Giáo án kì 2 khoa học tự nhiên 7 kết nối tri thức

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN – HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu học sinh cầm gương lên soi và nói xem các em nhìn thấy gì trong gương?

à GV đưa ra khái niệm về ảnh của vật qua gương phẳng.

- GV yêu cầu HS tự làm thí nghiệm với gương nhỏ, nêu dự đoán và cách làm thí nghiệm kiểm tra dự đoán về các tính chất của ảnh tạo bởi gương thông qua việc trả lời các câu hỏi phần câu hỏi và bài tập SGK – tr82

Câu hỏi 1. Có thể thu được ảnh qua gương phẳng trên màn chắn không?

Câu hỏi 2. Khoảng cách từ ảnh tới gương phẳng có khoảng cách từ vật tới gương phẳng không?

Câu hỏi 3. Độ lớn của ảnh có bằng độ lớn của vật không?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS hoạt động cá nhân làm thí nghiệm dự đoán tính chất ảnh của vật qua gương phẳng và trả lời phần câu hỏi và bài tập SGK – tr82

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi ngẫu nhiên 2 – 3 HS chia sẻ dự đoán của mình với cả lớp

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức và chuyển sang nội dung mới.

I. Ảnh của vật qua gương phẳng

- Khi soi gương ta thấy hình của mình trong gương. Hình của vật nhìn thấy trong gương phẳng được gọi là ảnh của vật qua gương phẳng.

II. Tính chất ảnh của vật qua gương phẳng

1. Dự đoán về tính chất của ảnh qua gương phẳng

* Câu hỏi và bài tập

Trả lời câu hỏi 1.

Ảnh của vật tạo bởi gương phẳng không thu được trên màn chắn

Trả lời câu hỏi 2.

Khoảng cách từ ảnh tới gương phẳng bằng khoảng cách từ vật tới gương phẳng

Trả lời câu hỏi 3.

Độ lớn của ảnh bằng độ lớn của vật.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV  - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS thành các nhóm từ 4 – 6 HS, giao thiết bị thí nghiệm cho các nhóm, kèm một tờ giấy A0, bút dạ

- HS trình bày và thảo luận các phương án thí nghiệm kiểm tra dự đoán về tính chất ảnh của vật qua gương phẳng

+ Thí nghiệm 1: Kiểm tra xem ảnh của vật qua gương phẳng có thu được trên màn chắn không.

+ Thí nghiệm 2: Kiểm tra tính chất về khoảng cách từ ảnh, vật tới tầm kính

+ Thí nghiệm 3: Kiểm tra độ lớn của ảnh so với vật

- GV thống nhất phương án thí nghiệm (gợi ý phương án thí nghiệm nếu HS gặp khó khăn)

- Các nhóm triển khai thực hiện thí nghiệm, thu thập số liệu, phân tích số liệu để khẳng định hoặc bác bỏ dự đoán (bảng số liệu –  phụ lục)

- GV hợp thức hóa các tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi và bài tập cuối mục II SGK – tr83

Câu hỏi 1. Bạn A đứng cách bức tường 4 m, trên tường treo thẳng đứng một tấm gương phẳng rộng và nhìn thấy ảnh của mình trong gương. Bạn A phải di chuyển về phía nào, một khoảng bao nhiêu để cách ảnh của mình 2 m?

Câu hỏi 2. Ảnh của chữ "TÌM" trong gương phẳng là chữ gì?

Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS hoạt động nhóm làm thí nghiệm và trả lời các câu hỏi nhiệm vụ GV đưa ra

- GV quá trình học tập của HS, hỗ trợ khi cần

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- Đại diện HS của các nhóm lên trình bày kết quả thu được sau thí nghiệm

- Các nhóm khác nhận xét, bổ sung, đánh giá.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện

-GV đánh giá, nhận xét, chuẩn hóa kiến thức, chuyển sang nội dung tiếp theo

2. Thí nghiệm kiểm tra dự đoán

a) Dụng cụ thí nghiệm

b) Tiến hành thí nghiệm

- Đề xuất phương án thí nghiệm kiểm tra dự đoán

+ Phương án thí nghiệm 1

·         Sử dụng 1 cây nến, một tấm kính phẳng trong, 1 màn chắn

·         Đặt cây nến trước tầm kính ( không đặt sát)

·         Đưa màn chắn đến mọi vị trí để khẳng định không hứng được ảnh.

