Giáo án powerpoint công nghệ trồng trọt 10 kì 2 cánh diều

I. GIÁO ÁN WORD CÔNG NGHỆ TRỒNG TRỌT 10 CÁNH DIỀU KÌ 2

Ngày soạn: …/…/…

Ngày dạy: …/…/…

BÀI 18: ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ CAO TRONG THU HOẠCH, BẢO QUẢ VÀ CHẾ BIẾN SẢN PHẨM TRỒNG TRỌT (2 TIẾT)

1. MỤC TIÊU
2. Về kiến thức

• Nêu được một số ứng dụng công nghệ cao trong thu hoạch, bảo quản và chế biến sản phẩm trồng trọt.

2. Về năng lực

- Năng lực công nghệ:

• Nêu được một số ứng dụng công nghệ cao trong thu hoạch, bảo quản và chế biến sản phẩm trồng trọt.
• Chế biến được một số sản phẩm trồng trọt bằng phương pháp đơn giản.

- Năng lực chung:

• Chủ động tự tìm hiểu về ứng dụng công nghệ cao trong thu hoạch, bảo quản và chế biến sản phẩm trồng trọt.
• Làm việc theo nhóm: thảo luận để trả lời các câu hỏi, đi tìm hiểu về thực tế ứng dụng công nghệ cao trong trồng trọt ở địa phương, hợp tác thực hành chế biến sản phẩm trồng trọt theo nhóm.
• Sáng tạo, giải quyết vấn đề nảy sinh trong quá trình thực hành chế biến tương cà chua và dưa chuột dầm giấm đóng lọ thủy tinh.

2. Phẩm chất:

• Có hứng thú đam mê tìm hiểu về các công nghệ cao ứng dụng trong thu hoạch, bảo quản và chế biến sản phẩm trồng trọt.
• Có ý thức bảo quản và chế biến sản phẩm trồng trọt sạch, an toàn và chất lượng.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
2. Đối với giáo viên

• SGK công nghệ 10 – công nghệ trồng trọt
• Máy chiếu đa năng, máy tính.
• Các hình ảnh, video về ứng dụng công nghệ cao trong thu hoạch, bảo quản và chế biến sản phẩm trồng trọt.
• Nguyên liệu và dụng cụ thực hành chế biến tương cà chua:

- Nguyên liệu: 1 kg cà chua chín đỏ, 1 củ hành tây, 1 thìa cà phê bột ớt, 1 củ tỏi, 15 g gừng, 20 g bột năng, 1 thìa canh muối trắng, 80 g đường, 30 ml giấm trắng.

- Dụng cụ: máy xay sinh tố, bếp, nồi, rây, thìa, đũa, lọ thuỷ tinh có nắp kín. Số lượng dụng cụ bằng số nhóm thực hành.

• Nguyên liệu và dụng cụ thực hành chế biến dưa chuột dầm giấm:

- Nguyên liệu:1 kg dưa chuột, 2 củ tỏi, 2 củ hành ta, 1 củ gừng, 2 quả ớt, 50 g thì là, 1 thìa cà phê đường, 3 thìa cà phê muối, 3 thìa canh giấm trắng, nước đun sôi để nguội.

- Dụng cụ: nồi, thìa, đũa, lọ thuỷ tinh có nắp kín, dao, thớt. Số lượng dụng cụ bằng số nhóm thực hành.

2. Đối với học sinh

• SGK Công nghệ lớp 10 - Công nghệ trồng trọt.
• Tìm hiểu tài liệu về ứng dụng công nghệ cao trong thu hoạch, bảo quản và chế biến sản phẩm trồng trọt.
• Các nguyên liệu, dụng cụ để thực hành chế biến tương cà chua và dưa chuột dầm giấm.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
2. Mục tiêu:

- Gợi mở cho HS hiểu về ảnh hưởng của khâu thu hoạch và bảo quản đến chất lượng sản phẩm trồng trọt; tạo hứng thú cho HS tìm hiểu về công nghệ thu hoạch và xử lí sau thu hoạch sản phẩm trồng trọt.

