Giáo án và PPT KHTN 7 kết nối Bài 7: Hoá trị và công thức hoá học

BÀI 7: HÓA TRỊ VÀ CÔNG THỨC HÓA HỌC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV chiếu hình ảnh mô hình phân tử nước, yêu cầu HS hoạt động cá nhân đọc thông tin, quan sát mô hình và trả lời câu hỏi:

Hóa trị có mối liên hệ với công thức hóa học của hợp chất như thế nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. CÔNG THỨC HÓA HỌC

Hoạt động 1: Tìm hiểu công thức hoá học

- Yêu cầu HS đọc thông tin SGk trả lời câu hỏi.

Công thức hóa học của một chất được biểu diễn như thế nào?

Công thức hóa học của đơn chất được biểu diễn như thế nào? Nêu ví dụ? (Hoặc có thể hỏi những đơn chất nào có KHHH được coi là CTHH của chính nó? Lấy ví dụ?)

Công thức hóa học của hợp chất được biểu diễn như thế nào? Nêu ví dụ? Em có hiểu biết gì về chỉ số chân có ở trong CTHH của hợp chất?

Nêu ý nghĩa của công thức hóa học?

Sản phẩm dự kiến:

Khái niệm

- Công thức hóa học của một chất là cách biểu diễn chất bằng kí hiệu hóa học của nguyên tố kèm theo chỉ số ở chân bên phải kí kiệu hóa học.

Cách viết công thức hóa học

- Đối với các đơn chất tạo thành từ kim loại, khí hiếm và một số phi kim thì kí hiệu hóa học của nguyên tố được coi là công thức hóa học.

- Công thức hóa học gồm kí hiệu hóa học của một nguyên tố (đơn chất) hay hai, ba ... nguyên tố (hợp chất) và chỉ số ở chân bên phải mỗi kí hiệu.

- Chỉ số là những số nguyên, cho biết số nguyên tử của một nguyên tố trong phân tử hợp chất.

- Chỉ số bằng 1 thì không ghi

Ý nghĩa của công thức hóa học

- Thành phần các nguyên tố hóa học tạo nên chất

- Số nguyên tử hay tỉ lệ số nguyên tử của các nguyên tố trong phân tử

- Khối lượng phân tử của chất

- Biết công thức hóa học, tính được phần trăm khối lượng của các nguyên tố trong hợp chất:

% khối lượng nguyên tố =

II. HÓA TRỊ        

Hoạt động 2: Tìm hiểu hoá trị

- Yêu cầu học sinh hoạt động cá nhân  đọc thông tin và trả lời câu hỏi:

Hóa trị là gì? Trong chất cộng hóa trị, hóa trị của nguyên tố được xác định như thế nào?

Quan sát câu hỏi 2/42- Mô hình sự hình thành liên kết cộng hóa trị trong phân tử HCl. Hãy xác định hóa trị của chlorine trong mô hình?

- Yêu cầu học sinh hoạt động cá nhân đọc thông tin bảng 7.1 và trả lời câu hỏi:

Xét phân tử H₂S, hãy so sánh tích của chỉ số và hóa trị của nguyên tố lưu huỳnh với tích của chỉ số và hóa trị của nguyên tố hydrogen?

Xét phân tử CH₄, hãy so sánh tích của chỉ số và hóa trị của nguyên tố carbon với tích của chỉ số và hóa trị của nguyên tố hydrogen?

Từ kết quả so sánh trên hãy rút ra quy tắc hóa trị với hợp chất 2 nguyên tố.

Sản phẩm dự kiến:

1. Khái niệm hóa trị

- Hoá trị là con số biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử nguyên tố này với nguyên tử nguyên tố khác.

2. Quy tắc hóa trị

- Trong công thức hóa học của hợp chất hai nguyên tố, tích của chỉ số và hóa trị của nguyên tố này bằng tích của chỉ số và hóa trị của nguyên tố kia => Quy tắc được vận dụng chủ yếu cho các hợp chất vô cơ.

- Hóa trị của nhóm nguyên tố được xác định tương tự như cách xác định hóa trị của nguyên tố.

III. LẬP CÔNG THỨC HÓA HỌC CỦA CÁC HỢP CHẤT

Hoạt động 3: Tìm hiểu cách lập công thức hoá học của các hợp chất

- GV yêu cầu HS hoạt động cá nhân đọc ví dụ SGK về lập CTHH của lưu huỳnh hóa trị IV và oxygen hóa trị II.  

- Yêu cầu hs hoạt động cá nhân tìm hiểu cách lập công thức hóa học của hợp chất tạo bởi carbon và hydrogen.

- Sau đó thảo luận nhóm hoàn thành bài tập trong sách.

+ Khí carbondioxide luôn có thành phần như sau: Cứ 1 phần khối lượng carbon tương ứng với 2,667 phần khối lượng oxygen. Hãy lập CTHH của khí carbon dioxide, biết khối lượng phân tử của nó là 44 amu.

+ Hãy lập công thức phân tử của khí hydrogen sulfide, biết lưu huỳnh trong hợp chất này có hóa trị II. Tính phần trăm về khối lượng của lưu huỳnh và hydrogen trong hợp chất đó.

Sản phẩm dự kiến:

1. Lập công thức hóa học của hợp chất khi biết hóa trị

- Viết công thức dạng chung:

- Theo quy tắc hoá trị: x.IV =y.II.

Chuyển biểu thức này thành tỉ lệ:

- Thường thì tỉ lệ số nguyên tử trong phân tử là những số nguyên đơn giản nhất, vì vậy lấy: x=1 và y= 2.

2. Lập công thức hóa học của hợp chất theo phần trăm các nguyên tố

Lập công thức hoá học của hợp chất tạo bởi carbon và hydrogen, biết phần trăm khối lượng của C, H lần lượt là 75%, 25% và khối lượng phân tử của hợp chất là 16 amu. 

Bước 1: Viết công thức hợp chất là C_xH_y 

Bước 2: Khối lượng phân tử của hợp chất là: 12.x+1.y = 16. 

Bước 3: Lập biểu thức tính phần trăm khối lượng của C, H để tìm x và y:

Vậy công thức hóa học của hợp chất là CH₄

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Đơn chất nitơ bao gồm các phân tử chứa 2 nguyên tử nitơ. Công thức hóa học của đơn chất nitơ là

A. N.                    

B. N².                   

C. N₂.                   

D. N2.

Câu 2: Chọn câu Lời giải đúng:

A. Hợp chất ammonia có công thức hóa học là NH₄.

B. Hợp chất carbon monoxide có công thức hóa học là CO₂.

C. Hợp chất iron(III) oxide có công thức hóa học là Fe₃O₂.

D. Hợp chất zinc oxide có công thức hóa học là ZnO.

Câu 3: Một phân tử của hợp chất carbon dioxide chứa một nguyên tử carbon và hai nguyên tử oxygen. Công thức hóa học của hợp chất carbon dioxide là

A. CO₂.                 

B. CO².                 

C. CO2.                

D. Co₂.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: D

Câu 3: A

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Công thức hóa học của sodium hydroxide là NaOH. Hợp chất này chứa những nguyên tố hóa học nào? Trong một phân tử sodium hydroxide có bao nhiêu nguyên tử của mỗi nguyên tố đó?

Câu 2: Hãy tính hóa trị của đồng và sắt trong các hợp chất sau: Cu(OH)₂, Fe(NO₃)₃. (Biết hóa trị của nhóm OH là I và của nhóm NO₃ là I).