SƠN TINH, THỦY TINH

KHỞI ĐỘNG

Những hình ảnh dưới đây gợi nhắc đến truyền thuyết nào?

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I/ Tìm hiểu chung

Sơn Tinh, Thủy Tinh thuộc thể loại nào trong truyện dân gian? Được viết trong thời đại nào?

- Truyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh thuộc thể loại truyền thuyết thời đại Hùng Vương thứ 18.

- Truyện bắt nguồn từ thần thoại cổ được lịch sử hoá.

- Nhân vật chính:  Sơn Tinh, Thuỷ Tinh.

- Ngôi kể: ngôi thứ ba

- Phương thức biểu đạt: tự sự

Bố cục:

Phần 1: Từ đầu -> mỗi thứ một đôi: Vua Hùng 18 kén rể.

Phần 2: Tiếp theo -> Thần nước đành rút lui: Sơn Tinh đến trước và cuộc giao tranh xảy ra.

Phần 3: Còn lại: Chiến thắng của Sơn Tinh và sự trả thù hàng năm về sau của Thuỷ Tinh.

PHẦN II. Tìm hiểu chi tiết

1. Vua Hùng kén rể

• Lí do vua Hùng kén rể: Mị Nương xinh đẹp, hiền dịu. Vua yêu con, muốn chồng xứng đáng cho con

=> Quan niệm xưa: Trai tài - gái sắc; Anh hùng - mĩ nhân.

Việc chọn dâu, kén rể là mô tuýp mang tính truyền thống trong  truyền thuyết và cổ tích.

Đặc điểm hai nhân vật Sơn Tinh và Thủy Tinh

Đặc điểm hai nhân vật Sơn Tinh và Thủy Tinh

Chi tiết nghệ thuật tưởng tượng kì ảo, hai thần đều tài giỏi, xứng đáng làm rể vua Hùng. Cách giới thiệu ấn tượng, gây hứng thú hấp dẫn đối với người đọc, ngầm dự báo một cuộc đua tranh quyết liệt sẽ diễn ra giữa hai vị thần.

Hoàn cảnh kén rể

Hùng Vương có một người con gái đẹp người đẹp nết tên là Mị Nương

Mục đích

Muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng

Giải pháp

Thi tài dâng lễ vật sớm: chỉ trong 1 ngày ai dâng lễ vật trước sẽ được chọn.

* Lễ vật gồm: “100 ván cơm nếp, 100 nệp bánh chưng, voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao”.

Hệ quả

Sơn Tinh, Thủy Tinh đến cầu hôn

Giải pháp kén rể có lợi cho Sơn Tinh. Đây là các sản vật rừng núi thuộc Sơn Tinh cai quản.

=> Vua Hùng nghiêng về phía Sơn Tinh .

2. Cuộc giao tranh giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh

- Hãy miêu tả cuộc giao tranh giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh?
 - Kết quả của cuộc giao tranh ra sao? Vì sao người thắng cuộc được xem như người anh hung?

3. Ý nghĩa hình tượng nhân vật

Sơn Tinh, Thuỷ Tinh là những nhân vật hoang đường, kì ảo do người xưa tưởng tượng ra.

3. Ý nghĩa hình tượng nhân vật

- Nhân dân ta xây dựng hai hình tượng nhân vật này nhằm mục đích giải thích các hiện tượng thiên nhiên thời tiết:

+ Thủy Tinh là thần Nước, tượng trưng cho sức mạnh mưa gió, bão lụt hàng năm.

+ Sơn Tinh là thần Núi, đại diện cho sức mạnh vĩ đại của nhân dân ta trong việc đấu tranh chống bão lụt hàng năm. Tầm vóc vũ trụ, tài năng và khí phách của ST là biểu tượng sinh động cho chiến công của người Việt cổ.

=>Thể hiện ước mơ của nhân dân ta trong việc chiến thắng thiên tai.

Phần III

Tổng kết

Nội dung

* Nội dung: Truyện giải thích hiện tượng mưa bão lũ lụt xảy ra hàng năm ở đồng bằng Bắc Bộ thuở các vua Hùng dựng nước.

* Ý nghĩa: Thể hiện sức mạnh và ước mơ chế ngự thiên tai bảo vệ cuộc sống của người Việt cổ.

Nghệ thuật

- Xây dựng hình tượng nhân vật mang dáng dấp thần linh với nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo có tính khái quát cao.

- Cách kể chuyện hấp dẫn sinh động.

Phần IV

Luyện tập

Chọn đáp án đúng

Câu 1: Trong truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh, người Việt cổ đã nhận thức và giải thích quy luật thiên nhiên như thế nào?

1. Nhận thức hiện thực bằng sự ghi chép chân thực.
2. Nhận thức và giải thích hiện thực đúng với bản chất của nó bằng khoa học.
3. Nhận thức và giải thích hiện thực không dựa trên cơ sở thực tế.
4. Nhận thức và giải thích hiện thực bằng trí tưởng tượng phong phú.

Đáp án D

Chọn đáp án đúng

Câu 2: Ý nghĩa của truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh là gì?

1. giải thích hiện tượng lũ lụt
2. thể hiện sức mạnh, ước mong của người Việt cổ muốn chế ngự thiên tai
3. suy tôn ca ngợi công lao dựng nước của các vua Hùng.
4. Tất cả đều đúng

Đáp án D

Câu 3: Chi tiết nào trong truyện Sơn Tinh - Thủy Tinh không mang yếu tố tưởng tượng kì ảo?

1. Sơn Tinh có tài dời non lấp biển.
2. Sơn Tinh và Thủy Tinh đánh nhau ròng rã mấy tháng trời.
3. Hàng năm, ở nước ta thường xuyên có những trận lũ lớn.
4. Thủy Tinh có tài hô mưa gọi gió, làm nên lũ lụt.

Đáp án C

Bài về nhà

            Nhà thơ Nguyễn Nhược Pháp từng viết về Sơn Tinh và Thuỷ Tinh như sau:

“Sơn Tinh có một mắt ở trán

Thuỷ Tinh râu ria quăn xanh rì

Một thần phi bạch hổ trên cạn

Một thần cưỡi lưng rồng uy nghi”

          Điều này cho thấy, từ những thông tin về nhân vật trong câu chuyện, mỗi chúng ta đều có thể tưởng tượng ra ngoại hình của nhân vật Sơn Tinh, Thuỷ Tinh theo cách riêng.  Hãy viết đoạn văn (từ 5 – 7 câu) ghi lại sự tưởng tượng của em về hai nhân vật Sơn Tinh và Thuỷ Tinh?