1. Nội dung: GV tổ chức theo nhóm, trả lời câu hỏi mở đầu.
2. Sản phẩm học tập: HS hoàn thành nhiệm vụ học tập.
3. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đặt vấn đề: Khi thu hoạch sản phẩm trồng trọt, làm thế nào để có được sản phẩm đẹp về hình thức, ngon về chất lượng và có thể để được lâu mà không bị hư hỏng? Lấy ví dụ cụ thể.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi, thảo luận nhóm.

- GV quan sát và hướng dẫn, gợi ý cho HS.

Bước 3, 4: Báo cáo, đánh giá kết quả thực hiện hoạt động

- HS xung phong trả lời câu hỏi

Gợi ý: Khi thu hoạch cần chú ý:

- Thu đúng độ chín của sản phẩm.

- Thu hoạch đúng kĩ thuật. Khi thu hoạch không gây tổn thương cho sản phẩm.

- Lựa chọn và phân loại sản phẩm sau thu hoạch.

- Bảo quản sản phẩm trong điều kiện tối ưu.

Ví dụ về thu hoạch cà chua (hoặc 1 loại sản phẩm cây trồng quen thuộc với HS): Thu hoạch khi quả chín đỏ hoàn toàn. Chọn quả to, cân đối, chín đỏ đẹp, không bị sâu bệnh hại. Hái và để quả nhẹ nhàng vào thùng chứa chuyên dụng tránh làm tổn thương quả. Vận chuyển cẩn thận tránh làm quả bị bầm dập. Bảo quản quả cà chua ở điều kiện nhiệt độ mát lạnh, độ ẩm cao, thoáng khí.

- GV dẫn dắt vào nội dung của Bài 18: Ứng dụng công nghệ cao trong thu hoạch, bảo quản và chế biến sản phẩm trồng trọt.

1. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu ứng dụng công nghệ cao trong thu hoạch sản phẩm trồng trọt

1. Mục tiêu: HS nêu được ứng dụng công nghệ cao trong thu hoạch, sơ chế, phân loại, bao gói sản phẩm trồng trọt.
2. Nội dung: GV cho HS tham khảo thông tin, phân tích, thảo luận, trả lời câu hỏi.
3. Sản phẩm học tập: HS nêu được các ứng dụng của công nghệ cao trong thu hoạch, trả lời được ứng dụng của dây chuyền sơ chế, phân loainj tự động.
4. Tổ chức hoạt động:

II. GIÁO ÁN POWERPOINT CÔNG NGHỆ TRỒNG TRỌT 10 CÁNH DIỀU KÌ 2

CHÀO MỪNG CẢ LỚP

ĐẾN VỚI BUỔI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Theo em, khi thu hoạch sản phẩm trồng trọt, làm thế nào để có được sản phẩm đẹp về hình thức, ngon về chất lượng và có thể để được lâu mà không bị hư hỏng? Lấy ví dụ cụ thể.

Một số lưu ý khi thu hoạch:

Thu đúng độ chín của sản phẩm.

Thu hoạch đúng kĩ thuật. Khi thu hoạch không gây tổn thương cho sản phẩm.

Lựa chọn và phân loại sản phẩm sau thu hoạch.

Bảo quản sản phẩm trong điều kiện tối ưu.

Ví dụ thu hoạch cà chua

• Thu hoạch khi quả chín đỏ hoàn toàn. Chọn quả to, cân đối, chín đỏ đẹp, không bị sâu bệnh hại.
• Hái và để quả nhẹ nhàng vào thùng chứa chuyên dụng tránh làm tổn thương quả.
• Vận chuyển cẩn thận tránh làm quả bị bầm dập.
• Bảo quản quả cà chua ở điều kiện nhiệt độ mát lạnh, độ ẩm cao, thoáng khí.

