Nội dung chính KHTN 9 cánh diều Bài 12: Tác dụng của dòng điện xoay chiều

CHỦ ĐỀ 4: ĐIỆN TỪ

BÀI 12: TÁC DỤNG CỦA DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU

I. Tác dụng nhiệt

- Dòng điện xoay chiều có tác dụng nhiệt. Năng lượng điện của dòng điện xoay chiều đã chuyển hoá thành năng lượng nhiệt.

Ví dụ: bàn là, máy sưởi,...

- Tác dụng nhiệt của dòng điện xoay chiều có thể gây ra hao phí năng lượng điện. 

Ví dụ: Dòng điện xoay chiều chạy qua quạt điện làm cánh quạt quay, đồng thời làm quạt nóng lên một chút.

II. Tác dụng phát sáng

- Dòng điện xoay chiều có tác dụng phát sáng.

Ví dụ: dòng điện qua đèn sợi đốt, đền huỳnh quang, đèn LED,…

- Sự chuyển hoá từ điện năng thành năng lượng ánh sáng trong các đèn sợi đốt, đèn huỳnh quang và đèn LED: năng lượng của dòng điện xoay chiều chuyển hoá thành năng lượng ánh sáng và một phần thành năng lượng nhiệt.

II. Tác dụng từ

- Dòng điện xoay chiều chạy qua cuộn dây dẫn kín thì cuộn dây dẫn kín hút được các vật bằng sắt, thép,..., chứng tỏ dòng điện xoay chiều có tác dụng từ.

+ Tác dụng từ của dòng điện xoay chiều được ứng dụng trong các thiết bị điện như chuông điện, rơ-le điện, bếp từ,...

- Hoạt động của chuông điện xoay chiều:

+ Khi dòng điện xoay chiều chạy qua, cuộn dây dẫn kín có lõi sắt trở thành nam châm điện. 

+ Nam châm điện tác dụng lực lên lá thép khiến lá thép dao động, làm cho búa gõ liên tục vào chuông. 

+ Lõi sắt trong cuộn dây dẫn kín có tác dụng làm tăng tác dụng từ của dòng điện xoay chiều, dẫn đến lá thép dao động mạnh hơn và chuông kêu to hơn. Đồng thời, cuộn dây dẫn kín cũng bị nóng lên. 

+ Vậy, trong trường hợp này, ngoài tác dụng từ, dòng điện xoay chiều còn có tác dụng nhiệt.

III. Tác dụng sinh lí

- Dòng điện xoay chiều có tác dụng sinh lí:

+ Ví dụ: Khi chạy qua cơ thể người, dòng điện xoay chiều có thể làm cháy các mô dưới da, gây tổn thương hệ thần kinh,... ở các mức độ khác nhau. Các mức độ tổn thương này phụ thuộc vào: cường độ dòng điện, khoảng thời gian dòng điện chạy qua cơ thể và tần số dòng điện (số lần dòng điện đổi chiều trong một giây),... 

Với cùng cường độ, dòng điện xoay chiều thường nguy hiểm hơn và gây các tác hại lớn hơn lên cơ thể người so với dòng điện một chiều., 

+ Tác dụng sinh lí được ứng dụng trong y học để chữa bệnh hoặc chăm sóc sức khoẻ. Ví dụ: dòng điện xoay chiều có tần số trong khoảng 40 – 80 Hz được sử dụng để kích thích và chống teo cơ, dòng điện xoay chiều có tần số lớn hơn 20 kHz được sử dụng trong phục hồi chức năng,…