Giáo án và PPT Vật lí 11 kết nối Bài 10: Thực hành Đo tần số của sóng âm

BÀI 10: THỰC HÀNH: ĐO TẦN SỐ CỦA SÓNG ÂM 

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Giáo viên chuyển giao nhiệm vụ:

- Chia lớp thành 8 nhóm (Mỗi nhóm từ 6 HS) có sơ đồ chỗ ngồi và số thứ tự các thành viên của mỗi nhóm. 

- Các nhóm nhanh chóng về vị trí mỗi nhóm và cùng trao đổi ghi tên các dụng cụ đo điện mà em biết vào giấy nhớ của nhóm.

- Nhóm nào làm xong nhanh chóng nộp giấy nhớ cho GV

- Tổng thời gian là 3 phút

- Mỗi nhóm có các thành viên về chỗ ngồi đúng, tìm được tên của từ 4 dụng cụ đo điện trở lên sẽ được nhận được 1+

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. GIỚI THIỆU DAO ĐỘNG KÍ ĐIỆN TỬ

Hoạt động 1: Giới thiệu dao động kí điện tử

Giáo viên chuyển giao nhiệm vụ:

- Giữ 8 nhóm đã chia ở trên. 

- GV phát phiếu học tập số 1 hoặc chiếu lên màn hình

- Mỗi nhóm có 7 phút ( 2 phút cá nhân, 5 phút trao đổi nhóm) để tìm hiểu các bước sử dụng máy dao động kí điện tử, sắp xếp các bước vào giấy nhớ cá nhân sau đó tổng hợp vào phiếu trả lời chung của nhóm, thuyết trình cho nhau nghe về các bước sử dụng và có minh họa bằng thiết bị.

Sản phẩm dự kiến:

- Dao động kí là thiết bị dùng để hiển thị trên màn hình dạng tín hiệu đưa vào cần quan sát. Khoảng tần số đo được phụ thuộc vào từng loại dao động kí. 

- Dao động kí có các tính năng cơ bản sau:

+ Đo cường độ của tín hiệu dao động điện. 

+ Đo tần số, chu kì, khoảng thời gian của tín hiệu dao động điện.

- Cách sử dụng dao động kí để đo tín hiệu:

+ Nối que đo vào chân cắm tín hiệu vào.

+ Chọn dạng tín hiệu đo AC hoặc DC.

+ Nối dao động kí với bộ nguồn và bật công tắc. 

+ Sử dụng dây đo nối với đầu tín hiệu cần đo. 

+ Nhấn nút TRIGGER để chế độ là Auto.

+ Nhấn nút VOLTS/DIV điều chỉnh biên độ dao động. 

+ Nhấn nút SEC/DIV điều chỉnh giá trị tương ứng với một ô hiển thị trên màn hình. 

+ Sử dụng nút điều chỉnh lên xuống đô thị tín hiệu.

II. THỰC HÀNH ĐO TẦN SỐ SÓNG ÂM

Hoạt động 2: Thảo luận thiết kế phương án đo tần số sóng âm trong phòng thí nghiệm, tiến hành thí nghiệm đo tần số âm

Giáo viên chuyển giao nhiệm vụ:

- Giữ 8 nhóm đã chia ở trên. 

- GV phát phiếu học tập số 2 hoặc chiếu lên màn hình

- Mỗi nhóm có 15 phút (5 phút cá nhân, 10 phút nhóm) để đề xuất phương án thí nghiệm trên giấy nhớ cá nhân sau đó trao đổi và tổng hợp vào phiếu trả lời chung của nhóm, thuyết trình cho nhau nghe về thứ tự thực hiện các bước thí nghiệm có minh họa bằng thiết bị.

- Mỗi nhóm có tối đa 30 phút để làm việc, nhóm nào xong nhanh chóng nộp báo cáo.

Sản phẩm dự kiến:

1. Dụng cụ thí nghiệm

- Dao động kí điện tử và dây đo (1).

- Micro (2).

- Bộ khuếch đại tín hiệu (3).

- Âm thoa và búa cao su (4).

- Giá đỡ và kẹp giữ âm thoa.

2. Thiết kế phương án thí nghiệm

1. Sóng âm truyền tới dao động kí thông qua micro của bộ khuếch đại tín hiệu. Khi gõ vào âm thoa, âm thoa dao động làm cho không khí xung quanh dao động tạo ra sóng âm, sóng âm được micro thu vào và chuyển hoá thành tín hiệu điện và hiển thị thành đồ thị dao động hiện trên màn hình dao động kí.

2. Sóng âm được đưa vào micro giống như một dao động cưỡng bức chịu ngoại lực tuần hoàn do dao động của âm thoa gây ra, nên tần số của sóng âm bằng với tần số dao động của âm thoa, khi đó dao động của sóng âm được hiển thị trên dao động kí có tần số đúng bằng tần số dao động của âm thoa.

3. Bố trí thí nghiệm như Hình 10.4 SGK và thực hiện các bước tiến hành thí nghiệm.

4. Để giảm ảnh hưởng của tiếng ồn, cần giữ yêu lặng hoặc đặt âm thoa và micro trong hộp cách âm (nếu có).

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Cảm giác về âm phụ thuộc những yếu tố nào?

A. Nguồn âm và môi trường truyền âm.

B. Nguồn âm và tai người nghe.

C. Môi trường truyền âm và tai người nghe.

D. Tai người nghe và giây thần kinh thị giác.

Câu 2: Tai con người có thể nghe được những âm có mức cường độ âm trong khoảng nào?

A. Từ 0 dB đến 1000 dB.

B. Từ 10 dB đến 100 dB.

C. Từ -10 dB đến 100dB.

D. Từ 0 dB đến 130 dB.

Câu 3: Tốc độ truyền âm trong không khí là 340m/s, khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên cùng một phương truyền sóng dao động ngược pha nhau là 0,85m. Tần số của âm là

A. f = 85Hz.             B. f = 170Hz.

C. f = 200Hz.             D. f = 255Hz.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: B.

Câu 2: D.

Câu 3: C.

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu hỏi: Hãy sử dụng một số phần mềm trên điện thoại thông minh để chỉnh dây đàn ghita