BÀI 18: ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ CAO TRONG THU HOẠCH, BẢO QUẢN VÀ CHẾ BIẾN SẢN PHẨM TRỒNG TRỌT

NỘI DUNG BÀI HỌC

Ứng dụng công nghệ cao trong thu hoạch sản phẩm trồng trọt

Ứng dụng công nghệ cao trong bảo quản sản phẩm trồng trọt

Ứng dụng công nghệ cao trong chế biến sản phẩm trồng trọt

Ứng dụng công nghệ cao trong thu hoạch sản phẩm trồng trọt

Quan sát các hình từ 18.1 đến 18.4 SGK trang 98, 99 và cho biết:

1. Công nghệ cao nào được ứng dụng trong thu hoạch, sơ chế, phân loại, bao gói sản phẩm trồng trọt?
2. Quan sát hoạt động của các dây chuyền sơ chế, phân loại tự động sản phẩm trồng trọt ở Hình 18.2, Hình 18.3 và cho biết mục đích và kết quả cần đạt của mỗi công đoạn.

Ứng dụng công nghệ tự động hoá, cảm biến, robot và trí tuệ nhân tạo trong thu hoạch dưa chuột, cà chua.

Ứng dụng công nghệ tự động hoá trong sơ chế cà rốt (rửa, đánh bóng, phân loại, làm mát sơ bộ).

Ứng dụng công nghệ tự động hoá, cảm biến, robot và trí tuệ nhân tạo trong phân loại ớt ngọt và cam.

Ứng dụng công nghệ tự động hoá, cảm biến, robot và trí tuệ nhân tạo trong đóng gói dâu tây, cà chua.

Ứng dụng công nghệ tự động hoá, cảm biến, robot và trí tuệ nhân tạo trong đóng gói dâu tây, cà chua.

Mục đích và kết quả cần đạt của mỗi công đoạn

Hình 18.2A

• Mục đích: Làm sạch đất cát, bụi bẩn và làm tăng chất lượng tăng giá trị của sản phẩm cà rốt.
• Kết quả cần đạt: Củ cà rốt sạch, hình thái củ bóng đẹp, đồng đều.

Mục đích và kết quả cần đạt của mỗi công đoạn

Hình 18.2B

• Mục đích: Làm mát sản phẩm để giảm hô hấp, tăng khả năng bảo quản sản phẩm.
• Kết quả cần đạt: Củ được làm mát ở nhiệt độ thích hợp; thời gian bảo quản lâu không bị hư hỏng.

Mục đích và kết quả cần đạt của mỗi công đoạn

Hình 18.3

• Mục đích: Phân loại ớt ngọt theo màu sắc; phân loại cam theo kích cỡ quả. Nhờ đó làm gia tăng giá trị của sản phẩm, tăng độ đồng đều; dễ bảo quản; dễ tiêu thụ sản phẩm.

Mục đích và kết quả cần đạt của mỗi công đoạn

Hình 18.3

• Kết quả cần đạt: Ớt được tách và đóng gói riêng theo màu sắc; cam được tách và đóng gói riêng theo từng kích cỡ quả.

KẾT LUẬN

Nhờ ứng dụng các thành tựu của công nghệ cao như tự động hóa, cảm biến, robot, … sản phẩm trồng trọt được thu hoạch một cách nhanh chóng, chuẩn xác, giảm thiểu thất thoát sau thu hoạch.

Ứng dụng công nghệ robot trong thu hoạch sản phẩm trồng trọt mang lại lợi ích gì?

Lợi ích của ứng dụng công nghệ robot:

• Không tốn nhân công
• Thu hoạch nhanh, chính xác độ chín của sản phẩm thu hoạch.

