Giáo án và PPT Lịch sử và Địa lí 5 cánh diều bài 2: Thiên nhiên Việt Nam

BÀI 2. THIÊN NHIÊN VIỆT NAM

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV đặt câu hỏi dẫn dắt học sinh tìm hiểu: Em hãy chia sẻ những hiểu biết của mình về thiên nhiên Việt Nam. Em đã biết đến những thành phần thiên nhiên nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Đặc điểm thiên nhiên

GV đặt câu hỏi yêu cầu học sinh tìm hiểu:

• Trên phần đất liền của nước ta, đồi núi chiếm bao nhiêu diện tích lãnh thổ?

• Các dãy núi có mấy hướng chính, đó là những hướng nào?

• Khu vực đồng bằng có đặc điểm như thế nào?

• Nước ta có trữ lượng khoáng sản như thế nào?

• Khí hậu nước ta có đặc điểm như thế nào?

• Em hãy trình bày sự khác nhau giữa khí hậu của phần lãnh thổ phía bắc và phần lãnh thổ phía nam dãy Bạch Mã.

• Sông ngòi nước ta có đặc điểm như thế nào?

• Em hãy trình bày sự chế độ nước sông vào mùa mưa và mùa khô ở nước ta.

• Nước ta có mấy nhóm đất chính, đó là những loại đất nào?

• Loại rừng nào chiếm diện tích lớn ở nước ta?

Sản phẩm dự kiến:

Địa hình và khoáng sản

- Việt Nam có nhiều đồi núi. 

- Trên phần đất liền, đồi núi chiếm tới 3 diện tích nhưng chủ yếu là đồi núi thấp. 

- Các dãy núi phần lớn có hướng tây bắc – đông nam và hướng vòng cung. Đồng bằng chiếm khoảng diện tích lãnh thổ đất liền và chủ yếu là đồng bằng 

- do phù sa sông bồi đắp, có địa hình thấp và tương đối bằng phẳng.

- Việt Nam có nhiều loại khoáng sản nhưng phần lớn có trữ lượng vừa và nhỏ. 

Khí hậu

- Việt Nam có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, với tính chất nóng gần như quanh năm (trừ những vùng núi cao), mưa nhiều, gió và mưa thay đổi theo mùa.

- Khí hậu nước ta có sự khác nhau giữa phần lãnh thổ phía bắc và phần lãnh thổ phía nam dãy Bạch Mã.

Sông ngòi

Việt Nam có mạng lưới sông ngòi dày đặc, phân bố rộng khắp trên cả nước; tuy nhiên có ít sông lớn.

Sông ngòi nước ta có lượng nước thay đổi theo mùa.

Đất và rừng

- Việt Nam có nhiều loại đất. Hai loại đất chiếm diện tích lớn hơn cả là đất phe-ra-lít (feralit) ở vùng đồi núi và đất phù sa ở các đồng bằng. 

- Việt Nam có nhiều kiểu rừng, trong đó rừng rậm nhiệt đới và rừng ngập mặn chiếm diện tích lớn. 

Hoạt động 2. Vai trò của tài nguyên thiên nhiên và một số khó khăn của môi trường thiên nhiên đối với sản xuất và đời sống

GV hướng dẫn học sinh trao đổi trả lời:

• Những loại tài nguyên thiên nhiên nào có vai trò như thế nào đối với sự phát triển kinh tế nước ta?

• Em hãy nêu một số khó khăn của thiên nhiên gây ra đối với đời sống và hoạt động sản xuất của con người. 

Sản phẩm dự kiến:

- Tài nguyên thiên nhiên có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế. Việt Nam có nhiều loại tài nguyên thiên nhiên như: khí hậu, nước, đất, sinh vật, khoáng sản,...

- Thiên nhiên Việt Nam cũng gây ra không ít khó khăn đối với đời sống và sản xuất.

Hoạt động 3. Một số biện pháp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và phòng, chống thiên tai

GV đặt câu hỏi chia lớp thành từng nhóm yêu cầu thảo luận:

• Em hãy nêu một số biện pháp để bảo vệ tài nguyên thiên nhiên ở nước ta.

• Em hãy nêu một số biện pháp để phòng, chống thiên tai ở nước ta.

Sản phẩm dự kiến:

- Giáo dục ý thức bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và phòng, chống thiên tai.

- Trồng rừng và bảo vệ rừng.

- Dự báo và cảnh báo sớm về thiên tai.

- Xây dựng các công trình phòng, chống lũ lụt, hạn hán, sạt lở đất,...

- Khai thác và sử dụng hợp lí, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên.

- Quy hoạch các điểm dân cư để tránh lũ quét, sạt lở đất; sơ tán dân khi cần thiết.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Các dãy núi ở Việt Nam phần lớn có hướng nào?

A. Hướng tây bắc – đông nam và hướng vòng cung.

B. Chủ yếu là hướng vòng cung.

C. Chủ yếu là hướng tây bắc – đông na.

D. Hướng đông bắc – tây nam và hướng vòng cung.

Câu 2: Một số loại khoáng sản có trữ lượng lớn là:

A. Quặng niken, titan, đồng, vàng.

B. Đất hiếm, chì, kẽm, bô-xít.

C. Than , dầu mỏ, khí tự nhiên, a-pa-tit.

D. Đất hiếm, đồng, vàng, chì, kẽm.

Câu 2: Đặc điểm của đất phe-ra-lít là gì?

A. Thường có màu đỏ vàng và rất màu mỡ.

B. Thường có màu đỏ nâu, chua và nghèo mùn.

C. Thường có màu đỏ vàng, chua và nghèo mùn.

D. Thường có màu đỏ nâu và rất màu mỡ.

Câu 3: Ngoài gió mùa, nước ta còn chịu tác động của một loại gió hoạt động quanh năm là:

A. Gió biển,

C. Gió phơn tây nam.

B. Gió tây ôn đới.

D. Gió tín phong.

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Câu 1: Tìm hiểu hiện trạng sử dụng một loại tài nguyên thiên nhiên có ở địa phương em (đât, nước, khoáng sản,…). Nhận xét việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên đó đã hợp lí chưa? 

Câu 2: Là một học sinh, em có thể làm gì để bảo vệ tài nguyên thiên nhiên ở địa phương em?