Giáo án powerpoint sinh học 10 kì 1 cánh diều

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI GIẢNG HÔM NAY

KHỞI ĐỘNG

• Tế bào vi khuẩn và tế bào bạch cầu (Hình 7.1 SGK tr.39) thuộc loại tế bào nhân sơ hay tế bào nhân thực?
• So sánh kích thước và cấu tạo của hai loại tế bào này.

Gợi ý:

• Tế bào vi khuẩn thuộc loại tế bào nhân sơ, tế bào bạch cầu là tế bào nhân thực.
• Tế bào vi khuẩn có cấu tạo đơn giản và kích thước nhỏ hơn tế bào bạch cầu.

BÀI 7: TẾ BÀO NHÂN SƠ VÀ TẾ BÀO NHÂN THỰC

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Tế bào nhân sơ
2. Tế bào nhân thực
3. Tế bào nhân sơ

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Đọc thông tin và quan sát hình ảnh mục I để tìm hiểu đặc điểm chung của tế bào nhân sơ.

Có kích thước rất nhỏ, thường có hình cầu, hình que, hình xoắn.

Có cấu tạo đơn giản, không có nhân hoàn chỉnh, các bào quan có màng.

Màng tế bào đóng vai trò kiểm soát sự ra vào tế bào của các chất.

• Bao bên ngoài màng tế bào là thành tế bào tạo hình dạng và sự cứng chắc của tế bào, chống lại áp lực của nước đi vào tế bào và sự gây hại của các sinh vật hay tế bào khác.
• Chất đi truyền của tế bào nhân sơ là phân tử DNA dạng vòng kép gồm khoảng vài nghìn gene nằm ở vùng nhân và không có màng bao bọc.
• Ribosome thuộc loại nhỏ 70S.
• Ở nhiều tế bào vi khuẩn, ngoài phân tử DNA ở vùng nhân còn có một hoặc một số phân tử DNA vòng, nhỏ gọi là plasmid.
• Nhiều vi khuẩn có vỏ nhày bao phủ bên ngoài thành tế bào giúp chúng bám dính vào các bề mặt và bảo vệ tế bào tránh các tác nhân bên ngoài.
• Một số tế bào có thêm lông nhung bên ngoài vỏ nhảy giúp chúng bám vào các bề mặt: Ngoài ra, một số tế bào có một hoặc một số roi có vai trò thực hiện di chuyển của tế bào.

1. Tế bào nhân thực

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Đọc thông tin và quan sát hình ảnh phần II để tìm hiểu về cấu tạo tế bào nhân thực.

Nhóm A. Thực hiện phiếu học tập số 2

Nhóm B. Thực hiện phiếu học tập số 3

Có kích thước khoảng 10 - 100 μm. Một số tế bào có kích thước lớn hơn: tế bào thần kinh, tế bào trứng, tế bào mạch gỗ,...

Có cấu tạo phức tạp với nhân hoàn chỉnh, các bào quan có màng.

Phần bên trong tế bào nhân thực được xoang hoá nhờ hệ thống nội màng, màng giúp bao bọc đảm bảo cho nhiều hoạt động sống (phân giải, tổng hợp,...) diễn ra trong cùng một thời gian → Bước tiến hoá quan trọng của tế bào nhân thực so với tế bào nhân sơ.

Mỗi bào quan có cầu trúc đặc trưng, thực hiện chức năng nhất định trong tế bào.

Có các bào quan có màng kép như nhân, ti thể, lục lạp và các bào quan có màng đơn như lưới nội chất, bộ máy Golgi, peroxisome, lysosome, không bào.

Ngoài ra, tế bào nhân thực cũng có bào quan không có màng như ribosome.

Thực hành quan sát tế bào nhân sơ

HOẠT ĐỘNG NHÓM

• Đọc nội dung phần III để tìm hiểu các bước thực hành quan sát tế bào nhân sơ.
• Mục tiêu thực hành: Làm được tiêu bản và quan sát được tế bào vi khuẩn.

Chuẩn bị

• Mẫu vật: dịch chứa vi khuẩn (nước dưa chua, dịch sữa chua, nước thịt luộc đê nguội sau 24 - 48 giờ,...).
• Tranh, ảnh hoặc video về một số loại vi khuẩn.
• Hoá chất: dung dịch thuốc nhuộm fuchsin, nước cấ
• Dụng cụ: kính hiển vi quang học, dầu soi kính, lam kính, kim mũi mác, đèn cồn, giấy thấm, đĩa đồng hồ, ống nhỏ giọt.

Các bước tiến hành

• Dùng ống nhỏ giọt lấy một giọt dịch từ lọ đựng mẫu vật và nhỏ lên lam kính.
• Dùng kim mũi mác dàn mỏng giọt dịch trên lam kính.
• Hơ nhẹ lam kính trên ngọn lửa đèn cồn sao cho nước bay hơi hết.
• Nhỏ một giọt thuốc nhuộm fuchsin lên vết mẫu đã khô trên lam kính và để yên trong 2 phút.
• Đặt nghiêng lam kính trên đĩa đồng hỗ và dùng ống nhỏ giọt nhỏ từ từ nước cất vào một phía lam kính sao cho nước chảy qua vệt nhuộm. Nhỏ nước cho đến khi nước rửa không còn màu thuốc nhuộm.
• Dùng giấy thấm nhẹ nhàng thấm khô xung quanh vệt nhuộm.
• Đặt và cố định tiêu bản trên bàn kính.
• Quan sát tiêu bản ở vật kính 10x để chọn phần dễ quan sát rồi nhỏ một giọt dầu soi kính lên vệt nhuộm và chuyển sang vật kính 100x để quan sát.
• Quan sát thêm hình dạng vi khuẩn qua tranh, ảnh hoặc video.
• Vi khuẩn Salmonella
• Vi khuẩn Campylobacter

LUYỆN TẬP

Thảo luận cặp đôi và trả lời câu hỏi:

1. Tế bào nhân thực là đơn vị cấu trúc và chức năng của các nhóm sinh vật nào?
2. Tại sao thực vật có khả năng quang hợp mà động vật không có khả năng này?

• Gợi ý

1. Tế bào nhân thực là đơn vị cấu trúc và chức năng của các nhóm sinh vật: sinh vật nguyên sinh (sinh vật đơn bào), động vật, thực vật và nấm (sinh vật đa bào).
2. Thực vật có khả năng quang hợp mà động vật không có khả năng này vì các tế bào thực vật có lục lạp. Bào quan này là nơi chứa chất diệp lục, giữ nhiệm vụ hấp thụ ánh sáng mặt trời để thực hiện quá trình quang hợp.

VẬN DỤNG

Em hãy làm mô hình tế bào nhân sơ, tế bào thực vật hoặc tế bào động vật (có thể vẽ trên máy tính hình 3D).

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

• Ôn lại kiến thức đã học.
• Làm bài tập trong Sách bài tập sinh học
• Đọc và tìm hiểu trước Bài 9: Tế bào nhân thực.
• BÀI HỌC KẾT THÚC, CẢM ƠN CÁC EM ĐÃ LẮNG NGHE!