HOẠT ĐỘNG CỦA HS - GV

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS dựa vào sách GDDP tr.5 và trả lời câu hỏi:

+ Dựa vào kiến thức đã học trong môn ngữ văn 10, hãy nêu những hiểu biết của em về thể loại sử thi?

+ Sử thi của người Ba-na có đặc điểm gì?.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin trong SGK, thảo luận nhóm đôi và trả lời câu hỏi của GV.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm HS trả lời thảo luận:

+ Sử thi Ba-na thường được chia thành nhiều khúc, đoạn, hợp lại thành môn Sử thi hoàn chỉnh.

+ Ngôn ngữ của sử thi mang tính véo von, dầu hình ảnh, nhạc điệu, mượn hình ảnh cây cỏ, chim thú để nói về con người và tâm trạng con người.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận về những nét về tục ngữ, câu đố Bắc Giang.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Tìm hiểu về sử thi

1. Sử thi:

- Khái niệm: Sử thi còn (gọi là anh hùng ca) là tác phẩm tự sự có quy mô lớn, bằng văn vần hoặc văn xuôi kết hợp văn vần, xây dựng những hình tượng anh hùng, kỳ vĩ để kể về những người anh hùng, những sự kiện lớn có ý nghĩa trọng đại với dân tộc, diễn ra trong đời sống cộng đồng của cư dân thời cổ đại.

- Không gian, thời gian trong sử thi là không gian cộng đồng, bao gồm: không gian thiên nhiên, không gian xã hội. Thời gian trong sử thi là thời gian quá khứ trải qua nhiều biến cố, thời gian gần với lịch sử cộng đồng cùng dân tộc, bộ lạc, chế độ.

- Cốt truyện của sử thi là chuỗi sự kiện (biến cố) được sắp xếp theo một trình tự nhất định: cái này tiếp cái kia, xô đẩy nhau buộc phải giải quyết, giải quyết xong thì chuyện dừng lại.

- Nhân vật người anh hùng trong sử thi có sức mạnh, tài năng, phẩm chất và vẻ đẹp phi thường, dũng cảm xả thân vì cộng đồng trong chiến đấu chống kẻ thù và chinh phục tự nhiên.

- Nội dung của sử thi có tính rộng lớn, kể về sự kiện trọng đại của quá khứ, biểu hiện toàn bộ đời sống văn hóa, lịch sử của cộng đồng, thể hiện quá trình vận động của tộc người đó qua các giai đoạn khác nhau.

- Nghệ thuật: sử thi là những câu chuyện kỳ văn xuôi xen lẫn văn vần, có sử dụng các yếu tố thành ngữ, tục ngữ, những từ ngữ cổ, hình thức nghệ thuật ngôn từ dân gian.

- Phân loại: sử thi có 3 loại:

+ Sử thi anh hùng dân gian.

+ Sử thi cổ điển.

+ Sử thi anh hùng.

2. Sử thi Ba-na

- Sử thi của người Ba-na Được gọi là hơ mon, là di sản tinh thần quý báu của nhánh Rơ Ngao.

- Sử thi Ba-na bao gồm những câu chuyện liên hoàn được nghệ nhân hát kể (lời kể xen lẫn lời hát kể) trong lúc nông nhàn thay vào dịp lễ hội.

- Số lượng: sử thi Ba-na được siêu tầm khoảng 60 tác phẩm, nội dung chủ yếu xoay quanh nhân vật anh hùng lý tưởng Giông. Giông là nhân vật lý tưởng trong hệ thống sử thi Ba-na và là niềm tin tự hào của người dân Ba-na.

- Các trích đoạn tiêu biểu như Giông, Giở mồ côi từ nhỏ, Giông làm nhà mồ, Giông cứu đói dân làng mọi nơi, Giông đi tìm vợ…

3. Sử thi Bia Rơven làm hại vợ chồng Sét

- Là một trong số tác phẩm thuộc bộ sử thi liên hoàn về Giông của người Ba-na (nhóm Rơ Ngao) trên địa bàn tỉnh Kon Tum.

- Sử thi được sưu tầm vào năm 2017 tại làng Kon Klor, xã Đắk Rơ Wa, thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum, do nghệ nhân dân gian A Lưu hát kể.