Giáo án powerpoint ngữ văn 10 kì 2 cánh diều

I. GIÁO ÁN WORD NGỮ VĂN 10 CÁNH DIỀU KÌ 2

Ngày soạn:……./…../……

Ngày dạy:……./…../…..

THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU

TIẾT…: VĂN BẢN. HỒI TRỐNG CỔ THÀNH

___ La Quán Trung___

1. MỤC TIÊU
2. Mức độ/ yêu cầu cần đạt:

- Củng cố kĩ năng đọc hiểu tiểu thuyết đã được hình thành qua bài học trước đó.

      - Hiểu được tính cách cương trực, biểu hiện lòng trung nghĩa của Trương Phi và tình cảm keo sơn gắn bó của những người anh em kết nghĩa. Cảm nhận được không khí chiến trận qua đoạn trích.

2. Năng lực
3. Năng lực chung

- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự học, giao tiếp, hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo, thẩm mĩ.

1. Năng lực riêng biệt

- Năng lực phân tích và đánh giá được một số yếu tố về nội dung, đề tài, chủ đề, tư tưởng, điểm nhìn nghệ thuật, người kể chuyện hạn tri, lời người kể chuyện, lời nhân vật…

-  Năng lực phân tích, đánh giá được tình cảm, cảm hứng chủ đạo của người viết;

- Năng lực trình bày được cảm xúc và sự đánh giá của cá nhân về tác phẩm.

- Năng lực đọc mở rộng các chương khác trong cuốn tiểu thuyết của và các tài liệu liên quan.

3. Phẩm chất:

    - Bồi dưỡng những phẩm chất cương trực, trung nghĩa, tình cảm anh em chân thành, sâu sắc.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
2. Chuẩn bị của giáo viên:

- Giáo án;

- Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;

- Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp;

- Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà;

2. Chuẩn bị của học sinh: SGK, SBT Ngữ văn 10, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. KHỞI ĐỘNG
2. Mục tiêu: Thu hút sự chú ý, tạo hứng thú học tập, kết nối những bài học trước đó huy động tri thức nền và trải nghiệm của HS.
3. Nội dung: Kiến thức, vốn sống của HS có liên quan bài học.
4. Sản phẩm: Chia sẻ của HS cảm nhận về Thị Mầu.
5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV tổ chức trò chơi “Ô cửa bí mật”. Ô cửa chứa từ khoá bị che lại bởi ba cửa sô tương ứng ba câu hỏi:

Câu 1: Tiểu thuyết Hoàng Lê nhất thống chí chịu ảnh hưởng của tiểu thuyết nổi tiếng nào trong văn học Trung Quốc? (Đáp án: Tam quốc diễn nghĩa').

Câu 2: Mở một đoạn trong phim Đại chiến Xích Bích và hỏi: Đây là bộ phim được chuyển thể từ tiểu thuyết nào? (Đáp án: Tam quốc diễn nghĩa)

Câu 3: Cho HS xem các hình ảnh: ngựa Bạch Long, gậy Thiết bảng, Trư Bát Giới và hỏi: các hình ảnh này gợi cho em nhớ đến tiểu thuyết nổi tiếng nào trong văn học Trung Quốc. (Đáp án: Tây du kí).

Để mở được ô cửa bí mật chứa từ khoá, GV có thể gợi dẫn: Đây là một thể loại văn học, gồm bốn chữ.

Ô cửa bí mật chứa từ khoá: Tiểu thuyết chương hồi.

- GV có thể yêu cầu HS chia sẻ hiểu biết về thể loại tiểu thuyết chương hồi.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghe GV nêu yêu cầu, nhớ lại kiến thức và trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 2 – 3 HS chia sẻ trước lớp về những hiểu biết, cảm nhận của bản thân.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

      - GV dẫn dắt vào bài: Tiểu thuyết chương hồi là một trong những thành tựu rực rỡ của văn học cổ điển Trung Quốc. Vậy văn bản thuộc thể loại này có khác gì với văn bản thuộc thể loại truyện ngắn? Cốt truyện, nhân vật của tiểu thuyết chương hồi có đặc điểm gì?... Để trả lời các câu hỏi đó, chúng ta sẽ tìm hiểu đoạn trích Hồi trống Cổ Thành ở tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa của tác giả La Quán Trung.

1. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Đọc và tìm hiểu chung

1. Mục tiêu: Giúp HS Những nét cơ bản về tác giả La Quán Trung và tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa:
2. Nội dung: Đọc văn bản; vận dụng các tri thức công cụ đã được cung cấp trong phần Kiến thức ngữ văn và Chuẩn bị vào đọc hiểu hình thức và nội dung của văn bản; trả lời các câu hỏi đọc hiểu sau văn bản.
3. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức chung về nội dung bài học.
4. Tổ chức thực hiện:

II. GIÁO ÁN POWERPOINT NGỮ VĂN 10 CÁNH DIỀU KÌ 2

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC NGÀY HÔM NAY

TRÒ CHƠI Ô CỬA BÍ MẬT

Câu 1. Tiểu thuyết Hoàng Lê nhất thống chí chịu ảnh hưởng của tiểu thuyết nổi tiếng nào trong văn học Trung Quốc?

Đáp án: Tam quốc diễn nghĩa

Câu 2. Kể tên ba nhân vật trong điển tích “Kết nghĩa đào viên” nổi tiếng thời Tam Quốc?

Đáp án: Lưu Bị, Quan Vũ, Trương Phi

Câu 3. Nhân vật nào được coi là nhà tiên tri vĩ đại, vị quân sư tài ba trong lịch sử Trung Quốc thời Tam Quốc?

Đáp án: Gia Cát Lượng (Khổng Minh)

Câu 4. Điền từ còn thiếu vào câu thành ngữ dưới đây:

Đa nghi như…

Đáp án: Tào Tháo

VĂN BẢN 3.

HỒI TRỐNG CỔ THÀNH

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. TÌM HIỂU CHUNG
2. Tác giả

Hãy giới thiệu vài nét về tác giả La Quán Trung và tác phẩm Tam quốc diễn nghĩa

• La Quán Trung (1330- 1400?), tên thật là La Bản, hiệu Hồ Hải tản nhân.
• Lớn lên vào cuối thời Nguyên đầu thời Minh, tính tình cô độc, thích một mình ngao du.
• Là người đầu tiên đóng góp xuất sắc cho trường phái tiểu thuyết lịch sử Minh – Thanh ở Trung Quốc.
• Tác phẩm tiêu biểu: Tam quốc diễn nghĩa, Tùy Đường lưỡng triều chí truyện, Tấn Đường ngũ đại sử diễn nghĩa, Bình yêu truyện,…

Các ấn bản khác nhau của Tam quốc diễn nghĩa

2. Tác phẩm Tam quốc diễn nghĩa

• Thể loại: Tiểu thuyết chương hồi (tiểu thuyết cổ điển Trung Quốc).
• Ra đời vào đầu thời Minh (1368 – 1644), gồm 120 hồi.

Nội dung: Kể về một nước chia ba gọi là “cát cứ phân tranh” trong gần 100 năm của nước Trung Quốc thời cổ. Đó là cuộc phân tranh giữa 3 tập đoàn phong kiến quân phiệt: Ngụy – Thục – Ngô.

• Nội dung tư tưởng:
• Phơi bày cục diện chính trị - xã hội Trung hoa cổ đại:
  • Chiến tranh loạn lạc, đất nước chia cắt.
  • Nhân dân khốn khổ, mang khát vọng hòa bình thống nhất đất nước.
• Đề cao tình nghĩa thủy chung son sắt, sống chết có nhau của 3 anh em Lưu – Quan – Trương.
• Nghệ thuật:

Kể chuyện hấp dẫn, sinh động

Miêu tả đặc sắc, sống động

Khắc họa tính cách nhân vật sắc sảo, đậm nét

3. Đọc văn bản

Xác định thể loại, vị trí và nội dung của đoạn trích?

• Thể loại: tiểu thuyết.
• Vị trí: đoạn trích thuộc hồi 28.
• Nội dung:
• Miêu tả tính cách cương trực, mạnh mẽ của Trương Phi, lòng trung nghĩa khiêm nhường, nhũn nhặn của Quan Vũ.
• Thể hiện hành động mạnh mẽ của Quan Vũ: giết kẻ thù để minh oan cho mình và anh em đoàn tụ.

1. TÌM HIỂU CHI TIẾT
2. Sự kiện và nhân vật

• Xác định các sự kiện, nhân vật của văn bản Hồi trống Cổ Thành.
• Nêu lí do dẫn đến sự hiểu lầm của Trương Phi đối với Quan Công?

Sự kiện chính:

Được tin Lưu Bị ở Viên Thiệu, Quan Công chạy tìm. Trên đường ngang qua cổ Thành, biết Trương Phi đang ở đó, vội sai Tôn Càn vào báo tin.

Nghi ngờ Quan Công tới bắt mình, Trương Phi chẳng nói chẳng rằng, vác xà mâu lên ngựa xông ra định đâm chết Quan Công.

