Giáo án Powerpoint sinh học 7 kì 1 kết nối tri thức

KHỞI ĐỘNG

Nêu ý nghĩa của sinh sản đối với chăn nuôi và trồng trọt.

BÀI 41:

MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG VÀ ĐIỀU HÒA, ĐIỀU KHIỂN SINH SẢN Ở SINH VẬT

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH SẢN Ở SINH VẬT

Hiện tượng nhãn mất mùa ở Hưng Yên

• Nhãn mất mùa do thời điểm trổ hoa đậu quả gặp mưa axit kèm gió bấc nên bị thui.
• Nhiều cây dù đậu quả non nhưng gặp mưa nắng bất thường, đã rụng trơ cành.

Hiện tượng lép hạt lúa

Do những yếu tố môi trường:

• Thiếu dinh dưỡng như: thiếu các nguyên tố đa, trung và vi lượng, đất bị chua phèn.
• Do thiếu nước, nhất là lúc trổ.

• Các yếu tố như độ ẩm, mưa nhiều vào thời điểm lúa trổ bông, nhãn ra hoa ảnh hưởng đến quá trình thụ phấn, dẫn đến giảm khả năng tạo quả và hạt.
• Ngoài ra, các yếu tố như ánh sáng, nhiệt độ, dinh dưỡng và hormone cũng ảnh hưởng đến sinh sản ở sinh vật.

Đọc thông tin mục I.1, I.2 SGK tr.169, thảo luận và thực hiện nhiệm vụ:

Trình bày ảnh hưởng của các yếu tố đến sự hình thành hoa, quả ở thực vật và quá trình sinh trứng, sinh tinh ở động vật.

1. Các yếu tố bên trong

Đặc điểm di truyền

Hormone

Tuổi của sinh vật

2. Các yếu tố bên ngoài

Ánh sáng, độ ẩm, nhiệt độ, chế độ dinh dưỡng.

Ở thực vật, độ ẩm và nhiệt độ không khí quá cao hay quá thấp đều làm giảm hiệu quả thụ phấn và thụ tinh, làm tăng số lượng hạt lép.

Ở động vật, nhiệt độ môi trường quá cao, quá thấp làm giảm quá trình sinh trứng ở động vật.

Em hãy lấy ví dụ về ảnh hưởng của một số yếu tố môi trường đến sự sinh sản của sinh vật.

Khi cây lúa gặp trời mưa to, hạt phấn bị trôi nhiều, làm giảm tỉ lệ thụ phấn và thụ tinh, dẫn đến số lượng hạt lép tăng.

Cá chép chỉ đẻ ở nhiệt độ trên 15°C.

LIÊN HỆ THỰC TẾ

Nêu những biện pháp hạn chế các yếu tố bất lợi của môi trường đến quá trình tạo quả và hạt ở một số cây ăn quả trong vườn nhà hoặc vườn trường.

1. ĐIỀU HÒA , ĐIỀU KHIỂN SINH SẢN Ở SINH VẬT
2. Điều hòa sinh sản ở sinh vật

• Đọc thông tin mục II.1 SGK tr.169, 170 và cho biết:

Trình bày cơ chế điều hòa sinh sản ở sinh vật.

- Quá trình sinh sản ở sinh vật diễn ra bình thường nhờ cơ chế điều hòa.

- Cơ chế điều hòa sinh sản ở sinh vật chủ yếu là điều hòa quá trình sinh giao tử.

Ở thực vật

          Sự ra hoa chịu ảnh hưởng bởi hormone.

Ở động vật

          Một số hormone do tuyến yên tiết ra có khả năng điều khiển quá trình sinh tinh trùng và trứng.

2. Điều khiển sinh sản ở sinh vật

• Đọc thông tin mục II.2 SGK tr.170 và cho biết:

Nêu cơ sở của việc con người điều khiển quá trình sinh sản ở sinh vật theo nhu cầu của con người.

• Dựa vào ảnh hưởng của hormone và các yếu tố môi trường tới sinh sản ở sinh vật, con người đã chủ động điều khiển quá trình sinh sản ở sinh vật cho phù hợp với mục đích chăn nuôi và trồng trọt.

III. VẬN DỤNG NHỮNG HIỂU BIẾT VỀ SINH SẢN HỮU TÍNH TRONG THỰC TIỄN ĐỜI SỐNG

1. Trong trồng trọt

Đọc thông tin mục III.1, quan sát Hình 41.1 - 41.3, và trả lời câu hỏi:

• Trình bày các biện pháp điều khiển sinh sản ở thực vật. Lấy ví dụ trong thực tế.
• Giải thích tại sao cần phải bảo vệ một số loài côn trùng như ong mật, ong bắp cày.
• Giải thích cơ sở của việc tạo thành quả không hạt và kể tên một số loại quả không hạt mà em biết.
• Việc trồng cây đúng thời vụ có ý nghĩa gì đối với quá trình sinh sản ở thực vật ? Giải thích.

Các biện pháp điều khiển sinh sản ở thực vật:

Sử dụng hormone nhân tạo kích thích cây ra hoa, tạo quả hoặc điều khiển ra hoa đực, hoa cái ở loài hoa đơn tính.

Gieo trồng đúng thời vụ, bón phân, tưới nước và chiếu sáng hợp lí.

Vườn thanh long ra hoa và tạo quả trái vụ khi được chiếu sáng vào ban đêm.

Thụ phấn nhân tạo ở mướp.

- Trong tự nhiên, hoa thụ phấn nhờ gió, nhờ con người và nhờ nhiều loài côn trùng => Bảo vệ các loài côn trùng này giúp tăng hiệu quả thụ phấn, tăng năng suất tạo quả và hát.

- Ví dụ: ong mật, ong bắp cày,...

- Hạt được tạo thành từ noãn được thụ tinh, nên khi không xảy ra quá trình thụ tinh bầu nhụy sẽ phát triển thành quả không hạt.

- Ví dụ: dứa, dừa, dâu tây,….

- Khi trồng đúng thời vụ, các yếu tố môi trường (ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm) phù hợp với đặc điểm cây trồng

=> Cây trồng sinh trưởng, phát triển tốt, là cơ sở để ra hoa, tạo quả và hạt với năng suất cao.

2. Trong chăn nuôi

Đọc thông tin mục III.2, quan sát Hình 41.4 SGK tr.171, 172, thảo luận và trả lời câu hỏi:

• Điều khiển số con và giới tính của đàn con có ý nghĩa như thế nào trong chăn nuôi?
• Em hãy nêu một số thành tựu về điều khiển sinh sản ở động vật trong chăn nuôi?

Trả lời

• Điều khiển số lượng của đàn con giúp tạo ra số lượng con giống lớn hơn so với sinh sản tự nhiên trong cùng thời gian.
• Điều khiển giới tính của đàn con phù hợp với mục đích sản xuất giúp nâng cao hiệu quả kinh tế cho người chăn nuôi.
• Thụ tinh nhân tạo và nuôi cấy phôi cho bò và lợn nhằm tạo ra nhiều con giống hơn so với sinh sản hữu tính tự nhiên.

Đọc mục Em đã học SGK tr.172

LUYỆN TẬP

Câu 1. Các khẳng định sau đây đúng hay sai?

Câu 2. Giải thích tại sao khi trồng thanh long, để kích thích ra hoa trái vụ, người ta thường thắp đèn vào ban đêm (từ 6 giờ đến 10 giờ trong một đêm, kéo dài khoảng 15 đến 20 đêm). Biết rằng, thanh long chỉ ra hoa, tạo quả vào mùa hè.

LUYỆN TẬP

Thanh long là cây ngày dài nên chỉ ra hoa trong điều kiện ánh sáng kéo dài, nên vào những thời gian ngày ngắn, thắp đèn để kéo dài thời gian chiếu sáng trong sáng trong ngày nhằm kích thích cho cây phân hóa để ra hoa và tạo quả trái vụ.

VẬN DỤNG

Câu 1. Một trang trại nuôi bò lấy thịt có số lượng bò đực rất lớn. Theo em, để duy trì nguồn bò đực với số lượng lớn, trang trại này nên thực hiện biện pháp gì.

Câu 2. Tại sao cần phải tăng sinh sản ở động vật, thực vật nhưng lại phải điều chỉnh số con và khoảng cách giữa các lần sinh con ở người. Em hãy đề xuất một số biện pháp điều khiển sinh sản ở người.

Trả lời

Câu 1. Để tăng số lượng con đực trong đàn vật nuôi, biện pháp nên thực hiện là lựa chọn tinh trùng (quy định giới tính đực) đem thụ tinh với trứng để tạo ra thế hệ con như mong muốn.

Câu 2. Cần phải tăng sinh sản ở động vật, thực vật nhưng lại phải điều chỉnh số con và khoảng cách giữa các lần sinh con ở người vì:

• Tăng sinh sản ở động vật, thực vật để đáp ứng nhu cầu sử dụng của con người.
• Cần điều chỉnh sinh sản ở người để nâng cao chất lượng cuộc sống và công tác chăm sóc, giáo dục trẻ em.

VẬN DỤNG

Câu 2. Một số biện pháp điều khiển sinh sản ở người:

• Sử dụng biện pháp tránh có thai ngoài ý muốn: sử dụng bao cao su, đặt vòng tránh thai, uống thuốc tránh thai, cấy que tranh thai.
• Biện pháp hỗ trợ cho các cặp vợ chồng sinh con hiếm muộn là thụ tinh nhân tạo hoặc thụ tinh trong ống nghiệm.

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