Giáo án và PPT Công nghệ 8 cánh diều Bài 8: Truyền và biến đổi chuyển động

BÀI 8: TRUYỀN VÀ BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Trong các cơ cấu truyền chuyển động của máy móc, thiết bị có những loại truyền động nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. TRUYỀN CHUYỂN ĐỘNG

Hoạt động 1.

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:  

Em hãy nêu khái niệm của truyền chuyển động?

Sản phẩm dự kiến:

- Khái niệm: Truyền động là truyền và biến đổi tốc độ từ bộ phận này đến bộ phận khác của máy phù hợp với yêu cầu làm việc.

- Tên gọi:

+ Bộ phận truyền chuyển động gọi là bộ phận dẫn.

+ Bộ phận nhận chuyển động gọi là bộ phận bị dẫn.

II. MỘT SỐ BỘ CHUYỂN ĐỘNG CƠ KHÍ

Hoạt động 2.

GV đưa ra câu hỏi:

Theo em, truyền chuyển động gồm mấy dạng cơ bản?

Cấu tạo của truyền chuyển động đai là gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Truyền động đai gồm 2 dạng cơ bản:

+ Truyền động nhờ ma sát (truyền động đai, bánh ma sát,...).

+ Truyền động ăn khớp (truyền động xích, bánh răng,...).

2.1. Truyền động đai

- Cấu tạo:

+ Gồm bánh đai dẫn 1, bánh đãi bị dẫn 2, dây đai 3.

+ Dây đai được mắc căng trên các bánh đai.

- Nguyên lí làm việc:

+ Bánh đai dẫn (có đường kính D1) quay với tốc độ quay n1 (vòng/phút).

+ Nhờ lực ma sát giữa dây đai và bánh đai làm bánh đai bị dẫn (có đường kính D2) quay theo với tốc độ quay n2 (vòng/phút).

- Ứng dụng: Sử dụng phổ biến như: máy nghiền bột, máy thái khoai sắn, máy nén khí, ô tô, xe máy,...

2.2. Truyền động ăn khớp

- Cấu tạo bộ truyền xích: Gồm đĩa xích dẫn, đĩa xích bị dẫn và dây xích.

- Cấu tạo bộ truyền bánh răng: Gồm bánh răng dẫn và bánh răng bị dẫn.

- Nguyên lý:

+ Đĩa xích dẫn (hoặc bánh răng dẫn) có Z1 răng quay với tốc độ n1 (vòng/phút), dẫn động đĩa xích bị dẫn (hoặc bánh răng bị dẫn) có Z2 răng quay theo tốc độ n2 (vòng/phút).

- Ứng dụng:

+ Bộ truyền xích dùng phổ biến như: xe đạp, xe máy,...

+ Bộ truyền bánh răng dùng nhiều ở: đồng hồ, các loại hộp số ô tô, xe máy,...

III. BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG

Hoạt động 3.

GV đưa ra câu hỏi:

Em hãy nêu khái niệm biến đổi dạng chuyển động?

Sản phẩm dự kiến:

- Khái niệm: Biến đổi chuyển động là biến đổi dạng chuyển động này thành dạng chuyển động khác.

- Phân loại: 

+ Biến đổi chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến hoặc ngược lại.

+ Biến đổi chuyển động quay thành chuyển động lắc hoặc ngược lại.

IV. MỘT SỐ CƠ CẤU BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG

Hoạt động 4.

GV đưa ra câu hỏi:

Em hãy nêu cấu tạo của tay quay con trượt và cấu tạo của tay quay thanh lắc?

Sản phẩm dự kiến:

4.1. Cơ cấu tay quay con trượt 

- Cấu tạo: Gồm tay quay, thanh truyền và con trượt.

- Nguyên lí làm việc:

+ Tay quay (1) quay quanh trục A với bán kính quay R thông qua thanh truyền (2) làm con trượt (3) chuyển động tịnh tiến trên giá đỡ (4) từ điểm M đến điểm N và ngược lại.

+ Đoạn MN là quãng đường con trượt di chuyển được.

- Ứng dụng: trong động cơ đốt trong, máy nén khí, máy cưa gỗ,...

4.2. Cơ cấu tay quay thanh lắc

- Cấu tạo: gồm tay quay, thanh truyền, thanh lắc và giá đỡ.

- Ứng dụng: trong nhiều loại máy móc như máy khâu đạp chân, máy khai thác dầu mỏ, bánh tàu hỏa,...

- Nguyên lí làm việc: Khi tay quay (1) quay quanh trục A, thông qua thanh truyền (2) làm thanh lắc (3) chuyển động lắc qua lại quanh trục D từ vị trí M đến vị trí N và ngược lại.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1: Trong các cơ cấu biến đổi chuyển động của máy móc, thiết bị có những loại biến đổi chuyển động nào?

Câu 2:  Biến đổi chuyển động được phân chia làm mấy loại?

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Tại sao trong máy móc, thiết bị cần phải có cơ cấu biến đổi chuyển động?

Câu 2: Nêu một sản phẩm có ứng dụng một trong các cơ cấu biến đổi chuyển động. Xác định loại cơ cấu biến đổi chuyển động và mô tả nguyên lí làm việc của sản phẩm mà em đã chọn?