Ứng dụng công nghệ cao trong bảo quản sản phẩm trồng trọt

1. a) Công nghệ bảo quản lạnh

Đọc thông tin SGK, bảng 18.1 và trả lời câu hỏi:

• Vì sao cần phải bảo quản sản phẩm trồng trọt ở nhiệt độ thấp?
• Hãy so sánh nhiệt độ, độ ẩm và thời gian bảo quản của các sản phẩm trong Bảng 18.1.

Giải thích

Sản phẩm trồng trọt sau khi thu hoạch vẫn diễn ra quá trình hô hấp, giải phóng năng lượng để duy trì sự sống. Ở nhiệt độ cao, cường độ hô hấp diễn ra mạnh làm tiêu hao vật chất (phân giải hợp chất hữu cơ) làm giảm khối lượng sản phẩm, thúc đẩy sự già hoá, làm chất lượng, giảm tuổi thọ và khả năng bảo quản sản phẩm.

Sản phẩm trồng trọt sau khi thu hoạch vẫn diễn ra quá trình hô hấp, giải phóng năng lượng để duy trì sự sống. Ở nhiệt độ cao, cường độ hô hấp diễn ra mạnh làm tiêu hao vật chất (phân giải hợp chất hữu cơ) làm giảm khối lượng sản phẩm, thúc đẩy sự già hoá, làm chất lượng, giảm tuổi thọ và khả năng bảo quản sản phẩm.

Thứ tự các sản phẩm được xếp từ cao xuống thấp:

Nhiệt độ bảo quản

Xoài > Cà chua, Khoai tây > Cải bắp, Súp lơ.

Độ ẩm bảo quản

Cải bắp, Súp lơ > Khoai tây > Cà chua, Xoài.

Thời gian bảo quản

Khoai tây > Cải bắp > Súp lơ > Xoài > Cà chua.

KẾT LUẬN

Sản phẩm trồng trọt được bảo quản trong kho lạnh với hệ thống điều hòa điều khiển nhiệt độ lạnh thích hợp với từng loại sản phẩm.

Thảo luận nhóm đôi, trả lời câu hỏi Luyện tập 1:

Chỉ ra sự khác nhau vật dụng chứa đựng, cách sắp xếp ớt và hoa được bảo quản trong kho lạnh ở Hình 18.5.

1. b) Công nghệ lạnh đông làm sống tế bào (CAS)

Thảo luận nhóm đôi, quan sát Hình 18.6 và trả lời câu hỏi:

• Tinh thể đóng băng ở tế bào lạnh đông thường khác với ở tế bào lạnh đông CAS như thế nào?
• Tác dụng của công nghệ lạnh đông làm sống tế bào là gì?
• Tinh thể nước đóng băng ở tế bào lạnh đông thường có dạng hình bất định với nhiều góc cạnh sắc nhọn nên dễ làm tổn thương thành tế bào, gây phá vỡ cấu trúc tế bào.
• Tinh thể nước đóng băng ở tế bào lạnh đông CAS nhỏ, tròn, không góc cạnh sẽ không làm tổn thương tế bào.

Tác dụng của công nghệ lạnh đông làm sống tế bào

Công nghệ lạnh đông làm sống tế bào giúp bảo quản sản phẩm ở nhiệt độ đóng băng mà không phá vỡ cấu trúc tế bào, tế bào vẫn có thể hoạt động trở lại sau khi rã đông và không bị mất đi hương vị của sản phẩm.

Kết luận:

Công nghệ CAS sử dụng công nghệ lạnh đông kết hợp với thiết bị làm tinh thể nước đóng băng ở dạng hạt nhỏ, tròn, không góc cạnh. Nhờ đó, sản phẩm trồng trọt được đông lạnh nhanh mà không phá vỡ cấu trúc tế bào và không làm mất đi hương vị.

1. Công nghệ bảo quản trong điều kiện khí quyển biến đổi (MAP)

Đọc thông tin trong SGK và cho biết: Công nghệ bảo quản trong điều kiện khí quyển biến đổi (MAP) có tác dụng gì đối với sản phẩm bảo quản? Vì sao?

