Giáo án điện tử chuyên đề Sinh học 10 cánh diều Bài 1: Thành tựu hiện đại của công nghệ tế bào

CHÀO MỪNG CÁC EM

ĐẾN VỚI TIẾT HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Đối với những loài thực vật có nguy cơ bị tuyệt chủng và khả năng tái sinh trong tự nhiên rất thấp, làm thế nào để duy trì và nhân nhanh số lượng cá thể của loài?

Bằng cách nào có thể tạo được các mô da lành dùng cho điều trị các trường hợp bị bỏng và phải cấy ghép da?

CHUYÊN ĐỀ 1: CÔNG NGHỆ

TẾ BÀO VÀ MỘT SỐ THÀNH TỰU

BÀI 1: THÀNH TỰU HIỆN ĐẠI CỦA CÔNG NGHỆ TẾ BÀO

NỘI DUNG BÀI HỌC

I.

Thành tựu hiện đại và triển vọng của công nghệ tế bào thực vật

II.

Một số thành tựu hiện đại và triển vọng của công nghệ tế bào động vật

• Công nghệ tế bào là gì?
• Công nghệ tế bào được phát triển dựa trên những nguyên lí sinh học nào?
• Công nghệ tế bào có vai trò gì trong hoá học và đời sống con người?
• Nêu các hướng phát triển chính của công nghệ tế bào.

Trả lời câu hỏi

Khái niệm

Công nghệ tế bào là lĩnh vực thuộc công nghệ sinh học, bao gồm các quy trình kĩ thuật nuôi cấy mô tế bào ở môi trường nuôi cấy trong ống nghiệm (in vitro)  Duy trì và tăng sinh tế bào, mô  Sản xuất được sản phẩm theo yêu cầu của nhà sản xuất.

Nguyên lí sinh học

Phát triển dựa trên các nguyên lí của sinh học tế bào, di truyền học phân tử, kĩ thuật DNA và protein tái tổ hợp.

+

Nền tảng

Là các kĩ thuật nuôi cấy mô tế bào, kĩ thuật thao tác trên tế bào nuôi cấy: chuyển gene, chuyển nhân, gây đột biến, lai tế bào và tối ưu điều kiện nuôi cấy để sản xuất sản phẩm mong muốn.

Vai trò

• Là công cụ trong nghiên cứu khoa học.
• Là công nghệ ứng dụng sản xuất nhiều sản phẩm quan trọng phục vụ đời sống con người.

Nhóm 1

Đọc thông tin và quan sát hình ảnh mục I (SGK tr. 6 – 7) để tìm hiểu về những thành tựu hiện đại và triển vọng của công nghệ tế bào thực vật.

Nhóm 2

Đọc thông tin mục và quan sát các hình ảnh mục II (SGK tr. 8 – 10) để tìm hiểu về những thành tựu hiện đại và triển vọng của công nghệ tế bào động vật.

Đọc nội dung thông tin mục I.1, I.2, thảo luận trả lời các câu hỏi:

Hình 1.1. Ngô lai chuyển gene được trồng trên đồng ruộng

Hình 1.2. Chuột nhắt trắng chuyển gene được sử dụng trong nghiên cứu

PHIẾU HỌC TẬP

1. Hoàn thành bảng sau:

2. Hãy kể tên những cây trồng được cải tiến bằng kĩ thuật chuyển gene và nhân giống in vitro bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào thực vật mà em biết. Hãy tìm hiểu về vai trò kinh tế của các cây trồng đó.

3. Các thành tựu của công nghệ tế bào động vật có đóng góp cho các lĩnh vực nào trong đời sống của con người?

THÀNH TỰU HIỆN ĐẠI VÀ TRIỂN VỌNG CỦA CÔNG NGHỆ TẾ BÀO THỰC VẬT

I.

1. Một số thành tựu hiện đại của công nghệ tế bào thực vật

Phát triển các kĩ thuật nuôi cấy mô tế bào thực vật

Tạo mô sẹo từ tế bào đơn trong môi trường nuôi cấy.

Điều chỉnh tỉ lệ auxin/cytokinin để nuôi cấy tạo cơ quan.

Tái tạo phôi soma in vitro từ nhân noãn của cây thuộc chi Cam quýt (Citrus).

Nuôi cấy mô tế bào lấy từ các giống chuối chống chịu nấm

Nuôi cấy mô tế bào lấy từ các khoai tây, cà chua chống chịu được bệnh do virus

Ví dụ

Nuôi cấy mô để nhân giống vô tính các loại hoa lan quý hiếm và nhiều loài cây khác giúp đem lại giá trị kinh tế lớn

Ví dụ

Ví dụ

Nhân giống chuối bằng phương pháp nuôi cấy mô giúp người nông dân có giống chuối sạch bệnh, thu hoạch đồng loạt, chất lượng ổn định để xuất khẩu với số lượng lớn 

1. Một số thành tựu hiện đại của công nghệ tế bào thực vật

Tạo giống bằng lai tế bào và chuyển gene

Kết hợp giữa công nghệ tế bào và công nghệ gene

Tạo ra nhiều giống cây trồng mới

Năng suất được cải tiến, có tính kháng bệnh và chống chịu điều kiện bất lợi

Ví dụ

Giống đậu tương chuyển gene Roundup Ready cho năng suất cao, kháng sâu bệnh

Giống lúa vàng được chuyển gene sản sinh ra tiền chất tạo vitamin A rất hữu ích cho người thiếu vitamin A

Ví dụ

Giống cây bông kháng sâu và chịu thuốc từ cỏ bằng kỹ thuật chuyển gen

Một số giống cây được chuyển gene kháng lại thuốc diệt cỏ giúp khi canh tác, phun thuốc diệt cỏ chỉ có cỏ chết mà cây trồng không bị chết.

1. Một số thành tựu hiện đại của công nghệ tế bào thực vật

Bảo tồn nguồn gene thực vật

Công nghệ tế bào được sử dụng trong nhân giống và bảo tồn cây trồng quý hiếm.

Giúp tái sinh cây, tạo số lượng lớn cá thể của các loài thực vật có nguy cơ tuyệt chủng hoặc thuộc nhóm nguy cấp.

1. Một số thành tựu hiện đại của công nghệ tế bào thực vật

Ví dụ

Giống sâm Ngọc Linh quý hiếm được nuôi cấy từ mô sẹo trong phòng thí nghiệm

Ví dụ

Nuôi cấy mô lan kim tuyến bằng phương pháp in vitro tại viện Nông nghiệp

2. Triển vọng của công nghệ tế bào thực vật

Là sự kết hợp kĩ thuật chỉnh sửa gene trên tế bào thực vật nuôi cấy, khắc phục tình trạng không thể chuyển gene ở một số cây trồng theo phương pháp thông thường.

Một số hướng ứng dụng đầy tiềm năng: phát triển công nghệ tế bào trong bảo quản lạnh, nuôi cấy mô tế bào để sản xuất thuốc, enzyme và vaccine ăn được,…

MỘT SỐ THÀNH TỰU HIỆN ĐẠI VÀ TRIỂN VỌNG CỦA CÔNG NGHỆ TẾ BÀO ĐỘNG VẬT

--------------- Còn tiếp ---------------