Giáo án và PPT Tin học 7 chân trời Bài 4: Phân loại tệp và bảo vệ dữ liệu trong máy tính

BÀI 4: PHÂN LOẠI TỆP VÀ BẢO VỆ DỮ LIỆU TRONG MÁY TÍNH

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV đặt câu hỏi và yêu cầu thảo luận:

+ Hệ điều hành dựa vào thành phần nào trong tên tệp để khởi động phần mềm ứng dụng?

+ Nếu không có phần mở rộng của tệp, thì hệ điều hành có khởi động phần mềm ứng dụng tương ứng được không?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. PHÂN LOẠI TỆP

Hoạt động 1: Tìm hiểu cách phân loại tệp

GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK – tr.18, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi:

+ Em hiểu thế nào về phần mở rộng của tên tệp? Phần nào trong tên tệp cho phép nhận biết loại tệp?

+ Biểu tượng của phần mềm ứng dụng được hệ điều hành hiển thị cùng với tên tệp giúp em biết được điều gì?

+ Tên tệp có phần mở rộng như thế nào là tệp chương trình?

Sản phẩm dự kiến:

- Tệp được phân loại theo định dạng của tệp. Loại tệp được nhận biết thông qua phần mở rộng của tệp.

- Phần mở rộng gồm các kí tự ở cuối tên tệp, bắt đầu từ dấu chấm cuối cùng trong tên tệp

- Dựa vào phần mở rộng, hệ điều hành có thể biết tệp thuộc loại nào, phần mềm ứng dụng nào xử lí loại tệp đó

- Biểu tượng của phần mềm ứng dụng được hệ điều hành hiển thị cùng với tên tệp giúp người dùng dễ dàng nhận biết

- Tên tệp có phần mở rộng như .exe, .com, .msi, .bat là tệp chương trình

2. MỘT SỐ BIỆN PHÁP BẢO VỆ DỮ LIỆU

Hoạt động 2: Tìm hiểu một số biện pháp bảo vệ dữ liệu

- GV chia lớp thành 3 nhóm, yêu cầu mỗi nhóm thực hiện nhiệm vụ:

+ Nhóm 1: Theo em, những nguyên nhân nào có thể làm cho dữ liệu trong máy tính bị mất hay hư hỏng? Cần sử dụng những biện pháp nào để bảo vệ dữ liệu?

+ Nhóm 2: Em hãy đọc thông tin mục 2a – SGK tr.19, 20 và cho biết: Để phòng tránh tệp dữ liệu của em trên máy tính có thể bị mất (ví dụ như sơ ý xóa nhầm) thì em cần làm gì? Sao lưu dữ liệu là gì? Có mấy cách sao lưu dữ liệu. Em hãy nêu tóm tắt các ưu điểm và nhược điểm của ba cách sao lưu dữ liệu.

+ Nhóm 3: Em hãy đọc thông tin mục 2b – SGK tr.20 và cho biết: Theo em có cần cài đặt phần mềm phòng chống virus cho máy tính không? Tại sao? Có bao nhiêu cách để phòng chống các phần mềm độc hại. Em hãy kể tên một số phần mềm phòng chống virus mà em biết. Phần mềm nào được cài đặt trên máy tính em đang sử dụng.

Sản phẩm dự kiến:

- Những nguyên nhân có thể làm cho dữ liệu trong máy tính bị mất hay hư hỏng là người dùng sơ ý xóa, thiết bị hỏng, bị phần mềm độc hại phá hoại => mất thời gian, công sức để phục hồi, nhiều dữ liệu không làm lại được

- Cần sao lưu dữ liệu và phòng chống phần mềm độc hại là hai biện pháp thường dùng để bảo vệ dữ liệu

a. Sao lưu dữ liệu

- Để phòng tránh tệp dữ liệu của em trên máy tính có thể bị mất thì em cần sao lưu dữ liệu

- Sao lưu dữ liệu là việc sao chép dữ liệu cần bảo vệ (bản gốc) sang một nơi khác (bản sao).

- Để bảo vệ toàn vẹn dữ liệu, cần cập nhật bản sao khi dữ liệu ở bản gốc được cập nhật

- Có ba cách sao lưu dữ liệu: sao lưu nội bộ, sao lưu ngoài, sao lưu từ xa

b. Phòng chống virus

- Có 2 cách phòng chống các phần mềm độc hại: sử dụng phần mềm diệt virus và sử dụng tường lửa

- Một số phần mềm phòng chống virus: Windows Defender, Bkav, Avast Free Antivirus, AVG AntiVirus Free, Avira Free Antivirus, Bitdefender Antivirus Free, Kaspersky Antivirus,…

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Phần mở rộng .exe (executable) là tệp gì?

A. Tệp chương trình

B. Tệp trình chiếu

C. Tệp văn bản

D. Tệp hình ảnh

Câu 2: Phần mềm soạn thảo văn bản tạo ra tệp có phần mở rộng là:

A. .com

B. .xlsx

C. .docx

D. .pptx

Câu 3: Vai trò của phần mở rộng của tệp là gì?

A. Điều khiển hoạt động của phần cứng.

B. Giúp hệ điều hành và người sử dụng biết tệp thuộc loại nào.

C. Quản lý tài khoản người dùng.

D. Để sao lưu dữ liệu.

Câu 4: Để bảo vệ dữ liệu ta cần:

A. Thường xuyên tải và cài đặt phần mềm trên mạng.

B. Sao lưu dữ liệu.

C. Mở thư điện tử được gửi từ người lạ.

D. Tắt phần mềm diệt virus ở máy tính.

Câu 5: Đâu là ưu điểm của cách sao lưu nội bộ?

A. Thực hiện sao lưu, cập nhật bản sao, khôi phục dữ liệu dễ dàng, thuận tiện, nhanh chóng.

B. Khi máy tính bị sự cố thì chỉ mất bản gốc, có thể khôi phục từ bản sao.

C. Truy cập bằng bất cứ máy tính nào có kết nối Internet.

D. Có thể cài đặt tự động sao lưu.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Nếu đổi đuôi phần mở rộng của tệp Bangdiem.xlsx ở Hình 2 thành Bangdiem.pptx, biểu tượng phần mềm ứng dụng ở trước tên tệp sẽ thay đổi thế nào? Tại sao?

Câu 2: MS Word 2016 cho phép lưu văn bản thành một số loại tệp (type) khác nhau (xem Hình 3). 

Hình 4 là kết quả lưu tệp Vanban.docx thành các loại tệp .htm, .pdf, .doc và hệ điều hành hiển thị tên tệp kèm theo biểu tượng phần mềm có thể xử lí tệp. 

Theo em, căn cứ vào đâu để hệ điều hành có thể xác định được phần mềm xử lí tệp?