Giáo án điện tử vật lí 10 kết nối bài 1: Làm quen với vật lí

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BUỔI HỌC

BÀI 1:

 LÀM QUEN VỚI VẬT LÍ

NỘI DUNG BÀI HỌC

Tìm hiểu đối tượng vật lí và mục tiêu môn Vật lí

Quá trình phát triển của Vật lí

Vai trò của vật lí đối với khoa học, kĩ thuật và công nghệ

Phương pháp nghiên cứu vật lí

1. TÌM HIỂU ĐỐI TƯỢNG VẬT LÝ VÀ MỤC TIÊU CỦA MÔN VẬT LÝ

?1. Hãy kể tên các lĩnh vực vật lý mà em đã được học ở cấp trung học cơ sở?

Trả lời

Các lĩnh vực mà em đã được học ở cấp trung học cơ sở :

+ Lớp 6 : Cơ học, thiên văn học.

+ Lớp 7: Điện học, âm học, từ học, quang học.

+ Lớp 8:  Thủy tĩnh học, nhiệt học, điện.

+ Lớp 9: năng lượng, điện từ học, điện học, quang học.

?2. Em thích nhất lĩnh vực nào của vật lý? Tại sao?

Trả lời

VD: Thích lĩnh vực điện học vì nó gần gũi với đời sống.

 Đối tượng của vật lý là: nghiên cứu tập trung vào các dạng vận động của vật chất, năng lượng.

1. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA VẬT LÝ

?1. Môn vật lý trải qua những giai đoạn nào? Chỉ ra những đặc điểm riêng và tầm ảnh hưởng của mỗi giai đoạn đối với khoa học và đời sống?

Trả lời

• Môn vật lý trải qua 3 giai đoạn chính :
• GD1: từ năm 350 TCN đến thế kỉ XVI.
• GD2 : từ thế kỉ XVII đến cuối thế kỉ XIX
• GD3: cuối thế kỉ XIX đến nay.
• Đặc điểm riêng và tầm ảnh hưởng của mỗi giai đoạn :
• GD1: Các nhà triết học tìm hiểu thế giới tự nhiên dựa vào quan sát và suy luận chủ quan.
• GD2: Các nhà vật lý học tìm hiểu thế giới tự nhiên dựa vào phương pháp thực nghiệm.
• GD3: Các nhà vật lý tập trung vào các mô hình lý thuyết tìm hiểu thế giới vi mô và dùng thí nghiệm để kiểm chứng.

?2. Em cho rằng, giai đoạn nào là quan trọng nhất, có tầm ảnh hưởng nhất đối với khoa học và đời sống?

Trả lời

• Mỗi một giai đoạn đều có những vai trò riêng, giai đoạn trước là tiền đề cho giai đoạn sau phát triển hơn.
• Nhưng ở giai đoạn 3 đã kiểm chứng tính đúng đắn và bác bỏ đi một số nghiên cứu của các giai đoạn trước đó. Nên theo em là giai đoạn 3 có tầm ảnh hưởng nhất.

III. VAI TRÒ CỦA VẬT LÍ ĐỐI VỚI KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

1. a) Vật lí được coi là cơ sở của khoa học tự nhiên.

Ví dụ: Giải thích hiện tượng sấm chớp.

Vật lí có quan hệ với mọi ngành khoa học. Các khái niệm, định luật, nguyên lí của Vật lí được sử dụng rộng rãi trong mọi lĩnh vực của khoa học tự nhiên, như việc giải thích cơ chế của hiện tượng tự nhiên, hiện tượng trong thế giới sinh học, phản ứng hóa học, hiện tượng trong vũ trụ,...

1. b) Vật lí là cơ sở của công nghệ

Ví dụ 1: Máy hơi nước của James Watt là kết quả nghiên cứu về Nhiệt của Vật lí.

Ví dụ 1: Máy hơi nước của James Watt là kết quả nghiên cứu về Nhiệt của Vật lí.

Máy hơi nước tạo nên bước khởi đầu cho cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất.

Ví dụ 2: Máy phát điện ra đời

Hiện tượng cảm ứng điện từ, các máy phát điện ra đời là một trong những cơ sở cho sự ra đời của cách mạng công nghiệp lần thư hai vào cuối thế kì XIX.

Ví dụ 3: Dây chuyền sản xuất ô tô

Từ những năm 70 của thế kỉ XX, các quy trình sản xuất tự động hóa đã được phát triển. Đó là thành tựu nghiên cứu về điện tử, chất bán dẫn, vi mạch của vật lý.

Ví dụ 4: Robot và máy vi tính

Từ đầu thế kỉ XXI, các thiết bị như máy tính đã xuất hiện. Nó được sử dụng công nghệ hiện đại với vật liệu nano siêu nhỏ. Chúng dựa trên những thành tựu nghiên cứu các lĩnh vực khác nhau của vật lý hiện đại.

 Cuộc Cách mạng lần thứ tư này có tốc độ và tầm ảnh hưởng vượt xa các cuộc cách mạng công nghiệp trước đó.

1. c) Vai trò của vật lí trong đời sống.

?1. Theo em, mọi thiết bị chúng ta sử dụng, có cái nào là không ứng dụng thành tựu nghiên cứu của vật lý không?

Trả lời

• Mọi thiết bị chúng ta sử dụng, không có cái nào là không ứng dụng thành tựu nghiên cứu của vật lý.
• Ví dụ: Nồi cơm điện ứng dụng thành tựu nghiên cứu về điện học.

?2. Theo em, vật lý có ảnh hưởng như thế nào đến đời sống con người?

Trả lời

• Vật lí ảnh hưởng to lớn tới đời sống con người.
• Tuy nhiên việc ứng dụng thành tựu Vật lí còn có thể làm ô nhiễm môi trường sống....