Giáo án khoa học tự nhiên 7 kì 1 kết nối tri thức

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu khái niệm quang hợp và phương trình tổng quát quá trình quang hợp

Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành các nhóm và tổ chức trò chơi “Xếp chữ”.

- GV phổ biến luật chơi: Mỗi đội có những tấm bảng ghi sẵn những từ: Nước, Carbon dioxide, Glucose, Oxygen, Diệp lục, Ánh sáng. Mỗi đội quan sát Hình 22.1 và gắn các thẻ vào bảng 22.1. Đội nào gắn nhanh nhất và đúng nhất sẽ dành chiến thắng.

-  GV cho HS quan sát một cơ thể thực vật và yêu cầu HS ghép các tấm bảng lên tranh để thể hiện được các chất mà cây lấy vào và tạo ra trong quá trình quang hợp.

- Sau khi HS ghép được các tấm bảng như Hình 22.1, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Dựa vào kết quả các hoạt động ở trên, em hãy phát hiểu được khái niệm quang hợp và phương trình tổng quát quá trình quang hợp.

- GV đặt câu hỏi mở rộng: Nước tham gia quang hợp được lấy từ đâu? Glucose được tạo thành ở bộ phận nào của cây?

Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin mục 1, 2 – SGK tr.101 và trả lời câu hỏi. 

- GV trình bày, hướng dẫn HS lần lượt khám phá nội dung bài học.

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện HS đứng dậy trình bày câu trả lời.

- HS khác nhận xét, đánh giá, bổ sung câu trả lời

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện

- GV đánh giá, nhận xét, kết luận.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu mối quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng trong quang hợp

Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS biểu diễn sự biến đổi các dạng năng lượng và biến đổi các chất như trong Hình 23.2

- GV đặt câu hỏi: Quan sát Hình 22.2 và cho biết: Những chất nào được trao đổi giữa tế bào lá với môi trường và dạng năng lượng nào được chuyển hóa trong quá trình quang hợp?

Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin mục 3 – SGK tr.102 và trả lời câu hỏi. 

- GV trình bày, hướng dẫn HS lần lượt khám phá nội dung bài học.

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện HS đứng dậy trình bày câu trả lời.

- HS khác nhận xét, đánh giá, bổ sung câu trả lời

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện

- GV đánh giá, nhận xét, kết luận.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Khái quát về quang hợp

1. Khái niệm quang hợp

- Khái niệm: Quang hợp là quá trình lá cây sử dụng nước và khí carbon dioxide nhờ năng lượng ánh sáng đã được diệp lục hấp thụ để tổng hợp chất hữu cơ và giải phóng khí oxygen.

2. Phương trình tổng quát

- Các phân tử glucose tạo thành trong quang hợp liên kết với nhau hình thành nên tinh bột, là chất dự trữ đặc trưng ở thực vật.

* Trả lời câu hỏi mở rộng:

- Nước tham gia quang hợp lấy từ đất được rễ hấp thụ chuyển dần lên thân và vận chuyển đến từng tế bào.

- Glucose được tạo thành ở lá cây.

3. Mỗi quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng trong quang hợp.

- Trong quá trình quang hợp, trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng diễn ra đồng thời.

- Trong quá trình quang hợp, các chất được trao đổi giữa tế bào và môi trường là carbon dioxide, nước, oxygen, glucose. Năng lượng được chuyển hóa từ quang năng thành hóa năng dự trữ trong các hợp chất hữu cơ.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV  - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành các nhóm (3 – 4 HS), yêu cầu các nhóm đọc thông tin mục II – SGK tr.102, quan sát Hình 22.3, thảo luận và trả lời câu hỏi vào Bảng 22.2:

+ Cơ quan nào là nơi diễn ra quá trình quang hợp? Quá trình đó được thực hiện ở bào quan nào?

+ Nêu các đặc điểm hình dạng ngoài của cơ quan diễn ra quá trình quang hợp, vai trò của các đặc điểm đó trong quang hợp.

+ Các đặc điểm cấu tạo của lục lạp có vai trò gì trong quang hợp.

- GV tiếp tục đặt câu hỏi: Ở các loài cây có lá biến đổi như xương rồng, cành giao,… bộ phận nào trên cây sẽ thực hiện quá trình quang hợp?

