Giáo án và PPT Vật lí 11 chân trời Bài 7: Sóng điện từ

BÀI 7: SÓNG ĐIỆN TỪ

I. ĐỊNH NGHĨA VÀ TÍNH CHẤT CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Nêu khái niệm sóng điện từ?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1.

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:  

• So sánh sóng điện từ và sóng cơ về môi trường truyền sóng, tốc độ truyền sóng?

• Nêu các tính chất của sóng điện từ?

Sản phẩm dự kiến:

1. Định nghĩa sóng điện từ

*Thảo luận 1 (SGK – tr46)

* Kết luận:

- Sóng điện từ là sự lan truyền của điện trường biến thiên và từ trường biến thiên trong không gian.

- Trong quá trình lan truyền, các thành phần vectơ đặc trưng cho điện trường và từ trường dao động cùng pha, vuông góc với nhau và vuông góc với phương truyền sóng điện từ. Do đó, sóng điện từ là sóng ngang.

2. Tính chất của sóng điện từ

*Thảo luận 2 (SGK – tr47)

Trong các môi trường khác nhau, tần số của sóng điện từ không đổi, nhưng tốc độ truyền sóng thay đổi nên bước sóng của sóng điện từ cũng thay đổi khi truyền trong các môi trường khác nhau do .

*Kết luận

Sóng điện từ có một số tính chất sau:

- Tốc độ truyền sóng của sóng điện từ trong chân không là c = 3.10⁸ m/s. Trong không khí, ta có thể lấy gần đúng tốc độ này bằng c = 3.10⁸ m/s.

- Trong mọi môi trường vật chất, tốc độ truyền của sóng điện từ đều nhỏ hơn c.

- Một số hiện tượng đặc trưng của sóng điện từ là: phản xạ, khúc xạ, nhiễu xạ,…

II. THANG SÓNG ĐIỆN TỪ

Hoạt động 2.

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:  

Thang sóng điện từ cho biết điều gì?

Hãy vẽ và trình bày thang sóng điện từ.

Sản phẩm dự kiến:

*Thảo luận 3 (SGK – tr47)

Bước sóng của ánh sáng nhìn thấy có giá trị trong khoảng 380 nm đến 760 nm.

*Thảo luận 4 (SGK – tr47)

- Ánh sáng tím: 

Hz.

- Ánh sáng đỏ:

 Hz.

Vậy tần số của ánh sáng nhìn thấy có giá trị trong khoảng 4.10¹⁴ Hz – 8.10¹⁴ Hz.

*Kết luận

- Sóng điện từ có thể được phân loại dựa vào bước sóng hoặc tần số.

- Thang sóng điện từ cho biết dải bước sóng và dải tần số ứng với các loại bức xạ khác nhau.

- Thứ tự của các sóng điện từ có bước sóng từ nhỏ đến lớn là: Tia (gamma), tia X hay tia Rơn-ghen, tia tử ngoại, ánh sáng nhìn thấy, tia hồng ngoại, các sóng vô tuyến.

*Luyện tập (SGK – tr47)

- Tần số của sóng điện từ ứng với tần số 850 MHz: m.

- Tần số của sóng điện từ ứng với tần số 2600 MHz: m.

Vậy bước sóng của sóng điện từ được sử dụng trong mạng điện thoại di động tại Việt Nam có giá trị trong khoảng 0,12 m đến 0,35 m. Mắt không nhìn thấy các sóng này (vì bước sóng nằm ngoài vùng ánh sáng nhìn thấy).

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1: Thang sóng điện từ cho biết điều gì?

Câu 2: Hãy vẽ và trình bày thang sóng điện từ.

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Thang sóng điện từ cho biết điều gì?

Câu 2: Hãy vẽ và trình bày thang sóng điện từ.

Câu 3: Sóng điện từ có bước sóng nhỏ nhất là?

Câu 4: Hãy nêu dải bước sóng của ánh sáng nhìn thấy, cho biết ánh sáng có bước sóng dài nhất, ngắn nhất và so sánh tần số của chúng.