Giáo án điện tử Lịch sử 11 chân trời Bài 9: Cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và Triều Hồ (Phần 1)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

TRÒ CHƠI ĐUỔI HÌNH BẮT CHỮ

Luật chơi:

• Chia lớp thành 2 nhóm.
• Nhiệm vụ của các nhóm là quan sát hình ảnh và đoán tên nhân vật và sự kiện nổi bật trong lịch sử Việt Nam dưới thời nhà Hồ.

Hồ Quý Ly

Thành nhà Hồ.

Tiền giấy

KHỞI ĐỘNG

Nêu một số hiểu biết của em về Hồ Quý Ly và những cải cách của ông dưới Triều Hồ.

Hình 1. Cửa Nam thành Tây Đô (Thanh Hóa)

Hồ Quý Ly và cải cách của ông dưới Triều Hồ:

• Là vị hoàng đế đầu tiên của nhà nước Đại Ngu.
• Là nhân vật gây tranh cãi với những luồng ý kiến khen chê khác nhau. Các sử gia hiện đại đánh giá ông là người có đầu óc mạnh dạn, muốn xoay chuyển thời thế, nhưng phạm nhiều sai lầm chính trị, mất lòng dân dẫn đến hoạ mất nước.
• Hồ Quý Ly để lại bài học cho lịch sử nhiều hơn là cái ông làm cho lịch sử.

BÀI 9

CUỘC CẢI CÁCH CỦA

HỒ QUÝ LY VÀ TRIỀU HỒ

NỘI DUNG BÀI HỌC

Bối cảnh lịch sử

Nội dung cải cách

Kết quả và ý nghĩa

BỐI CẢNH LỊCH SỬ

THẢO LUẬN NHÓM

Khai thác Tư liệu 1, mục Em có biết, thông tin mục 1 - SGK tr.61 và hoàn thành Phiếu học tập số 1: Trình bày bối cảnh lịch sử diễn ra cải cách Hồ Quý Ly và Triều Hồ.

Nhóm 1, 2: Tìm hiểu bối cảnh lịch sử về kinh tế - xã hội. Vì sao nhiều cuộc khởi nghĩa nông dân nổ ra thời kì này? Tìm hiểu nhân vật lịch sử Chu Văn An.

Nhóm 3, 4: Tìm hiểu bối cảnh lịch sử về chính trị. Tìm hiểu về nhân vật lịch sử Hồ Quý Ly.

1. a) Về kinh tế - xã hội

• Kinh tế:
• Nông nghiệp sa sút.
• Nhiều năm mất mùa, đói kém.
• Xã hội:
• Vương hầu, quý tộc, địa chủ chiếm giữ nhiều ruộng đất.
• Nông dân bán ruộng đất, vợ, con cho các quý tộc, biến họ thành nô tì.
• Mâu thuẫn gay gắt giữa nông dân nghèo, nô tì và giai cấp thống trị.
• Các cuộc khởi nghĩa của nông dân, nô tì nổ ra.

TƯ LIỆU 1. Nguyễn Phi Khanh – một vị quan dưới Triều Trần và sau là Triều Hồ đã viết:

                      Ruộng lúa ngàn dặm đỏ như cháy

                      Đồng quê than vãn trông vào đâu?

                      … Lưới chài quan lại còn vơ vét

                      Máu thịt nhân dân cạn nửa rồi…

(Trương Hữu Quýnh (Chủ biên), Đại cương lịch sử Việt Nam, Tập I,

NXB Giáo dục, 1998, tr.249)

Nhiều cuộc khởi nghĩa nông dân nổ ra thời kì này vì: quý tộc Trần tăng cường bóc lột khiến nhân dân bất bình.

Nhân vật lịch sử: Chu Văn An

• Là nhà giáo, thầy thuốc, quan viên Đại Việt cuối thời Trần, “danh nhân văn hóa thế giới”.
• Được Đại Việt sử ký toàn thư đánh giá là ông tổ của các nhà nho nước Việt.

Ông dành cả cuộc đời cho sự nghiệp dạy học, với triết lý giáo dục nhân văn, không phân biệt giàu nghèo, học đi đôi với thực hành, học suốt đời để biết, để làm việc và cống hiến cho xã hội.

Tư tưởng đó của ông không những có ảnh hưởng tới nhiều thế hệ người Việt Nam mà còn góp phần phát triển các giá trị nhân văn trong khu vực. Quan điểm giáo dục của ông có những giá trị tiến bộ vượt thời đại, gần gũi với mục đích giáo dục của thế giới hiện nay.

Các em hãy theo dõi video sau về Chu Văn An

• Tư liệu - Về bối cảnh lịch sử cuối Triều Trần:

Vua Trần Dụ Tông (1341 - 1369) “sai đào hồ lớn ở vườn ngự nơi hậu cung, trong hồ chất đá làm núi, bên bờ hồ trồng thông, trúc và nhiều thứ cây khác, thêm vào đấy nào là cỏ lạ, hoa thơm, muông kì, chim quý. Bốn mặt khai thông cho nước sông vào. Lại đào hổ khác, bắt dân chở nước vào hồ để nuôi cá, các hải sản. Bắt người Hoa châu chở cá sấu thả vào đấy. Lại làm dãy khách lang ở Tây Điện thẳng đến cửa Hoàng Phúc...” Nay xây cất, mai tu đạo, không lúc nào ngớt việc.