Quan Công vừa tránh né, vừa khôn khéo tìm cách giải thích nhưng Trương Phi không nghe, lớn tiếng kết tội Quan Công bội nghĩa.

Một đám quân Tào do Sái Dương cầm đầu kéo đến, Trương Phi thách thức Quan Công chém Sái Dương trong ba hồi trống.

Chưa dứt hồi trống, Quan Công chém rơi đầu Sái Dương. Lúc này, lòng thực của Quan Công đã tỏ.

Sau khi cẩn thận hỏi kĩ mọi người, mối nghi được giải tỏa, Trương Phi thụp lạy Vân Trường.

1. Sự kiện và nhân vật

• Lí do dẫn đến sự hiểu lầm:
• Bại trận trước Tào Tháo, ba anh em Lưu - Quan - Trương thất tán mỗi người một nơi.
• Lưu Bị chạy sang nương nhờ Viên Thiệu, Trương Phi trốn vào núi Mang Đãng, Quan Công hàng Tào Tháo và được đối đãi rất trọng thị.

=> Nguyên nhân khiến Lưu - Trương nghi ngờ Quan Công phản bội lời thề kết nghĩa. 

• Lí do dẫn đến sự hiểu lầm:
• Sự việc: quân Tào kéo đến đúng lúc đó.

=> Củng cố thêm nghi ngờ của Trương Phi về việc Quan Công bội nghĩa, dẫn quân Tào đến bắt mình.

• Nhân vật chính: Trương Phi, Quan Công.
• Nhân vật phụ: Châu Thương, Tôn Càn, hai phu nhân, 1000 quân.

2. Hình tượng nhân vật Trương Phi

Có thể tìm hiểu nhân vật Trương Phi qua mấy giai đoạn?

Người kể chuyện đã khắc họa tính cách nhân vật Trương Phi qua các chi tiết, sự việc nào?

Tìm hiểu nhân vật Trương Phi qua 3 giai đoạn

Nghe Tôn càn báo tin Quan Công đến

Thử thách Quan Công

Nhận ra tấm lòng của Quan Công

1. Nghe Tôn Càn báo tin Quan Công đến

“…chẳng nói năng gì, lập tức mặc áo giáp, vác mâu lên ngựa, dẫn một nghìn quân, đi tắt ra cửa bắc.”

Cử chỉ: “mắt trợn tròn xoe”, “râu hùm vểnh ngược”

Hành động: “múa xà mâu chạy lại đâm Quan Công”

“…chẳng nói năng gì, lập tức mặc áo giáp, vác mâu lên ngựa, dẫn một nghìn quân, đi tắt ra cửa bắc.”

• Lời nói: Hầm hầm quát Quan Công, gọi anh là “thằng”, xưng “tao”, buộc tội Quan Công là kẻ bội nghĩa, người bất trung.
• Tính cách: nóng nảy, giận dữ

=> Trương Phi là người cứng cỏi, ngay thẳng, không dung thứ cho kẻ hai lòng.

1. Thử thách Quan Công

• Gạt phắt lời thanh minh hộ Quan Công của hai chị dâu và Tôn Càn, Trương Phi lấy quan hệ vua tôi ra làm chuẩn mực để luận tội Quan Công.
• Khi quân Sái Dương kéo đến:
• Buộc tội Quan Công là kẻ bất nhân: “múa bát xà mâu hăm hở xông lại đâm Quan Công”.
• Thách thức Quan Công chém Sái Dương trong ba hồi trống.

=>Tấm lòng trong sáng, một lòng một dạ trung nghĩa, vì lí tưởng của người anh hùng

1. Khi nhận ra tấm lòng của Quan Công

• Trương Phi “rỏ nước mắt khóc, thụp lạy Vân Trường”.

Trương Phi là người giàu tình cảm, biết chịu nghe điều phải.

Nhận xét

Nhân vật Trương Phi:

• Cương trực, thẳng thắn, quyết liệt, trong sáng.
• Trung nghĩa, biết phục thiện trước cái đúng và rất tình cảm.

3. Nhân vật Quan Công

Hoạt động cặp đôi

• Quan Công đã vượt qua những thử thách nào?
• Tâm trạng, thái độ khi gặp Trương Phi ra sao?
• Qua phân tích, em thấy Quan Công là người như thế nào?
• Quan Công vượt qua năm cửa quan, chém sáu tướng Tào, đưa hai phu nhân về với Lưu Bị.
• Khi gặp Trương Phi: vô cùng mừng rỡ → Rất trọng nghĩa
• Khi bị Trương Phi hiểu lầm:
• Gọi Trương Phi là “hiền đệ”.
• Lời lẽ mềm mỏng, nhẫn nại.
• Nhờ hai chị dâu giải thích.

