Giáo án và PPT Khoa học 5 chân trời bài 4: Sự biến đổi của chất

BÀI 4: SỰ BIẾN ĐỔI CỦA CHẤT

TIẾT 1

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV chiếu hình ảnh cho HS quan sát và đặt câu hỏi:  Em hãy nêu cách bảo quản những cây kem này. Tại sao phải làm như vậy? 

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động: Tìm hiểu một số đặc điểm của chất ở trạng thái rắn, lỏng, khí

 GV yêu cầu HS nhóm 4 quan sát các hình 1 – 6 SGK trang 19 – 20 và thảo luận thực hiện nhiệm vụ:

Đọc thông tin, quan sát các hình từ 1 đến 6 và nêu một số đặc điểm của chất ở trạng thái rắn, lỏng, khí. 

Sản phẩm dự kiến:

- Hình 1, 2, 3: Chất ở trạng thái rắn có hình dạng và chiếm khoảng không gian xác định.

- Hình 4a, 4b, 4c: Chất ở trạng thái lỏng không có hình dạng xác định và chiếm khoảng không gian xác định.

- Hình 5, 6: Chất ở trạng thái khí không có hình dạng xác định, nó có thể lan ra theo mọi hướng và chiếm đầy khoảng không gian của vật chứa nó. 

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Chất nào dưới đây là chất rắn?

A. Giọt nước.

B. Ô-xi.

C. Sỏi.

D. Mật ong. 

Câu 2: Chất nào dưới đây ở trạng thái khí?

A. Ô-xi.

B. Sỏi.

C. Miếng gỗ.

D. Mật ong. 

Câu 5: Chất tồn tại ở trạng thái rắn còn gọi là

A. chất lỏng.

B. chất khí.

C. chất hơi.

D. chất rắn.

Câu 6: Chất tồn tại ở trạng thái lỏng còn gọi là

A. chất lỏng.

B. chất rắn.

C. chất khí.

D. chất hơi. 

Câu 7: Chất ở trạng thái khí có đặc điểm như thế nào?

A. Có hình dạng và chiếm khoảng không gian xác định.

B. Có hình dạng xác định, có thể lan ra theo mọi hướng. 

C. Không có hình dạng xác định, chiếm đầy không gian của vật chứa nó. 

D. Không có hình dạng xác định và chiếm khoảng không gian xác định.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: S

Câu 3: D

Câu 4: A

Câu 5: C

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG 

Câu 1: Vì sao người ta phải giữ chất khí trong bình kín?

Câu 2: Đinh sắt để lâu ngày ngoài không khí hoặc nơi ẩm ướt sẽ bị gỉ. Lúc này, trên bề mặt đinh sẽ xuất hiện một lớp gỉ màu nâu đỏ. Nếu đinh sắt bị gỉ nặng, sẽ dễ bị gãy và không sử dụng được nữa. 

Người ta thường làm gì để tránh đinh sắt bị gỉ?

TIẾT 2

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV chia lớp thành 4 đội, tổ chức cho các đội thi tìm các chất ở trạng thái rắn, lỏng, khí có ở xung quanh lớp học. Trong thời gian 3p, đội nào tìm được nhiều chất ở trạng thái rắn, lỏng, khí có ở xung quanh lớp học nhất là đội thắng cuộc. 

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động: Tìm hiểu sự biến đổi trạng thái của chất

GV chia lớp thành các nhóm 4, yêu cầu các nhóm quan sát các hình 8a, 8b, 8c, 9a, 9b và hoàn thành nhiệm vụ vào phiếu học tập. 

Sản phẩm dự kiến:

- Hình 8: Nước ở trạng thái lỏng.

- Hình 8a: Nước ở trạng thái rắn.

- Hình 8b: Nước ở trạng thái khí.

- Hình 9a: Sô-cô-la ở trạng thái rắn.

- Hình 9b: Sô-cô-la ở trạng thái lỏng.

- Một số ví dụ về sự biến đổi trạng thái của chất mà em quan sát được trong đời sống hằng ngày:

Tuyết chuyển từ trạng thái rắn sang trạng thái lỏng khi nhiệt độ ngoài trời tăng cao

Kem chuyển từ trạng thái rắn sang trạng thái lỏng khi bỏ ngoài tủ đông.

- Chất có thể bị biến đổi từ trạng thái này sang trạng thái khác khi nhiệt độ phù hợp. 

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

GV yêu cầu HS quan sát các hình 10a, 10b SGK trang 21 và mô tả sự thay đổi trạng thái của cây nến trong hình. 

Sản phẩm dự kiến:

- Hình 10a: Cây nến khi chưa đốt, cây nến ở trạng thái rắn.

- Hình 10b: Cây nến được đốt một lúc thì một phần nến bị chuyển sang trạng thái lỏng, sau một thời gian, phần nến lỏng này sẽ nguội lại và chuyển sang trạng thái rắn.

TIẾT 3

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV đặt vấn đề: Các món ăn như xôi, bánh bông lan,... có phải là sự biến đổi trạng thái không?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động: Tìm hiểu sự biến đổi hóa học

- GV chia lớp thành các nhóm 4, phát cho các nhóm một bộ dụng cụ thí nghiệm và phiếu thực hành. 

- GV hướng dẫn HS tìm hiểu các bước thực hiện thí nghiệm 1. 

- GV phát bộ dụng cụ thí nghiệm, hướng dẫn HS thực hiện thí nghiệm 2. 

- GV lưu ý HS: Cẩn thận khi thực hiện thí nghiệm để tránh gây bỏng tay và gây cháy nổ

.....................

Sản phẩm dự kiến:

Thí nghiệm 1:

- Sau khi bị đốt cháy, que diêm đã chuyển thành than.

- Que diêm đã biến đổi hoàn toàn, không còn giữ được màu sắc như ban đầu. 

Thí nghiệm 2:

- Sau một thời gian đun, đường từ trạng thái rắn, màu trắng chuyển sang trạng thái lỏng, màu nâu. Tiếp tục đun một thời gian nữa thì đường chuyển thành chất có màu đen, mùi khét. 

- Dưới tác dụng của nhiệt, đường không còn giữ được màu sắc, mùi, vị như ban đầu. 

…………….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

GV yêu cầu HS quan sát các hình 13 – 18 SGK trang 23, thực hiện nhiệm vụ:

Trong các trường hợp dưới đây, trường hợp nào có sự biến đổi hóa học? Vì sao em biết? 

Sản phẩm dự kiến:

- Các trường hợp ở hình 13, 15, 18 có sự biến đổi hóa học. 

+ Hình 13 có sự biến đổi hóa học vì từ các thành phần ban đầu tạo thành bánh có hương vị, màu sắc mới. 

+ Hình 15 có sự biến đổi hóa học vì đinh sắt màu trắng xám bị chuyển thành gỉ sắt, có màu nâu đỏ.

+ Hình 18 có sự biến đổi hóa học vì củi bị cháy thành than màu đen. 

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Câu hỏi: Em hãy tìm các ví dụ có sự thay đổi trạng thái và sự biến đổi hóa học của chất mà em thường gặp.