HOẠT ĐỘNG CỦA HS - GV

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1. Trình bàytình hình Bắc Ninh trong buổi đầu xây dựng nền tự chủ của dân tộc

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đặt câu hỏi: Em hãy trình bày những nét chính về tình hình Bắc Ninh trong thế kỉ X.

- GV hướng dẫn HS khai thác Hình 1.2 - 1.4 (SGK tr.8-10) và cho biết:

+ Đặc điểm văn hoá, xã hội Bắc Ninh thời Bắc thuộc.

+ Kể tên một số nhân vật có ảnh hưởng tới lịch sử dân tộc có xuất thân từ Bắc Ninh.

+ Diễn biến lịch sử với một số cuộc kháng chiến tiêu biểu: Chiến thắng Bạch Đằng, Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân.

+ Ảnh hưởng của tôn giáo ở Bắc Ninh trong giai đoạn này.

 Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK, kết hợp khai thác Hình Hình 1.2, 1.3 để tìm hiểu về tình hình Bắc Ninh trong buổi đầu xây dựng nền tự chủ của dân tộc.

 - GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày lần lượt các nội dung sau:

+ Đặc điểm văn hoá, xã hội Bắc Ninh thời Bắc thuộc.

+ Một số nhân vật có ảnh hưởng tới lịch sử dân tộc có xuất thân từ Bắc Ninh.

+ Tiến trình lịch sử trong giai đoạn thế kỉ X.

+ Ảnh hưởng của tôn giáo ở Bắc Ninh trong giai đoạn này.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận về tình hình Bắc Ninh trong buổi đầu xây dựng nền tự chủ của dân tộc.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

Nhiệm vụ 2: Nhân dân Bắc Ninh tham gia cuộc kháng chiến chống quân xâm lược nhà Tống lần thứ nhất (981)

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, khai thác Hình 1.5 SHS tr.11, xác định hoàn cảnh lịch sử diễn ra cuộc kháng chiến chống quân xâm lược nhà Tống lần thứ nhất (981).

- GV yêu cầu HS thảo luận cặp đôi và trả lời câu hỏi: Nhân dân vùng đất Bắc Ninh đã có những đóng góp quan trọng như thế nào trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống lần thứ nhất (981)?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc cá nhân, cặp đôi, đọc thông tin mục 2, kết hợp khai thác Hình 1.5 SHS tr.11 để tìm hiểu về những đóng góp của nhân dân Bắc Ninh trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống lần thứ nhất (981).

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện HS lần lượt trình bày.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

I. Bắc Ninh trong buổi đầu xây dựng quốc gia phong kiến độc lập (thế kỉ X)

1. Bắc Ninh trong buổi đầu xây dựng nền tự chủ của dân tộc

- Thời Bắc thuộc:

+ Là trung tâm chính trị, kinh tế và văn hoá của vùng châu thổ sông Hồng.

+ Một trong những trung tâm phật giáo nổi bật ở khu vực Đông Nam Á và miền Nam Trung Quốc.

- Một số nhân vật lịch sử tiêu biểu:

+ Họ Lý (Đình Bảng, Từ Sơn): Thiền sư Lý Vạn Hạnh, Thiền sư Lý Khánh Văn, Lý Công Uẩn,…

+ Họ Nguyễn (làng Nguyễn Xá, Tiên Du): Nguyễn Thủ Tiệp,…

+ Họ Lã (Siêu Thoại, Thuận Thành): Lã Đường,…

- Tiến trình lịch sử:

+ Năm 938: Chiến thắng Bạch Đằng chấm dứt 117 năm bị các triều đại phong kiến phương Bắc đô hộ.

+ Ngô Quyền lên ngôi Vương, khôi phục nền độc lập, tự chủ.

+ Kinh đô: Cổ Loa

® Mở ra thời đại mới của lịch sử dân tộc.

+ Năm 944: sau khi Ngô Quyền mất, triều đình hỗn loạn, nhiều thế lực hào trưởng địa phương nổi dậy.

® Tạo nên cục diện loạn 12 sứ quân.

+ Đinh Bộ Lĩnh tập hợp lực lượng, từ Hoa Lư lần lượt dẹp loạn 12 sứ quân.

+ Năm 968: đất nước thống nhất, nhà Đinh ra đời.

+ Năm 980: nhà Đinh suy yếu và sụp đổ, nhà Tiền Lê thành lập.

- Tôn giáo:

+ Là trung tâm Phật giáo của vùng châu thổ sông Hồng.

+ Xây dựng nhiều chùa triền: chùa Kiến Sơ, chùa Lục Tổ, chùa Chu Minh,…

+ Các nhà sư đóng vai trò quan trọng trong đời sống chính trị, tôn giáo của xã hội thế kỉ X.

2. Nhân dân Bắc Ninh tham gia cuộc kháng chiến chống quân xâm lược nhà Tống lần thứ nhất (981)

- Cuối năm 979: Triều đình nhà Đinh rối loạn, nhà Tống âm mưu xâm lược nước ta.

® Lê Đại Hành lên ngôi vua, tập hợp lực lượng chống quân xâm lược Tống.

- Chủ trương: Xây dựng các trận địa chặn đường tiến quân thuỷ, bộ của địch.

- Vai trò của nhân dân Bắc Ninh: 

+ Giữ vai trò hậu phương trực tiếp, chi viện sức người và của.

+ Đắp thành Bình Lỗ, giam chân địch ở Tây Kết.

- Kết quả:

+ Vua Lê Đại Hành đem quân phối hợp với lực lượng ở thành Bình Lỗ ® Tiêu diệt đạo quân thuỷ ở Tây Kết.

+ Quân Tống thiệt hại nặng nề, số còn lại tháo chạy xuôi sông Cầu bị truy kích.

+ Bắt sống các tướng nhà Tống.

® Những chiến công hiển hách trong cuộc chiến chống xâm lược phương Bắc được ghi dấu trên vùng đất Bắc Ninh.