Giáo án GDĐP lớp 6 Hồ Chí Minh chủ đề 3:: Lễ hội văn hoá ở thành phố Hồ Chí Minh

HOẠT ĐỘNG CỦA HS - GV

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc thông tin và trả lời các câu hỏi sau:

+ Tên lễ hội là gì?

+ Thời gian diễn ra lễ hội là vào lúc nào?

+ Địa điểm tổ chức lễ hội là?

+ Quy mô lễ hội như thế nào?

- GV trình chiếu cho HS quan sát thêm một số hình ảnh về lễ hội Nghinh Ông – Cần Giờ:

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin trong SGK, vận dụng kiến thức trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày câu trả lời.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận.

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Khái quát lễ hội Nghinh Ông – Cần Giờ

- Thời gian diễn ra: từ ngày 15 đến ngày 17 tháng 8 âm lịch hằng năm.

- Địa điểm: lễ hội Nghinh Ông được diễn ra tại di tích kiến trúc nghệ thuật cấp thành phố LăngÔng Thủy Tướng (Hay còn gọi là ThạchPhước Lành) và một số địa điểm như Công viên văn hóa di tích lịch sử quốc gia Căn cứ Rừng Sác, di tích lịch sử thành phố đình Cần Thạnh, những con đường trung tâm của thị trấn Cần Thạnh, huyện Cần Giờ và trên biển…

- Quy mô lễ hội: cấp thành phố.

HOẠT ĐỘNG CỦA HS - GV

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc thông tin và trả lời các câu hỏi sau:

+Em hãy cho biết tín ngưỡng thờ cúng cá Ông có bao nhiêu truyền thuyết?

+ Lễ hội Nghinh Ông – Cần Giờ hiện nay gắn với truyền thuyết nào?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin trong SGK, vận dụng kiến thức trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày câu trả lời.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

2. Nguồn gốc hình thành Lễ hội Nghinh Ông – Cần Giờ

- Sự ra đời của tín ngưỡng thờ cá ông gần với hai truyền thuyết:

+ Truyền thuyết thứ nhất gần với Phật giáo.

+ Truyền thuyết thứ hai gần với buổi đầu lập quốc của Nguyễn Ánh.

- Riêng tại Cần Giờ, truyền thuyết vềcáÔng được lưu truyền phổ biến hiện nay:Ngày 16 tháng 8 Âm lịch, do các ông xao lãng nhiệm vụ, để chìm một chiếc ghe làm chết nhiều người trong một cơn bão nên bị Long Vương Thủy Tề trừng phạt, cho cáĐao chém làm ba khúc, xác tấp vào Thắng Tam (Vũng Tàu), Phước Tỉnh (Long Đất) và Cần Thạnh (Cần Giờ), mỗi làng thỉnh một bộ phận thi thể cá Ông về thờ cúng.

HOẠT ĐỘNG CỦA HS - GV

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc thông tin và trả lời các câu hỏi sau:

+Em hãy cho biết Lễ hội Nghinh Ông được tổ chức nhằm mục đích gì?

+ Lễ hội Nghinh Ông – Cần Giờcòn thể hiện truyền thống gì của dân tộc ta? Giải thích vì sao?

+ Vì sao Lễ hội này còn được xem là ngày Tết của ngư dân huyện Cần Giờ?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin trong SGK, vận dụng kiến thức trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày câu trả lời.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

3. Ý nghĩa của lễ hội

- Mục đích:

+ Lễ hội tổng kết một mùa đánh bắtTrên biển của ngư dân, chuẩn bị cho một mùa đánh bắt mới với những ước vọng một mùa bội thu, cầu nguyện sự bình an khi ra biển và ước mong một cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

+ Lễ hội còn thể hiện tấm lòng thành kính, biết ơn, tạ ơn thần Nam Hải (cá Ông) và Thần Biển của ngư dân huyện Cần Giờ.

- Lễ hội thể hiện truyền thống: uống nước nhớ nguồn

- Lễ hội còn được xem là ngày tết của ngư dân huyện Cần Giờ.

HOẠT ĐỘNG CỦA HS - GV

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành 3 nhóm (2 nhóm thảo luận chúng 1 nhiệm vụ).

- GV yêu cầu các nhóm đọc thông tin 1, 2, kết hợp quan sát Hình 5 – 7 SGK tr.37 – 39  và thực hiện nhiệm vụ cụ thể sau:

+ Nhóm 1, 2: Nêu nghi thức đầu tiên trong phần Lễ.

+ Nhóm 3, 4: Liệt kê tiến trình phần lễ.

+ Nhóm 5, 6:  Nêu nét độc đáo của Lễ Đại Bội (lễ hát tuồng) trong Lễ Nghinh Ông.

- GV trình chiếu cho HS quan sát thêm một số hình ảnh liên quan đến Diễn trình phần Lễ:

Mâm cỗ cúng trong Lễ hội Nghinh Ông

Bô lão đang bày trí chuẩn bị cho phần lễ rước kiệu của Nam hải Tướng quân

Lễ rước kiệu của Nam hải Tướng quân xuống thuyền rồng ra biển

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm và tìm hiểu về diễn trình phần Lễ.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm lần lượt trình bày kết quả thảo luận:

+ Tên gọi của nghi thức đầu tiên trong phần Lễ.

+ Tiến trình phần Lễ.

+ Nét độc đáo của Lễ Đại Bội (lễ hát tuồng) trong Lễ Nghinh Ông.

- GV yêu cầu các nhóm có cùng nội dung thảo luận lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có) cho phần trả lời của nhóm bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận.

- GV chuyển sang nội dung mới.

4. Diễn trình phần Lễ

* Phần Lễ được tổ chức trang nghiêm, long trọng tại di tích Lăng Ông Thủy Tướng và vùng biển thuộc thị trấn Cần Thạnh. Lễ hội bắt đầu vào ngày 15/8 âm lịch, kết thúc vào ngày 17/8 âm lịch hàng năm.

* Diễn trình phần Lễ:

- Ngày 15/8 âm lịch:

+ Lễ Thượng Kì: được tổ chức ngoài trời, ngay phía trước cửa di tích Lăng Ông Thuỷ Tướng.

+ Lễ mừng công ngư dân Cần Giờ: là buổi lễ tổng  kết một năm đánh bắt, nuôi thuỷ hải sản của ngư dân nhằm mục đích tạo cho ngư dân có dịp giao lưu học hỏi kinh nghiệm, tôn vinh những tập thể, cá nhân đạt thành tích xuất sắc trong việc nuôi thuỷ hải sản, đánh bắt thuỷ hải sản.

+ Lễ cúng bạn cũ lái xưa: tổ chức tại di tích Lăng Ông Thuỷ Tướng, đáp tạ ơn Ông đã cho ngư dân một mùa đánh bắt bội thu, tưởng niệm những người con đất Cần Giờ có công đầu trong việc chế tạo ngư cụ đánh bắt và phương tiện đi biển phục vụ cho ngư dân sản xuất, tưởng nhớ những người đã mất trên biển.

+ Lễ Cầu An: được tổ chức trang nghiêm tại di tích Lăng Ông Thuỷ Tướng đúng theo nghi thức lễ cúng xưa.

- Ngày 16 tháng 8 âm lịch:

+ Là ngày lễ chính của lễ hội, trọng tâm là Lễ Nghinh Ông (lễ cúng Ông), diễn ra trên vùng biển thị trấn Cần Thạnh vào lúc 10 giờ sáng.

+ Lễ Đại Bội: là lễ hát tuồng cho Ông xem tại phần Võ Ca của di tích

Lăng Ông Thuỷ Tướng do các Đoàn

nghệ thuật của Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện.

- Ngày 17 tháng 8 âm lịch: tất cả các ban chủ sự đứng ra làm Đại lễ cổ truyền, lễ tạ ơn thần Nam Hải.