BÀI 6: TRUYỆN NGỤ NGÔN VÀ TỤC NGỮ

BỤNG VÀ RĂNG MIỆNG, TAY, CHÂN

CHUẨN BỊ

Tác giả Ê-dốp (khoảng 620-564 TCN) là một nhà văn Hy Lạp. Ông sinh ra là một người nô lệ, sống tại đảo Samos vào giữa thế kỷ 6 trước Công nguyên thuộc giai đoạn Hy Lạp cổ đại. Ông được xem là tác giả của rất nhiều câu chuyện ngụ ngôn nổi tiếng trên thế giới và đã được truyền miệng và được sưu tập qua nhiều thế kỷ và bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau theo truyền thống kể chuyện vẫn tiếp tục đến ngày nay. Trong những câu chuyện này, động vật có thể trò chuyện và có tính cách con người, chẳng hạn như Thỏ và rùa, Kiến và châu chấu. Đặc điểm sáng tác của ông: Với đa số nhân vật là những con vật đã được nhân cách hóa, truyện ngụ ngôn Aesop hàm chứa những thông điệp sâu sắc mà giản dị, được chuyển tải đến người đọc bằng giọng văn nhẹ nhàng, hóm hỉnh. Cuối một số chuyện còn là những thông điệp ngắn gọn nhưng đầy ý nghĩa nhằm nhắn nhủ bạn đọc những chân lý giản dị trong cuộc sống.

- Trong thực tế cuộc sống, em đã từng ghen tị, so bì với người khác tương tự các nhân vật ở truyện ngụ ngôn này chưa? Hãy chia sẻ về câu chuyện ấy.

Trả lời:

Em đã từng ghen tị với em trai thì em trai không phải làm việc nhà còn em phải làm rất nhiều công việc nhà như rửa bát, dọn dẹp nhà cửa, lau nhà,…do bố mẹ giao

CÂU HỎI ĐỌC HIỂU

Câu 1: Lí do gì khiến các thành viên cơ thể phải họp bàn?

Trả lời:

Lí do gì khiến các thành viên cơ thể phải họp bàn: Các thành viên phải làm việc vất vả còn anh Bụng thì nhàn rỗi.

Câu 2: Chú ý cách phản ứng của các thành viên cơ thể.

Trả lời: 

- Phản ứng của các thành viên cơ thể:

+ Tay – bỏ hẳn gắp thịt 

+ Miệng- nhất quyết không xơi

+ Răng – ngồi chơi

Câu 3: Kết quả cuối cùng thế nào?

Trả lời:

Kết quả cuối cùng:

+ Tay- oặt ẹo 

+ Miệng- khô, đắng ngắt

+ Chân- không mang nổi cơ thể 

Câu 4: Khổ thơ cuối có phải là bài học của truyện hay không?

Trả lời: 

- Khổ thơ cuối có phải là bài học của truyện, đó là mỗi thành viên không thể sống tách biệt, mà phải nương tựa vào nhau, gắn bó với nhau để cùng tồn tại; do đó, phải biết hợp tác với nhau và tôn trọng công sức của nhau.

CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Dựa vào văn bản Bụng và Răng, Miệng, Tay, Chân, hãy kể tóm tắt câu chuyện bằng văn xuôi.

Trả lời: 

Vào một ngày đẹp trời, các thành viên trên cơ thể họp nhau lại và đình công bởi lí do là Bụng nhàn nhã không phải làm việc còn các thành viên khác phải làm việc vất vả.  Hành động cụ thể của các nhân vật là Tay bỏ hẳn gắp thịt, Miệng nhất quyết không xơi, Răng ngồi chơi. Và kết quả là các thành viên đều mệt mỏi rã rời và nhận ra hành động sai trái của mình và cùng nhau đoàn kết để có cơ thể khỏe mạnh.

