Giáo án điện tử chuyên đề Hoá học 10 cánh diều Bài 5: Sơ lược về phản ứng cháy và nổ

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Quan sát Hình 5.1 và 5.1, cho biết trường hợp nào có thể gây cháy, nổ, trường hợp nào không. Giải thích.

Video nhà máy hóa chất nổ

CHUYÊN ĐỀ 2. HÓA HỌC TRONG VIỆC PHÒNG CHỐNG CHÁY, NỔ 

BÀI 5: SƠ LƯỢC VỀ PHẢN ỨNG CHÁY, NỔ

NỘI DUNG BÀI HỌC

...........................................

Câu hỏi 1 (SGK-tr35): Em hãy chỉ ra những sự khác biệt có thể cảm nhận và quan sát được của hai quá trình oxi hóa – khử mô tả ở hình 5.3a và 5.3b.

• Than củi cháy với tốc độ nhanh, tỏa nhiều nhiệt và phát ra ánh sáng.
• Đinh sắt bị gỉ với tốc độ chậm, không phát ra ánh sáng.

a) Khái niệm.

Phản ứng cháy là gì? 

KHÁI NIỆM

Phản ứng cháy là Những phản ứng oxi hóa – khử mà chất oxi hóa thường là oxygen trong không khí, tỏa ra nhiều nhiệt và phát ra ánh sáng. 

Câu hỏi 2 (SGK – 35): Em hãy chỉ ra những quá trình xảy ra trong thực tế có gắn với phản ứng cháy. 

Đốt cháy nhiên liệu như xăng, dầu

Đốt cháy than, củi

Đốt cháy gas

Hãy chỉ ra những sản phẩm của phản ứng cháy và tác hại của chúng đối với con người.

Trả lời: 

Bên cạnh các thiệt hại gây ra bởi ngọn lửa, các phản ứng cháy còn có thể sinh ra các chất độc hại cho con người và sinh vật như CO, HCN, HCl, SO₂, NO,.. 

• Nếu nồng độ CO trong không khí là 1,28% thì con người chết sau 2 – 3 phút.
• Các loại nhựa khi cháy sinh ra PAHs là tác nhân gây ung thư.
• Nhiều đám cháy hủy hoại trực tiếp môi trường sống các loài sinh vật.
• Đám cháy sinh ra nhiều CO₂, điều đó gây ra nhiều hiện tượng biến đổi khí hậu.

Em có biết

Tên lửa vũ trụ sử dụng nhiên liệu rắn thường là bột Al trộn với bột  Cl. Khi vận hành, Cl bị nhiệt phân tạo ra (và NO,,HCl) sẽ đốt cháy Al, sinh ra rất nhiều nhiệt. Nhiệt độ tăng lên tói gần 2 800 ^oC khiến hơi nước và “nở” ra nhanh chóng, vòi phun đẩy các chất khí đang giãn nở bên ngoài tạo ra lực đẩy.

PHIẾU HỌC TẬP

(1) Điều kiện để xảy ra phản ứng cháy?

(2) Câu hỏi 3 (SGK- tr36) Hãy lấy một số ví dụ phản ứng cháy của chất hữu cơ, phản ứng cháy của chất vô cơ. Nêu các điều kiện để các phản ứng này xảy ra.

(3) Câu hỏi 4 (SGK- tr36)  Vụ cháy rừng Amazon gây thiệt hại nặng nề tới cả thế giới đã diễn ra trong thế kỉ XXI. Thảo luận về nguyên nhân gây cháy và tác hại của đám cháy đó.

(4) Nêu khái niệm điểm chớp cháy, nhiệt độ tự bốc cháy, nhiệt độ ngọn lửa.

(5) Vận dụng 3 (SGK – tr36)  Vì sao ở ngay điều kiện nhiệt độ phòng (khoảng 25^oC), cần phải bảo quản xăng cẩn thận hơn so với dầu hỏa?

b) Điều kiện để xảy ra phản ứng cháy

Trả lời 1: 

Để phản ứng cháy diễn ra, phải thỏa mãn điều kiện sau:

• Có chất cháy.
• Có chất oxi hóa.
• Có nguồn nhiệt khơi mào.

Trả lời 2: 

- Phản ứng cháy chất hữu cơ:

Đốt cháy khí gas (hỗn hợp chứa propane, butane)

- Đốt cháy magnesium:

- Điều kiện: có chất cháy, chất oxi hóa, nguồn nhiệt khơi mào.

Trả lời 3: 

• Nguyên nhân:

Nguyên nhân cháy rừng Amazon có thể xuất phát từ tự nhiên hoặc do con người.

Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, vụ cháy rừng Amazon trong thế kỉ XXI có nguyên nhân từ con người. Cụ thể, sau khi khai thác gỗ, con người đã đốt các thảm thực vật còn sót lại. Vào mùa khô những đám cháy này mất kiểm soát và lan rộng ra gây nên thảm họa cháy rừng.

• Tác hại:

Khoảng 20 tỉ tấn carbon dioxide sẽ bị thải vào không khí, khiến cho toàn nhân loại khó có cách nào duy trì được mức nhiệt tăng lên toàn cầu trong giới hạn từ 1,5 - 2 độ C, một giới hạn để tránh những ảnh hưởng tồi tệ của biến đổi khí hậu.

c) Điểm chớp cháy, nhiệt độ tự bốc cháy, nhiệt độ ngọn lửa.

Trả lời 4: 

a) Điểm chớp cháy

Điểm chớp cháy của một chất là nhiệt độ thấp nhất ở áp suất khí quyển mà hơi của chất đó sẽ bốc cháy trong không khí khi tiếp xúc với nguồn lửa.

b) Nhiệt độ tự bốc cháy

Nhiệt độ tự bốc cháy là nhiệt độ thấp nhất ở áp suất khí quyển mà chất cháy tự cháy.

c) Nhiệt độ ngọn lửa

Nhiệt độ ngọn lửa là nhiệt độ cao nhất có thể tạo ra bởi phản ứng của chất cháy trong không khí ở áp suất khí quyển.

Trả lời 5: 

Xăng có điểm chớp cháy là -43^oC (thấp hơn nhiệt độ phòng); dầu hỏa có điểm chớp cháy là 38 – 72^oC (cao hơn nhiệt độ phòng).

Do đó, ở điều kiện nhiệt độ phòng (khoảng 25^oC) xăng rất dễ bắt cháy, vì thế cần bảo quản xăng cẩn thận hơn so với dầu hỏa.

II. PHẢN ỨNG NỔ

--------------- Còn tiếp ---------------