- GV cho HS quan sát hình ảnh cấu tạo của khí khổng và đọc mục Em có biết để HS thấy rõ được vai trò của khí khổng trong quang hợp thông qua việc trao đổi khí (CO₂ và O₂) và hơi nước giữa tế bào lá và môi trường bên ngoài.

- GV hướng dẫn HS đọc mục Em đã học SGK tr.103 và chốt lại nội dung bài học:

+ Quang hợp là quá trình lá cây sử dụng nước và khí carbon dioxide nhờ năng lượng ánh sáng đã được diệp lục hấp thụ để tổng hợp chất hữu cơ và giải phòng oxygen.

+ Trong quá trình quang hợp, trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng luôn diễn ra đồng thời, nước và carbon dioxide được lấy từ môi trường ngoài để tổng hợp chất hữu cơ và giải phòng khí oxygen, trong giá tình đó quang năng được chuyển hóa thành hóa năng.

+ Lá cây là cơ quan chủ yếu thực hiện chức năng quang hợp. Bên trong lá có nhiều lục lạp chứa diệp lục, có khả năng hấp thụ và chuyển hóa năng lượng ánh sáng.

+ Phương trình tổng quát của quá trình quang hợp:

Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận, đưa ra ý kiến trả lời câu hỏi.

- GV quan sát HS thảo luận, hướng dẫn HS khi cần.

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- HS trình bày câu trả lời, báo cáo kết quả thảo luận được.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện

- GV đánh giá, nhận xét, kết luận.

- GV chuyển sang nội dung mới.

II. Vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng

- Lá là cơ quan chủ yếu thực hiện quá trình quang hợp.

- Bảng 22.2 (đính kém dưới cuối bài)

- Ở các cây có lá biến đổi (xương rồng, cành giao), phần thân non màu xanh thực hiện quang hợp. Các phần xanh của cây (thân) có sắc tổ diệp lục nên vẫn thực hiện được quang hợp.

Bộ phận

Đặc điểm

Vai trò trong quang hợp

Phiến lá

Phiến lá có dạng bản mỏng, diện tích bề mặt lớn

Phiến lá có dạng bản mỏng thuận lợi cho sự trao đổi khí CO₂ và O₂; diện tích bề mặt lớn làm tăng diện tích tiếp xúc và khả năng hấp thụ ánh sáng.

Lục lạp

Phân bố nhiều trên phiến lá

Gân lá giúp vận chuyển nguyên liệu và sản phẩm của quang hợp

Gân lá

Chứa nhiều diệp lục

Diệp lục hấp thu ánh sáng để quang hợp.

Khí khổng

Phân bố nhiều trên lớp biểu bì

Khí khổng là nơi khí CO₂ đi từ bên ngoài vào bên trong lá và khí O₂ đi từ trong lá ra ngoài môi trường.

STT

Khẳng định

Đúng/Sai

1

Chỉ có lá mới có khả năng thực hiện quang hợp

2

Nước là nguyên liệu của quang hợp, được rễ cây hút từ môi trường bên ngoài vào và vận chuyển qua thân lên lá.

3

Không có ánh sáng, cây vẫn quang hợp được.

4

Trong quang hợp, năng lượng được biến đổi từ quang năng thành hóa năng.

5

Trong lá cây, lục lạp tập trung nhiều ở tế bào lá

Đặc điểm của lá

Vai trò trong quang hợp

1. Lớp biểu bì có nhiều khí khổng

a) Tăng khả năng hấp thụ ánh sáng

2. Trên phiến lá có nhiều gân lá

3. Tế bào lá chứa nhiều lục lạp

4. Diện tích bề mặt lớn

b) Giúp vận chuyển nguyên liệu và sản phẩm của quang hợp.

5. Phiến lá có dạng bản mỏng

c) Khí CO₂ dễ dàng khuếch tán từ bên ngoài vào bên trong lá và khí O_2, hơi nước khuếch tán từ trong lá ra ngoài môi trường.

STT

Khẳng định

Đúng/Sai

1

Chỉ có lá mới có khả năng thực hiện quang hợp

S

2

Nước là nguyên liệu của quang hợp, được rễ cây hút từ môi trường bên ngoài vào và vận chuyển qua thân lên lá.

Đ

3

Không có ánh sáng, cây vẫn quang hợp được.

S

4

Trong quang hợp, năng lượng được biến đổi từ quang năng thành hóa năng.

Đ

5

Trong lá cây, lục lạp tập trung nhiều ở tế bào lá

Đ