KẾT LUẬN

Công nghệ bảo quản trong điều kiện khí quyển biến đổi (MAP) có tác dụng giúp hạn chế hô hấp, hạn chế sự phát triển của vi sinh vật, duy trì chất lượng và kéo dài thời gian bảo quản sản phẩm.

Công nghệ bảo quản trong điều kiện khí quyển được kiểm soát (CA)

Công nghệ bảo quản CA có tác dụng gì?

Công nghệ bảo quản CA có tác dụng hạn chế hô hấp, hạn chế trao đổi chất, ức chế sự chín và già hoá, phòng chống sâu bệnh hại, duy trì dinh dưỡng và kéo dài thời gian bảo quản sản phẩm.

Quan sát Hình 18.8 và trả lời câu hỏi:

Trong kho bảo quản CA, khí nào được điều chỉnh và điều chỉnh như thế nào?

Tăng khí N₂, giảm khí O₂, tăng khí CO₂, giảm khí ethylene

Quan sát Hình 18.9 và so sánh điều kiện và hiệu quả bảo quản ở 3 loại kho: kho thường, kho lạnh, kho CA.

• Nồng độ khí N₂: Kho CA > Kho thường, Kho lạnh.
• Nồng độ khí O₂: Kho thường, Kho lạnh > Kho CA.
• Nồng độ khí CO­₂: Kho CA > Kho lạnh > Kho thường.
• Nhiệt độ: Kho thường > Kho lạnh, Kho CA.
• Thời gian bảo quản: Kho CA > Kho lạnh > Kho thường.

3. Ứng dụng công nghệ cao trong chế biến sản phẩm trồng trọt
4. a) Công nghệ sấy thăng hoa

Tìm hiểu nội dung SGK, quan sát hình 18.10, thảo luận nhóm đôi và trả lời câu hỏi:

• Vì sao sấy thăng hoa giữ nguyên được chất lượng, hương vị và màu sắc của sản phẩm?
• Công nghệ sấy thăng hoa có ưu điểm gì?

KẾT LUẬN

Sấy thăng hoa là công nghệ sấy lạnh nhanh ở nhiệt độ rất thấp (–30°C đến -50°C) làm nước đóng băng, sau đó đưa vào buồng sấy chân không làm tinh thể nước đóng băng bay hơi mà không cần qua giai đoạn hoá lỏng. Nhờ đó, sản phẩm sấy thăng hoa không bị thay đổi hình dạng, chất lượng, hương vị và màu sắc.

Ưu điểm

• Giúp giữ nguyên chất lượng của sản phẩm (hình dạng, thành phần dinh dưỡng, màu sắc, mùi vị,...);
• Sản phẩm sấy khi ngâm nước sẽ trở lại gần giống ban đầu;
• Dễ bảo quản và chi phí thấp.

Một số sản phẩm sấy thăng hoa

Các sản phẩm được sấy thăng hoa có thể bảo quản được ở điều kiện nhiệt độ phòng

1. b) Công nghệ chế biến nước quả

Quan sát Hình 18.11 và cho biết quy trình chế biến nước quả trong Hình 18.11 sử dụng công nghệ gì?

Các công nghệ sử dụng trong quy trình chế biến nước quả:

Công nghệ tự động hoá (dây chuyền chế biến tự động), công nghệ nghiền/ép quả, công nghệ thanh trùng, công nghệ enzyme, công nghệ lọc, công nghệ bao gói/ đóng hộp.

Thực hành chế biến tương cà chua và dưa chuột dầm giấm đóng lọ thủy tinh

• Chia lớp thành các nhóm.
• Các nhóm chuẩn bị nguyên vật liệu và dụng cụ thực hành.
• HS thực hiện chế biến tương cà chua và dưa chuột dầm giấm đóng lọ theo các bước như hướng dẫn trong SGK.

