Giáo án điện tử chuyên đề Lịch sử 11 cánh diều CĐ 3: Danh nhân trong lịch sử Việt Nam (P2)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐÃ ĐẾN VỚI BUỔI HỌC NGÀY HÔM NAY!

CHUYÊN ĐỀ 3: DANH NHÂN TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM

NỘI DUNG BÀI HỌC

01

Khái quát về danh nhân trong lịch sử dân tộc

02

Một số nhà chính trị nổi tiếng của Việt Nam thời Cổ - Trung đại

03

Một số danh nhân quân sự Việt Nam

NỘI DUNG BÀI HỌC

04

Một số danh nhân văn hóa Việt Nam

05

Một số danh nhân trong lĩnh vực khoa học – công nghệ và giáo dục – đào tạo

III

MỘT SỐ DANH NHÂN QUÂN SỰ VIỆT NAM

1. Ngô Quyền (898 – 944)

Nhóm 1

Khai thác Hình 5, tư liệu, thông tin mục III.1 SGK tr.51 và hoàn thành Phiếu học tập số 3.

Hình 5. Đền thờ Ngô Quyền tại thôn Đường Lâm (Ba Vì, Hà Nội)

Tư liệu:

“Nếu sai người đóng cọc lớn, vạt nhọn đầu bịt sắt ngầm ở trước cửa biển, thuyền của bọn chúng nhân theo nước triều lên vào trong hàng cọc thì sau đó ta sẽ dễ bề chế ngự, không cho chiếc nào thoát”.

(Ngô Sĩ Liên và các sử thần triều Hậu Lê, Đại Việt sử ký toàn thư, Tập 1,

NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 1998, tr.203)

Tư liệu:

Sử gia Lê Văn Hưu bàn về công lao của Ngô Quyền: “Tiền Ngô Vương có thể lấy quân mới họp của nước Việt ta mà đánh tan được trăm vạn quân của Lưu Hoàng Tháo, mở nước xưng vương, làm cho người phương Bắc không dám lại sang nữa. Có thể nói là một lần nổi giận mà yên được dân, mưu giỏi mà đánh cũng giỏi vậy. Tuy chỉ xưng vương, chưa lên ngôi đế, đổi niên hiệu, nhưng chính thống của nước Việt ta, ngõ hầu đã được nối lại được”.

(Ngô Sỹ Liên và các sử thần triều Hậu Lê, Đại Việt sử ký toàn thư, Tập 1,

NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 1998, tr.204 - 205)

Tượng Ngô Quyền, thôn Cam Lâm,

xã Đường Lâm, thị xã Sơn Tây

Hai trong số các cọc gỗ do Ngô Quyền sai đóng dưới lòng sông Bạch Đằng

Thân thế

Tượng đài của Ngô Quyền

• Ngô Quyền sinh ra trong một dòng họ có thế lực ở châu Đường Lâm. Cha là Ngô Mân, làm chức châu mục Đường Lâm.
• Năm 939, sau thắng lợi trước quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng (938), Ngô Quyền xưng vương, lập ra nhà Ngô.

Đóng góp

• Lãnh đạo cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán năm 938.

Tranh Đông Hồ vẽ chiến thắng Bạch Đằng, năm 938 Công Nguyên

Ngô Quyền trực tiếp chỉ huy quân dân chuẩn bị tổ chức kháng chiến

Đập tan ý đồ xâm lược của nhà Hán, kết thúc 1000 năm Bắc thuộc.

Xưng vương

Năm 938

Dựng thành

Thành Cổ Loa

Độc lập

Độc lập, tự chủ của nước Việt

NGÔ QUYỀN

Ngô Quyền ghi danh vào trang sử hào hùng của dân tộc không chỉ là vị tướng tài năng, mà còn là người đầu tiên “mở nước xưng Vương”, đặt nền móng cho độc lập, tự chủ thực sự và lâu dài của dân tộc.

Tranh ghép đá mô phỏng trận Bạch Đằng 938

Cọc gỗ trong trận chiến trên cửa sông Bạch Đằng năm 938 còn lưu giữ tại Bảo tàng của khu di tích Tràng Kênh.

2. Trần Quốc Tuấn (1238 – 1300)

Nhóm 2

Khai thác Hình 6, tư liệu, mục Em có biết, thông tin mục III.2 SGK tr.52, 53 và hoàn thành Phiếu học tập số 4.

Hình 6. Tượng đài Quốc công tiết chế Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn (Nam Định)

Trong cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285), khi quân xâm lược đã chiếm được kinh thành Thăng Long, vua Trần Thánh Tông vờ nói với Trần Quốc Tuấn: “Thế giặc như vậy, ta phải hàng thôi”. Trần Quốc Tuấn khảng khái trả lời: “Bệ hạ chém đầu tôi trước rồi hãy hàng!”.

EM CÓ BIẾT?

Tượng đồng Trần Hưng Đạo tại đền Kiếp Bạc

Đền thờ Đức Thánh Trần Hưng Đạo ở Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh

Đền Trần, phường Lộc Vượng, thành phố Nam Định, tỉnh Nam Định

Lễ giỗ Đức Thánh Trần Hưng Đạo

(Vũng Tàu)

Lễ khai hội Đền Thượng

(Lào Cai)

Thân thế

• ? – 1300, là con của Án Sinh Vương Trần Liễu, cháu của vua Trần Thái Tông.
• Sinh tại thôn Tức Mặc, xã Mỹ Lộc, Thiên Trường (Nam Định ngày nay).
• Ông sớm bộc lộ là người thông minh, xuất chúng, ham đọc sách, luyện tập võ nghệ.

Trần Quốc Tuấn

Đóng góp

• Chỉ huy các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên:

Cử làm tướng chỉ huy đặc biệt

Quốc công Tiết chế, tổng chỉ huy các đội quân

Dưới sự lãnh đạo của ông, quân và dân Đại Việt đã giành được thắng lợi lớn, đánh đuổi được quân xâm lược ra khỏi bờ cõi.

Đóng góp

• Nhà tư tưởng lớn, nhà quân sự lớn:

TƯ LIỆU:

Năm 1300, Trần Quốc Tuấn ốm nặng, vua Trần Anh Tông đến thăm, hỏi rằng: “Nếu có điều chẳng may, mà giặc phương Bắc lại xâm lược thì kế sách như thế nào?”. Vương trả lời: “… vừa rồi Toa Đô, Ô Mã Nhi bốn mặt bao vây. Vì vua tôi đồng tâm, anh em hòa mục, cả nước giúp sức, giặc phải bị bắt…Vả lại, khoan thư sức dân để làm kế sâu rễ bền gốc đó là thượng sách giữ nước vậy”.

(Ngô Sĩ Liên và các sử thần triều Hậu Lê, Đại Việt sử ký toàn thư, Tập 2,

NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 1998, tr.79)

---------------------------------------

----------------------Còn tiếp---------------------