Nhận xét

Nhân vật Quan Công:

• Có cách cư xử đúng mực của một người anh.
• Là người điềm đạm, bình tĩnh, không cố chấp, nhũn nhặn khẳng định lòng trung nghĩa.

4. Ý nghĩa hồi trống Cổ thành

• Thông qua nội dung được kể, em thấy câu chuyện có ý nghĩa gì?
• Hồi trống Cổ thành vang lên biểu trưng cho điều gì?

Ý nghĩa văn bản và hồi trống Cổ thành:

• Biểu dương tính tình cương trực của Trương Phi.
• Ca ngợi lòng trung nghĩa của Quan Công.
• Ca ngợi tình nghĩa vườn đào của ba anh em: Lưu – Quan – Trương.
• Hồi trống thách thức, minh oan và đoàn tụ của các anh hùng.

=> Hồi trống Cổ Thành là biểu tượng của lòng trung nghĩa, thẳng thắn, mạnh mẽ và lòng dũng cảm phi thường.

III. TỔNG KẾT

1. Nội dung

• Kể về sự hiểu lầm và hoá giải hiểu lầm giữa Quan Công và Trương Phi – hai anh em kết nghĩa huynh đệ, thề cùng sống chết có nhau.
• Đề cao lòng trung nghĩa, ngợi ca tình anh em kết nghĩa cao cả, vượt thử thách tỏa sáng, vững bền.

2. Nghệ thuật

Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, gay cấn

Xây dựng nhân vật sắc nét, tính cách bộc lộ chủ yếu qua lời nói, hành động.

LUYỆN TẬP

Câu 1. Tác giả La Quán Trung sống vào khoảng thời gian nào?

1. Cuối Minh đầu Thanh
2. Cuối Nguyên đầu Minh
3. Cuối Tống đầu Nguyên
4. Cuối Hán đầu Đường

Câu 2. Khi thấy Quan Công đến, thái độ của Trương Phi như thế nào?

1. Mừng rỡ, chạy ra tiếp đón
2. Nổi giận muốn giết Quan Công
3. Thản nhiên như không có gì xảy ra
4. Không thích nhưng vẫn ra tiếp đón

Câu 3. Mâu thuẫn giữa Trương Phi và Quan Công là do:

1. Trương Phi hiểu lầm Quan Công phản bội
2. Trương Phi và Quan Công có hiềm khích từ trước
3. Quan Công không khuất phục Trương Phi
4. Quan Công muốn cướp thành của Trương Phi

Câu 4. Nhận định nào sau đây không đúng về tác dụng của việc Quan Công nhắc lại việc kết nghĩa vườn đào?

1. Làm cho Trương Phi thêm tức giận Quan Công
2. Làm cho Trương Phi thêm hiểu lầm Quan Công
3. Làm cho Trương Phi thêm ngờ vực Quan Công
4. Làm cho Trương Phi bình tĩnh và bớt tức giận Quan Công

Câu 5. Hình ảnh nào thể hiện niềm xúc động của Trương Phi khi hiểu ra sự tình?

1. Rỏ nước mắt
2. Thụp lạy Quan Công
3. Mời hai chị và Quan Công vào thành
4. Hỏi kĩ việc ở Hứa Đô

LUYỆN TẬP

Em hãy viết một đoạn văn (khoảng 6 – 8 dòng) so sánh tính cách của hai nhân vật Trương Phi và Quan Công được thể hiện qua đoạn trích Hồi trống cổ Thành.

VẬN DỤNG

Với em, bài học sâu sắc nhất sau khi học văn bản Hồi trống Cổ Thành là gì?

Tình cảm của ba anh em Lưu - Quan - Trương rất đáng quý: Dù không phải là anh em ruột thịt nhưng gắn bó mật thiết, thuỷ chung trọn vẹn.

Ngày nay, sự trung nghĩa trong tình cảm anh em là mối liên kết, lời hứa về trách nhiệm, giúp mỗi người thêm sức mạnh trong cuộc sống.

Tình cảm anh em dù bền chặt, sâu sắc nhưng cũng khó tránh khỏi những sóng gió, hiểu lầm.

Cần xử sự bình tĩnh, tránh nóng giận, đẩy vấn đề đến tình huống thử thách may rủi như thử thách mà Trương Phi đặt ra cho Quan Công.

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Ôn tập lại bài

Hồi trống Cổ Thành

Soạn bài Viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện