Giáo án và PPT Lịch sử và Địa lí 5 cánh diều bài 13: Cách mạng tháng Tám năm 1945

BÀI 13. CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- Giáo viên cho HS xem một số hình ảnh về Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945

Sau khi xem xong, GV đặt câu hỏi: Em có nhận định gì về Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 ?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Sự thành lập triều Nguyễn

GV đặt câu hỏi yêu cầu học sinh trao đổi trả lời:

• Quân Nhật kéo vào xâm lược Đông Dương vào thời gian nào?

• Nguyễn Ái Quốc về Pác Bó vào thời gian nào?

• Tìm năm 1941, phong trào phát triển như thế nào?

• Năm 1944, sự kiện nào được thành lập?

• Năm 1945, Hồ Chí Minh đã triệu tập Hội nghị nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Mùa thu năm 1940, quân Nhật kéo vào xâm lược Đông Dương, nhân dân Việt Nam chịu cảnh "một cổ hai tròng".

- Đầu năm 1941, Nguyễn Ái Quốc về Pác Bó. Tại đây, Nguyễn Ái Quốc đã tích cực chỉ đạo xây dựng lực lượng, căn cứ địa cách mạng, chuẩn bị khởi nghĩa giành chính quyền.

- Từ năm 1941, phong trào cách mạng ở Cao Bằng phát triển mạnh, thu hút đông đảo người dân từ già đến trẻ tham gia.

- Năm 1944, Hồ Chí Minh đã giao cho Võ Nguyên Giáp nhiệm vụ thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân.

- Giữa năm 1945, Hồ Chí Minh từ Pác Bó về Tân Trào (Tuyên Quang). 

- Tháng 8-1945, Hồ Chí Minh cùng Trung ương Đảng triệu tập Hội nghị toàn quốc của Đảng và chủ trì Đại hội Quốc dân ở Tân Trào. Sau đó, Hồ Chí Minh gửi thư tới đồng bào cả nước kêu gọi tổng khởi nghĩa giành chính quyền.

Hoạt động 2. Thắng lợi ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn trong tổng khởi nghĩa

HS tìm hiểu để trả lời câu hỏi:

• Tại sao sự kiện ngày 19-8-1945 tại Hà Nội được xem là bước ngoặt quan trọng trong cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám?

• Sau khi Hà Nội giành được chính quyền, các địa phương khác như Huế và Sài Gòn đã hưởng ứng cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám như thế nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Ngay từ sáng ngày 19-8-1945, Hà Nội đã rực màu cờ đỏ sao vàng. Đúng 11 giờ, trước hơn 20 vạn người tập trung trước Nhà hát Lớn, Uỷ ban khởi nghĩa đọc lời kêu gọi khởi nghĩa. Sau đó, cuộc mít tinh biến thành cuộc biểu tình vũ trang giành chính quyền. Đến tối cùng ngày, cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội toàn thắng.

- Ngày 23-8, nhân dân Huế giành được chính quyền.

- Tại Sài Gòn, sáng ngày 25-8, quần chúng cách mạng chiếm Sở Một thám, Sở Cảnh sát, nhà ga, bưu điện, nhà máy điện,...

- Ngày 28-8, Tổng khởi nghĩa thành công trong cả nước.

Hoạt động 3. Bác Hồ viết và đọc bản Tuyên ngôn Độc lập

• Tuyên ngôn Độc lập được Bác viết vào thời gian nào? Ở đâu?

• Ngày 2/9/2925, diễn ra sự kiện gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Từ ngày 28-8-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã soạn thảo bản Tuyên ngôn Độc lập tại căn nhà số 48, phố Hàng Ngang.

- Ngày 2/9/1945, tại quảng trường Ba Đình, chủ tịch Hồ Chí Minh trịnh trọng đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, tuyên bố trước quốc dân và thế giới về sự ra đời của nước Việt Nam dân chủ cộng hoà.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Năm 1940, quân Nhật kéo vào Đông Dương, khiến cho nhân dân Việt Nam:

A. Chịu cảnh “một cổ hai tròng” của thực dân Pháp và quân phiệt Nhật. 

B. Đói kém, lạc hậu, kinh tế ngày càng kiệt quệ. 

C. Lâm vào cảnh lầm than, nộp đủ các loại thuế khóa. 

D. Nổi dậy, khởi nghĩa giành chính quyền.

Câu 2: Đâu là ý không đúng khi nói về cách mạng tháng Tám?

A. Nguyễn Ái Quốc tích cực chỉ đạo xây dựng lực lượng, căn cứ địa cách mạng, chuẩn bị khởi nghĩa giành chính quyền.

B. Năm 1944, Hồ Chí Minh giao cho Võ Nguyên Giáp nhiệm vụ thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân.

C. Năm 1946, Hồ Chí Minh gửi thư tới đồng bào cả nước kêu gọi tổng khởi nghĩa giành chính quyền.

D. Từ năm 1941, phong trào ở Cao Bằng phát triển mạnh.

Câu 3: Ý nào dưới đây không đúng về Bác Hồ viết và đọc bản Tuyên ngôn Độc lập?

A. Bác Hồ đọc bản tuyên ngôn tại Quảng trường Ba Đình.

B. Từ ngày 28 – 8 – 1945, Bác Hồ soạn thảo bản Tuyên ngôn Độc Lập.

C. Soạn thảo tại căn nhà số 38, phố Hàng Ngang.

D. Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc Lập vào ngày 2 – 9 – 1945.

Câu 4: Cách mạng tháng Tám năm 1945 là:

A. Thắng lợi vĩ đại của dân tộc ta.

B. Một bước tiến quan trọng của nền kinh tế nước nhà. 

C. Giải phóng một nghìn năm đô hộ.

D. Thắng lợi quan trọng trên con đường giải phóng dân tộc.

Câu 5: Vì sao Bác lại chọn Tân Trào làm căn cứ địa cách mạng?

A. Vì vùng đất này ở nơi thâm sâu, bí hiểm khó bị phát hiện.

B. Vì ở đây là trung tâm cho cuộc Tổng khởi nghĩa.

C. Vì vùng đất này hội tụ đủ các yếu tố để xây dựng và phát triển căn cứ địa cách mạng, chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa.

D. Vì nơi đây đất lành chim đậu.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: A

Câu 2: C

Câu 3: C

Câu 4: C

Câu 5: C

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Tại sao nói : Thời cơ trong cách mạng tháng 8 là thời cơ chín muối, thời cơ ngàn năm có một?

Câu 2: Nhận định về thời cơ trong cm tháng 8 có đoạn: Cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là một trong những vận dụng một cách sáng tạo, nhạy bén chớp thời cơ khởi nghĩa của Bác Hồ và Đảng ta? E hiểu thế nào là thời cơ trong cm tháng 8? Thời cơ có mấy loại thời cơ ở đây? Thời cơ trong cm tháng 8 được vận dụng như thế nào vào công cuộc công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước hiện nay 

Câu 3: Cách mạng Tháng Tám đã thành công vì có được ba điều kiện không thể thiếu được đối với bất cứ một cuộc cách mạng phản đế nào ở một nước thuộc địa. 3 điều kiện đó là gì?