Giáo án và PPT Lịch sử 11 chân trời Bài 9: Cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và Triều Hồ

BÀI 9 CUỘC CẢI CÁCH CỦA HỒ QUÝ LY VÀ TRIỀU HỒ

(CUỐI THẾ KỈ XIV, ĐẦU THẾ KỈ XV)

 HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi Đi tìm từ khóa.

- Tìm các từ khóa có trong bài theo hàng ngang, hàng dọc.

- HS làm việc cá nhân hoặc theo cặp đôi, hoặc nhóm.

- Dùng bút để đánh dấu các từ đã tìm được.

-Sau 4 phút ai tìm được nhiều từ hơn là người chiến thăng

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Bối cảnh lịch sử

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

- Trình bày bối cảnh kinh tế dẫn đến cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ?

- Trình bày bối cảnh xã hội dẫn đến cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ?

- Trình bày bối cảnh chính  trị dẫn đến cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ?

 Sản phẩm dự kiến:

Cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ diễn ra trong bối cảnh lịch sử phức tạp. Vào nửa sau thế kỷ XIV, nhà Trần đang suy yếu, quan hệ với Chiêm Thành và nhà Minh ngày càng xấu đi. Kinh tế - xã hội gặp nhiều khó khăn, từ hạn hán, bão lụt đến gian dối về ruộng đất. Các cuộc khởi nghĩa của nông dân và nô tì diễn ra liên tục. Trong bối cảnh đó, Hồ Quý Ly đề xuất và tiến hành cải cách lớn trên nhiều lĩnh vực. Ông tập trung vào chính trị, quân sự, kinh tế, xã hội và văn hoá. Các biện pháp cải cách của ông nhằm giải quyết khủng hoảng kinh tế - xã hội, thúc đẩy phát triển đất nước và xây dựng một nhà nước mạnh mẽ.

Hoạt động 2. Nội dung cải cách

GV mời HS xung phong trả lời câu hỏi và cho HS nhận xét lẫn nhau:

- Trình bày nội dung về các lĩnh vực trong cải cách của Hồ Quý Ly?

- Trình bày nội dung cải cách về kinh tế - xã hội của Hồ Qúy Ly và triều Hồ.

- Những chính sách cải cách này có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển sau này?

Sản phẩm dự kiến:

Cải cách ruộng đất và hạn điền, hạn nô:

Ông giải phóng sức sản xuất bằng việc cải cách ruộng đất, tăng cường khả năng canh tác.

Hạn điền và hạn nô giúp ngăn chặn quý tộc lấn chiếm đất đai của nông dân.

Phát hành tiền giấy:

Hồ Quý Ly là người đầu tiên phát hành tiền giấy ở Đại Việt.

Tiền giấy giúp thúc đẩy giao dịch thương mại và tài chính.

Chuyển kinh đô từ Thăng Long về Thanh Hóa:

Ông xây dựng Thành nhà Hồ (Tây Đô) ở An Tôn (Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) để làm kinh đô.

Thành nhà Hồ được xây dựng bằng đá kiên cố và có hệ thống quân sự hiện đại.

Cải cách hệ thống quan lại địa phương:

Năm 1397, ông đặt quy chế về hệ thống quan lại địa phương, thống nhất việc quản lý từ trên xuống.

Khuyến khích phát triển nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp:

Ông tập trung vào việc cải thiện sản xuất nông nghiệp và thúc đẩy phát triển thương mại.

Hoạt động 3. Kết quả và ý nghĩa

GV yêu cầu HS trao đổi theo nhóm:

- Trình bày kết quả và ý nghĩa cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ?

- Tại sao cuộc cải cách của Hồ Quý Ly vẫn tồn tại nhiều hạn chế?

Sản phẩm dự kiến:

Cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ đã mang lại nhiều kết quả quan trọng và ý nghĩa lịch sử:

Tăng cường tiềm lực quốc phòng:

Hồ Quý Ly tập trung củng cố quân đội, nâng cao khả năng quốc phòng.

Điều này giúp đất nước đối phó tốt hơn với các thách thức an ninh và bảo vệ chủ quyền.

Cải thiện kinh tế và xã hội:

Xóa bỏ kinh tế điền trang của quý tộc nhà Trần, giúp nông dân có thêm ruộng đất để sản xuất.

Thuế khoá nhẹ hơn, giúp giảm gánh nặng cho người dân.

Văn hoá dân tộc, đặc biệt là chữ Nôm, được đề cao và phát triển.

Mở rộng giáo dục và văn hóa:

Hồ Quý Ly mở rộng giáo dục cho nhiều đối tượng, mang tính thực tiễn.

Văn hoá dân tộc được khuyến khích và phát triển.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1: Dưới triều đại nhà Hồ đã ban hành chính sách ruộng đất gì?

A. Quân điền.

B. Hạn điền.

C. Phú điền.

D. Lộc điền.

Câu 2: Hồ Quý Ly khi còn làm quan triều Trần đã làm gì để lập ra triều Hồ?

A. Từng bước thâu tóm quyền lực, buộc vua Trần nhường ngôi, lập ra triều Hồ

B. Kêu gọi dân chúng đứng lên đấu tranh, cuộc khởi nghĩa thắng lợi, ông được tôn lên làm vua.

C. Ông được vua Trần nhường ngôi một cách tình nguyện vì cho rằng mình không khả năng lãnh đạo đất nước.

D. Tất cả các đáp án trên.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: B

Câu 2: A

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Hoàn thành bảng thống kê (theo gợi ý dưới đây) về các nội dung chủ yếu trong cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ.

Câu 2: Có nhận định cho rằng: “Hồ Quý Ly là một nhà cải cách lớn, kiên quyết và táo bạo". Em đồng ý với nhận định đó không? Vì sao?