Giáo án điện tử công nghệ thiết kế 10 cánh diều bài 8: Bản vẽ kĩ thuật và các tiêu chuẩn trình bày bản vẽ kĩ thuật

VUI MỪNG CHÀO ĐÓN CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI TIẾT HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Quan sát hình 8.1 và cho biết, người công nhân dựa vào đâu để có thể gia công chi tiết máy đúng như ý tưởng của người thiết kế?

BÀI 8

BẢN VẼ KĨ THUẬT VÀ CÁC TIÊU CHUẨN TRÌNH BÀY BẢN VẼ KĨ THUẬT

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Khái niệm, vai trò của bản vẽ kĩ thuật
2. Tiêu chuẩn trình bày bản vẽ kĩ thuật
3. KHÁI NIỆM, VAI TRÒ CỦA BẢN VẼ KĨ THUẬT
4. Bản vẽ kĩ thuật trình bày những thông tin gì?

• Tại sao phải quy định các tiêu chuẩn trình bày bản vẽ kĩ thuật?

Hãy kể một số bản vẽ kĩ thuật mà em biết trong cuộc sống hằng ngày.

KHÁI NIỆM

Bản vẽ kĩ thuật là bản vẽ trình bày các thông tin về hình dạng, kích thước, đặc điểm của vật thể dưới dạng hình vẽ và các kí hiệu theo một quy tắc thống nhất.

Bản vẽ kĩ thuật được dùng nhiều ở lĩnh vực kĩ thuật như: cơ khí, xây dựng, kiến trúc,....

VAI TRÒ

Trong sản xuất, bản vẽ kĩ thuật là căn cứ để gia công, chế tạo, lắp ráp, thi công và kiểm tra sản phẩm.

Trong đời sống, mỗi thiết bị thường đi kèm theo sơ đồ, hình vẽ, hướng dẫn sử dụng, lắp ghép hoặc sửa chữa sao cho an toàn, hiệu quả.

Bản vẽ kĩ thuật là phương tiện thông tin dùng trong kĩ thuật và được coi là "ngôn ngữ" kĩ thuật.

1. TIÊU CHUẨN CƠ BẢN VỀ TRÌNH BÀY BẢN VẼ KĨ THUẬT
2. Khổ giấy

Quan sát hình 8.3, đọc nội dung mục "II 1. Khổ giấy" SGK và trả lời câu hỏi: Khung tên được đặt ở vị trí nào của bản viết?

• Bản vẽ được vẽ trên các khổ giấy từ A0 đến A4 quy định theo TCVN 7285:2003 và phải được kẻ khung bản vẽ và khung tên (hình 8.3a).
• Đối với khổ giấy A4, khung tên được theo cạnh ngắn. Khung tên của bản vẽ dùng trong học tập có nội dung như hình 8.3b.
• TCVN 8-24:2002 quy định một số nét vẽ thường dùng trong bản vẽ kĩ thuật và được trình bày ở bảng 8.1: nét liền đậm, nét liền mảnh, nét lượn sóng, nét đứt mảnh, nét gạch dài - chấm - mảnh; nét gạch – dài - chấm – đậm.
• Chiều rộng nét vẽ d (được tính bằng milimét) phụ thuộc vào loại nét về và kích thước của bản vẽ.
• Bản vẽ quy định sử dụng nét đậm và nét mảnh với tỉ lệ 2:1.

Bản vẽ trên khổ giấy A4 thường sử dụng chiều rộng nét đậm d 0,5 mm, chiều rộng nét mảnh d 0,25 mm.

Quan sát hình 8.2, đọc nội dung mục SGK và trả lời các câu hỏi:

• Tại sao phải sử dụng tỉ lệ trên bản vẽ kĩ thuật?
• Bản vẽ hình 8.2 có tỉ lệ như thế nào?

Tỉ lệ là tỉ số giữa kích thước đo được trên hình biểu diễn với kích thước tương ứng đo trên vật thể. TCVN 7286:2003 quy định tỉ lệ dùng trên các bản vẽ kĩ thuật như sau:

Tỉ lệ phóng to 2:1; 5:1; 10:1; 20:1; 50:1,...

Tỉ lệ nguyên hình 1:1

Tỉ lệ thu nhỏ: 1:2; 1:51:10; 1:20; 1:50....

4. Chữ viết

Chữ viết và số trên bản vẽ phải rõ ràng, thống nhất để người đọc tránh nhầm lẫn, TCVN 7284-0:2003 quy định chữ viết và số trong bản vẽ kĩ thuật.

Khổ chữ danh nghĩa (h) là chiều cao của chữ hoa và được tính bằng milimét. Dãy các khổ chữ danh nghĩa được quy định như sau: 1,8; 2,5; 3,5: 5; 7; 10; 14 và 20 mm.

5. Ghi kích thước

Quan sát hình 8.2, và hình 8.5, đọc nội dung SGK và trả lời các câu hỏi:

1. Loại nét vẽ nào được sử dụng khi ghi kích thước?
2. Đường gióng, đường kích thước được vẽ như thế nào so với đoạn cần ghi kích thước?
3. Ghi kích thước đoạn thẳng, kích thước cung tròn và kích thước đường tròn khác nhau ở điểm gì?

Ghi kích thước

Các thành phần của kích thước gồm:

• đường giống;
• đường kích thước;
• chữ số kích thước.
• Đơn vị đo kích thước dài là milimét và không cần ghi đơn vị trên bản về.
• Hướng của chữ số kích thước được ghi như hình 8,5b và hình 8.5.
• Đơn vị đo kích thước gốc là độ, phút, giây và được ghi trên bản vẽ.
• Mỗi kích thước chỉ được ghi một lần trên bản vẽ và được ghi trên hình chiếu nào thể hiện rõ nhất cấu tạo của phần tử được ghi.
• Số lượng kích thước phải đủ để chế tạo và kiểm tra vật thể

LUYỆN TẬP

Vẽ khung vẽ, khung tên lên khổ giấy A4.

Đo và về lại chi tiết hình 8.6 (tỉ lệ 2:1) lên khổ giấy A4 vừa vẽ.

Ghi kích thước, viết nội dung khung tên cho bản vẽ.

VẬN DỤNG

1. Hãy tìm hiểu và giải thích kí hiệu. TCVN 7285:2003 (ISO 5457:1999).
2. Hãy tìm hiểu và giải thích kí hiệu. TCVN 7285:2003 (ISO 5457:1999).

vẽ