+ Phương án thí nghiệm 2:

·         Bố trí 2 cây nến như hình 17.2 SGK. Đặt mắt phía cây nến 1, nhìn qua kính quan sát ảnh của cây nến 1

·         Dịch chuyển cây nến 2 lại gần ảnh của cây nến 1 và so sánh kích thước của chúng.

à Lặp lại thí nghiệm ở các vị trí khác của cây nến 1. Rút ra nhận xét về mối quan hệ giữa kích thước của ảnh và kích thước của vật

+ Phương án thí nghiệm 3:

·         Thắp sáng cây nến 1, quan sát ảnh của cây nến 1 đồng thời di chuyển cây nến 2 phía sau tấm kính sao cho đến vị trí dường như thấy cây nến 2 bốc cháy; đó là lúc cây nến 2 trùng với ảnh của cây nến 1.

·         Đo khoảng cách d từ cây nến 1 đến tấm kính và khoảng cách d’ từ cây nến 2 đến tấm kính.

à Lặp lại thí nghiệm với các giá trị d khác nhau và điền vào bảng số liệu.

* Kết luận

- Ảnh của vật qua gương phẳng là ảnh ảo (không hứng được trên màn chắn)

- Độ lớn của ảnh bằng độ lớn của vật

- Khoảng cách từ một điểm của vật đến gương phẳng bằng khoảng cách từ ảnh của điểm đó đến gương (ảnh và vật đối xứng nhau qua gương).

* Câu hỏi và bài tập

Trả lời câu hỏi 1   

·         Vì khoảng cách từ bạn A và ảnh của bạn A trong gương đến tấm gương bằng nhau nên để cách ảnh của mình 2 m thì bạn A phải đứng cách gương 2 : 1 = 1 (m)

·         Do đó bạn A phải di chuyển tiến gần đến tấm gương và cách gương 1 khoảng cách 1 m

Trả lời câu hỏi 2  

Ảnh của chữ "TÌM" trong gương phẳng là chữ "MÍT"

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV thông báo cách dựng ảnh của một điểm sáng (ba bước), dựng ảnh của một vật sáng như SGK cho GV quan sát

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi và bài tập SGK – tr84

Câu hỏi 1. Giải thích tại sao chỉ nhìn thầy ảnh S' mà không thể thu được ảnh này trên màn chắn.

Câu hỏi 2. Hãy tìm cách vẽ hình biểu diễn ảnh của một vật qua gương phẳng mà không cần vẽ tia sáng.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS lắng nghe, quan sát cách vẽ ảnh của vật qua gương phẳng

- HS hoạt động cá nhân suy nghĩ và trả lời các câu hỏi GV giao

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS lên bảng chữa bài

- Các HS khác nhận xét, bổ sung, đánh giá

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức và chuyển sang nội dung mới.

III. Dựng ảnh của vật qua gương phẳng

1. Dựng ảnh của một điểm S (ngồn sáng rất nhỏ)

- Bước 1: Từ S vẽ một chùm sáng được giới hạn bởi hai tia sáng SI₁ và SI₂ tới gương

Bước 2: Áp dụng định luật phản xạ ánh sáng, vẽ chùm tia sáng phản xạ được giới hạn bởi các tia sáng phản xạ I₁R₁ VÀ I₂R₂ tương ứng.

Bước 3: Tìm giao điểm S’ của chùm phản xạ bằng cách kéo dài các tia sáng phản xạ (biểu diễn bằng nét đứt). Các đường này cắt nhau tại S’. S’ là ảnh ảo của S (hình 17.3)

Khi đặt mắt hứng chùm tia sáng phản xạ ta sẽ nhìn thấy ảnh S’ và có cảm giác như ánh sáng xuất phát từ S’ tới mắt ta

* Câu hỏi và bài tập

Trả lời câu hỏi 1

Ta nhìn thấy S’ vì nó là điểm giao nhau của các đường kéo dài của các tia phản xạ; S’ không thu được trên màn (ảnh ảo) vì S’ không phải là điểm cắt nhau của các tia sáng phản xạ

Trả lời câu hỏi 2

Ta vẽ đối xứng vật qua gương thì thu được ảnh của vật đó mà không cần vẽ tia sáng.