Bảng đánh giá kết quả

LUYỆN TẬP

Câu 1. Việc bao gói có ảnh hưởng gì đến sản phẩm trồng trọt? Hiệu quả của công nghệ tự động hoá và robot trong khâu này (Hình 18.4) như thế nào?

Việc bao gói ảnh hưởng đến sự tổn thương cơ giới ở sản phẩm trồng trọt. Bao gói không phù hợp dễ làm sản phẩm bị tổn thương cơ giới như bầm, dập, nứt, vỡ, trầy xước...

Ứng dụng công nghệ tự động hoá và robot như ở Hình 18.4 giúp giảm thiểu nhân công, bao gói nhanh và chính xác, phòng tránh việc người lao động gây mất an toàn vệ sinh thực phẩm.

Câu 2. So sánh 2 sản phẩm của công nghệ sấy thăng hoa (a) so với công nghệ sấy thường (b) trong hình 18.10.

Câu 3. Khi mua sản phẩm chế biến sấy khô và nước quả, em sẽ dựa vào đặc điểm nào để chọn được sản phẩm có chất lượng tốt?

• Sản phẩm sấy khô: dựa vào hình dạng, màu sắc, hương vị, khẩu vị, độ giòn hoặc dai,…
• Sản phẩm nước quả: màu sắc, độ trong/ đục của nước quả, hương vị, khẩu vị.

TRÒ CHƠI HÁI HOA DÂN CHỦ

Câu 1:  Đâu là ứng dụng công nghệ cao trong chế biến sản phẩm trồng trọt?

1. Công nghệ sấy thăng hoa
2. Robot phân loại ớt ngọt
3. Công nghệ bảo quản lạnh
4. Robot đóng gói cà chua

Câu 2: Công nghệ cao được ứng dụng trong:

1. Thu hoạch sản phẩm trồng trọt
2. Chế biến sản phẩm trồng trọt
3. Bảo quản sản phẩm trồng trọt
4. Tất cả đáp án trên

Câu 3: “Sử dụng công nghệ lạnh đông kết hợp với thiết bị làm tinh thể nước đóng băng ở dạng hạt nhỏ, tròn, không góc cạnh” là đặc điểm của công nghệ nào?

1. Công nghệ bảo quản lạnh
2. Công nghệ lạnh đông làm sống tế bào
3. Công nghệ bảo quản trong điều kiện khí quyển biến đổi
4. Đáp án khác

Câu 4: Điền từ còn thiếu vào ...

“Các công nghệ cao như tự động hóa, cảm biến, robot và trí tuệ nhân tạo được ứng dụng trong thu hoạch, sơ chế, phân loại và ... sản phẩm trồng trọt.”

1. chế biến
2. phân phối
3. bao gói
4. bảo quản

Câu 5: Có mấy loại ứng dụng công nghệ cao trong bảo quản sản phẩm trồng trọt?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

VẬN DỤNG

• HS cùng đi tìm hiểu thực tế thu hoạch và xử lí sau thu hoạch một số loại sản phẩm trồng trọt chủ lực ở địa phương và các công nghệ đang áp dụng.
• HS làm báo cáo Powerpoint theo nhóm mô tả quá trình thu hoạch và xử lí sau thu hoạch sản phẩm trồng trọt kèm hình ảnh chụp minh họa.

Gợi ý

Nông dân 1: gặt lúa thủ công => tuốt lúa thủ công => phơi lúa ở ngoài trời cho khô => đóng vào bao tải => cất giữ, bảo quản trong nhà kho.

Không áp dụng công nghệ.

Nông dân 2: gặt bằng máy đập liên hợp => phơi lúa ở ngoài trời cho khô => đóng vào bao tải => cất giữ, bảo quản trong kho.

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Ôn tập kiến thức đã học

Hoàn thành bài tập vận dụng

Chuẩn bị bài sau - Bài 19