao.

- GV quan sát việc tham gia hoạt động học tập trên lớp của HS:

+ Sự tham gia của mỗi thành viên trong nhóm.

+ Sự tích cực, đặt câu hỏi và trả lời của các thành viên trong nhóm.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận.

- GV yêu cầu HS lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung hoặc đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận về hình, khối và các yếu tố tạo hình khác: Cấu trúc của một vật thể tự nhiên đều có thể được quy về những hình, khối cơ bản.

- GV chuyển sang nội dung mới.

2. Hình, khối và các yếu tố tạo hình khác

-  Tác phẩm Cây đỏ: Mondrian chịu ảnh hưởng sâu sắc từ trường phái Ấn tượng nên đường nét mang tính chất tự nhiên và có xu hướng quan tâm nhiều đến màu sắc.

- Tác phẩm Cây xám: Hoạ sĩ bị cuốn hút theo xu hướng của trường phái Lập thể, nhưng khác với Picasso và Braque, ông không dùng hình trụ hay khối lập phương để kiến tạo không gian. Tác phẩm chỉ có sắc đen và sắc trắng, thân và cành được kết cấu bởi những đường cong đổi chiều liên tục.

- Tác phẩm Sáng tác II: Vẫn là những nét cong để tạo nên các đường liên kết nhưng sự thể hiện đã có sự giản lược. Các nét ngắn đối ứng thành các mắt xích thể hiện tính nhịp điệu và không gian của tác phẩm.

- Tác phẩm Thành phần số 11: Nét thẳng ngắn được hoạ sĩ sử dụng triệt để với mật độ dày đặc. Ta vẫn thấy mối quan hệ giữa chiều ngang và chiều dọc của cây nhưng đồng thời phải tiếp cận với nhiều biến thể của nó.

- Tác phẩm Bố cục với mặt phẳng lớn màu xanh lam, đỏ, đen, vàng và xám: Hoạ sĩ thiên về xu hướng trừu tượng hình học. Ở tác phẩm này đã có sự thay đổi và đơn giản hoá một cách triệt để.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập 

- GV trình chiếu cho HS quan sát các tác phẩm trong SGK tr.53:

……………………

3. Hình, khối cơ bản trong các tác phẩm mĩ thuật

-  Việc sắp xếp hợp lý các hình khối tạo ra một bố cục cân đối, hài hòa, làm nổi bật chủ đề và ý tưởng của tác phẩm. Sự sắp xếp độc đáo của hình khối thể hiện cái nhìn riêng biệt của nghệ sĩ về thế giới, là cách để họ bày tỏ quan điểm và tư duy sáng tạo của mình.

………………….