Giáo án và PPT Địa lí 11 chân trời Bài 8: Tự nhiên, dân cư, xã hội và kinh tế Mỹ La tinh

PHẦN 2: ĐỊA LÍ KHU VỰC VÀ QUỐC GIA KHU VỰC MỸ LATINH 

BÀI 8: TỰ NHIÊN, DÂN CƯ, XÃ HỘI VÀ KINH TẾ MỸ LATINH

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Mỹ La-tinh là một khu vực rộng lớn thuộc châu Mỹ. Các đặc điểm về vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên, dân cư, xã hội và đô thị hóa có ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển kinh tế - xã hội của Mỹ La-tinh?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy xác định phạm vi lãnh thổ và vị trí địa lí của khu vực Mỹ La-tinh trên bản đồ. Phân tích ảnh hưởng của phạm vi lãnh thổ và vị trí địa lí đến sự phát triển kinh tế - xã hội của khu vực Mỹ La-tinh?

Sản phẩm dự kiến:

- Mỹ La tinh là khu vực rộng lớn, có diện tích khoảng 20 triệu km2, bao gồm Mê hi cô, các quốc đào trong vùng biển Ca-ri-bê, các quốc gia ở eo đất Trung Mỹ và toàn bộ Nam Mỹ.

- Khu vực Mỹ La tinh kéo dài từ khoảng vĩ độ 33°32'B đến vĩ độ 53°53'N nên thiên nhiên phản hoá đa dạng.

- Mỹ La tinh một bộ phận của châu Mỹ, nằm hoàn toàn ở bán cầu Tây nên sau cuộc phát kiến địa lí ở thế kỉ XV, nhiều đợt nhập cư khai phải “Tân thế giới" đã làm cho thành phần dân cư, xã hội nơi đây rất đa dạng.

- Tiếp giáp:

+ Phía bắc Mỹ La tinh giáp với Hoa Kỳ - quốc gia có nền kinh tế phát triển hàng đầu thế giới, là thị trường tiêu thụ rộng lớn, nguồn đầu tư quan trọng cho các nước trong khu vực Mỹ La tinh; 

+ Phía đông nam và phía tây lần lượt tiếp giáp với các biển và đại dương lớn, thuận lợi cho phát triển kinh tế biển, giao lưu, hợp tác giữa các quốc gia trong khu vực và trên thế giới.

-  Việc xây dựng kênh đào qua eo Pa-na-ma (Panama) đã tăng cường vai trò cầu nối giữa Đại Tây Dương và Thái Bình Dương.

HOẠT ĐỘNG II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hay nêu một số đặc điểm nổi bật của điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên ở khu vực Mỹ La-tinh. Phân tích ảnh hưởng của một trong những điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đối với sự phát triển kinh tế - xã hội Mỹ La-tinh?

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG III. DÂN CƯ – XÃ HỘI

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy trình bày một số đặc điểm dân cư và xã hội của khu vực Mỹ La-tinh. Trình bày vấn đề đô thị hóa ở Mỹ La-tinh và phân tích ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển kinh tế - xã hội?

Sản phẩm dự kiến:

Dân cư

- Mỹ La tinh có số dân khoảng 652 triệu người (năm 2020). Quy mô dân số có sự chênh lệch lớn giữa các quốc gia. 

- Tỉ lệ gia tăng dân số của khu vực khá thấp, khoảng 0,94% (năm 2020) và có sự chênh lệch giữa các quốc gia.

- Mật độ dân số trung bình của khu vực là 33 người/km2 (năm 2020) tập trung đông ở khu vực ven biểnthưa thớt ở các vùng nội địa.

- Dân số Mỹ La tinh đang có xu hướng già hoá, 

+ tỉ lệ dân số trong 100 độ tuổi lao động cao (67,2% năm 2020) tạo ra nguồn lao động dồi dào, thị trường tiêu thụ rộng lớn, thu hút đầu tư nước ngoài

+ tuy nhiên cũng gây sức ép tới vấn đề lao động, chất lượng cuộc sống.

- Cơ cấu dân số theo giới tính có tỉ lệ khá cân bằng giữa nam và nữ.

- Mỹ La tinh là khu vực có quá trình đô thị hoá sớm, mức độ đô thị hoá cao với trên 81% dân số sống ở khu vực thành thị (năm 2020). Nguyên nhân cơ bản là do ở những vùng nông thôn gặp nhiều khó khăn trong canh tác nông nghiệp như diện tích đất canh tác hạn chế, thiên tai,...

- Khu vực Mỹ La tinh có thành phần dân cư đa dạng, bao gồm: người bản địa (người Anh-điêng); người có nguồn gốc châu  u, chủ yếu là Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha; người da đen gốc Phi; người gốc Á và người lại, tạo nên một khu vực có nền văn hoá đa dạng, đặc sắc.

Xã hội

- Chất lượng cuộc sống người dân được cải thiện đáng kể thông qua các chỉ số HDI, tuổi thọ trung bình và tỉ lệ dân số từ 15 tuổi trở lên biết chữ, GNI/người. Tuy nhiên, có sự chênh lệch lớn về các chỉ số này ở một số quốc gia. 

- Do thành phần dân cư đa dạng nên khu vực Mỹ La tinh có sự kết hợp của nhiều nền văn hoá trên thế giới và văn hoá bản địa tạo nên một nền văn hoá có sức hấp dẫn như lễ hội, ẩm thực, ngôn ngữ, công trình kiến trúc,... 

- Tuy nhiên, Mỹ La tinh còn tồn tại những vấn đề cần giải quyết như chênh lệch mức sống, khoảng cách giàu nghèo,....

HOẠT ĐỘNG IV. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy trình bày và giải thích tình hình phát triển kinh tế của khu vực Mỹ La-tinh? Nêu đặc điểm nổi bật của một ngành kinh tế (nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ) ở khu vực Mỹ La-tinh?

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Khu vực nào nằm trong lãnh thổ Mỹ La-tinh?

A) Mê-hi-cô

B) Trung Mỹ

C) Đảo và quần đảo trong vùng biển Ca-ri-bê

D) Nam Mỹ

Câu 2: Mỹ La-tinh tiếp giáp với đại dương nào?

A) Đại Tây Dương

B) Thái Bình Dương

C) Nam Đại Dương

D) Tất cả đều đúng

Câu 3: Khu vực Mỹ La-tinh nằm ở bán cầu nào?

A) Bắc

B) Nam

C) Đông

D) Tây

Câu 4: Khu vực nào giáp Mỹ La-tinh phía bắc?

A) Bắc Mỹ

B) Nam Mỹ

C) Châu Âu

D) Châu Phi

Câu 5: Kênh đào Pa-na-ma có vai trò gì đối với phát triển kinh tế và giao thương của Mỹ La-tinh?

A) Quan trọng

B) Không quan trọng

C) Chỉ là một trong nhiều yếu tố

D) Không liên quan

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: D

Câu 2: D

Câu 3: D

Câu 4: A

Câu 5: A

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Mỹ La-tinh có thuận lợi gì để phát triển công nghiệp khai thác khoáng sản và du lịch?

Câu 2: Em hãy nhận xét sự thay đổi số dân và tỉ lệ tăng dân số của khu vực Mỹ La-tinh giai đoạn 2000 – 2020

Câu 3: Tìm hiểu một số nét văn hóa độc đáo của Mỹ La-tinh (nền văn minh In-ca, lễ hội Ca-na-van,...) và ảnh hưởng của chúng tới hoạt động