Câu 2: Đối chiếu với khái niệm truyện ngụ ngôn ở phần Kiến thức ngữ văn để nêu ra sự giống và khác nhau giữa truyện ngụ ngôn này với các truyện ngụ ngôn đã học (Gợi ý: tìm sự giống và khác nhau về đề tài, cách kể, nhân vật, nội dung, bài học,...).

Trả lời:

 Điểm giống nhau giữa truyện ngụ ngôn Bụng và Răng, Miệng, Tay, Chân và các truyện ngụ ngôn đã học (Ếch ngồi đáy giếng, Đẽo cày giữa đường):

+ Về đề tài: Đều lấy đề tài gần gũi, thể hiện suy ngẫm về những bài học luân lí ở đời.

+ Về nhân vật: Đều mượn con vật, con người, cơ thể người để xây dựng nhân vật.

+ Về cách kể: Ngắn gọn, ít tình tiết.

+ Về bài học: Nêu lên bài học nhằm giáo dục, khuyên răn con người về cách sống, lối đối nhân xử thế.

- Điểm khác nhau:

+ Về đề tài: Truyện Ếch ngồi đáy giếng ngầm phê phán sự tự cao tự đại của con người, truyện Đẽo cày giữa đường ngụ ý phê phán kẻ không có chính kiến của bản thân, còn truyện Bụng và Răng, Miệng, Tay, Chân phản ánh cách đối nhân xử thế: sống trong tập thể, phải biết hòa đồng, không nên tự cho mình là quan trọng mà thiếu đi sự đoàn kết.

+ Cách kể: hai truyện ngụ ngôn đã học thuộc thể văn xuôi còn Bụng và Răng, Miêng, Tay, Chân theo thể văn vần

+ Về nhân vật: Truyện Ếch ngồi đáy giếng, Đẽo cày giữa đường mượn con ếch và người thợ mộc để xây dựng nhân vật còn Bụng và Răng, Miệng, Tay, Chân mượn chính bộ phận cơ thể người để xây dựng nhân vật.

+ Về nội dung: Truyện Ếch ngồi đáy giếng, Đẽo cày giữa đường nhằm phê phán thói hư tật xấu của con người còn Bụng và Răng, Miệng, Tay, Chân nêu lên lối ứng xử giữa người với người được rút ra từ thực tiễn cuộc sống.

+ Về bài học:

• Ếch ngồi đáy giếng: phê phán những kẻ thiếu hiểu biết, tầm nhìn hạn hẹp nhưng luôn tự cao, tự đại, đồng thời khuyên răn mọi người cần phải biết khiêm tốn, học hỏi để nâng cao nhận thức của bản thân.
• Đẽo cày giữa đường: khuyên nhủ mọi người cần biết giữ lập trường quan điểm vững vàng, kiên định và bền chí để đạt được mục tiêu của chính mình.
• Bụng và Răng, Miệng, Tay, Chân: khuyên răn mọi người khi sống trong tập thể thì mỗi cá nhân cần có ý thức đoàn kết, góp phần tạo nên sức mạnh, biết nương tựa vào nhau; đừng tự cho mình là quan trọng mà đố kị lẫn nhau, dẫn đến sự chia rẽ.

Câu 3: Theo em, có thể rút ra được bài học gì từ truyện ngụ ngôn Bụng và Răng, Miệng, Tay, Chân?

Trả lời:

Bài học rút ra: Trong tập thể, mỗi cá nhân phải có ý thức đoàn kết, góp phần tạo nên sức mạnh, biết tương tựa vào nhau, gắn bó, hợp tác với nhau để cùng tồn tại, đừng tự cho mình là quan trọng mà đố kị lẫn nhau dẫn đến sự chia rẽ và thất bại.

Câu 4: Tìm đọc truyện ngụ ngôn Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng của Việt Nam, so sánh với truyện ngụ ngôn trên của Ê-dốp và nêu nhận xét của em.

Trả lời:

- Cả hai truyện đều mang thông điệp về sự đoàn kết nhưng mỗi truyện lại có phong cách kể khác nhau dựa trên sức sáng tạo của tác giả.