BÀI 8: MỘT SỐ VẬT LIỆU, NHIÊN LIỆU VÀ NGUYÊN LIỆU THÔNG DỤNG

PHẦN MỞ ĐẦU

Câu 1: Quan sát hình bên và kể tên một số bộ phận của ô tô. Cho biết các bộ phận đó được làm từ vật liệu nào. Nhiên liệu dùng cho động cơ ô tô là gì?

Trả lời:

Một số bộ phận và nhiên liệu:

• Nắp ca-pô: Kim loại tổng hợp
• Đèn pha: nhựa cứng, thủy tinh, kim loại
• Gương chiếu hậu: gương
• Bánh xe: cao su
• Vô lăng: nhựa
• Bàn đạp ga/phanh: kim loại, nhôm

Nhiên liệu dùng cho ô tô: xăng, dầu, diesel sinh học...

I. MỘT SỐ VẬT LIỆU THÔNG DỤNG

Câu 1: Kể tên những vật liệu mà em biết.

Trả lời: 

Thép, đồng, nhôm, titan, cacbon, cao su, nhựa, thủy tinh, gốm, sứ...

Câu 2: Kể tên một số vật dụng bằng nhựa. Chúng có đặc điểm gì?

Trả lời: 

Một số vật dụng bằng nhựa: ghế, bàn, cốc nước, chậu nhựa, bình nước, vỏ bút, thước, hộp đựng thức ăn...

Đặc điểm: dễ tạo hình, nhẹ, dẫn điện kém, không dẫn điện

Câu 3: Quan sát hình 8.2, nêu một số ứng dụng của kim loại. Cho biết ứng dụng đó dựa trên tính chất nào.

Trả lời: 

Ứng dụng của kim loại:

Làm xoong, nồi: dẫn nhiệt, nhẹ, bền

Dây dẫn điện: dẫn điện, dẻo, bền

Cầu: bền, cứng

Vỏ máy bay: cứng, chịu được áp lực, nhẹ, bền

Câu 4:  Kể tên một số vật dụng được chế tạo từ kim loại (nhôm, đồng ...)

Trả lời: 

Xoong, nồi, ấm nước: nhôm

Dây điện: đồng

Cuốc, xẻng, búa, liềm: sắt

Câu 5:  Dựa vào tính chất nào mà cao su được sử dụng để chế tạo lốp xe

Trả lời: 

Cao su có tính chất: có khả năng chịu bào mòn, cách điện và không thấm nước.

Câu 6:  Dựa vào tính chất nào mà thủy tinh thường được sử dụng làm dụng cụ trong phòng thí nghiệm?

Trả lời: 

Thủy tinh không thâm nước, bền với điều kiện của môi trường, không tác dụng với nhiều hóa chất. Thủy tinh trong suốt dễ quan sát các phản ứng hóa học trong ống nghiệm bằng thủy tinh. 

Câu 7:  Hãy kể tên một số vật dụng bằng thủy tinh ở gia đình em. Em cần lưu ý gì khi sử dụng chúng?

Trả lời: 

Một số vật dụng bằng thủy tinh: cốc, bát, ly rượu, chai, bình hoa, bóng đèn, màn hình ti vi,...

Câu 8:  So sánh tính chất của thủy tinh và gốm

Trả lời: 

Câu 9: Nêu một số ứng dụng của vật liệu gỗ trong đời sống và sản xuất.

Trả lời: 

Một số ứng dụng của vật liệu gỗ trong đời sống: cửa, giường, tủ, bàn, sàn gỗ, muôi, thìa, đũa, kệ sách...

Một số ứng dụng của vật liệu gỗ trong sản xuất: giấy, nội thất, đồ trang trí, đồ mỹ nghệ... 

Câu 10:  Đề xuất một tính chất cơ bản của vật liệu và đề xuất cách kiểm tra tính chất đó theo bảng 8.1

Trả lời: 

Câu 11: Tìm một số dẫn chứng để chỉ ra rằng việc sử dụng nhựa không hợp lí, không hiệu quả có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe con người và môi trường. Chúng ta cần làm gì để giảm thiểu rác thải nhựa?

Trả lời: 

Việc sử dụng các vật liệu không hợp lí, không hiệu quả làm lãng phí tài nguyên và gây nhiều tiêu cực đến sức khỏe con người và môi trường.

Ví dụ:

• Động vật dưới biển bị mắc vào rác thải nhựa do con người thải ra
• Đốt rác thải nhựa gây ô nhiễm môi trường, có thể gây đau đầu, nôn mửa ở người
• Túi nilong mất hàng triệu năm để phân hủy

Để sử dụng các vật liệu an toàn, hiệu quả và đảm bảo sự phát triển bền vững, cần bảo vệ, bảo quản và sử dụng đúng cách, khuyến khích dùng các vật liệu có thể tái sử dụng, hạn chế dùng các vật liệu khó phân hủy.

Câu 12: Lấy một số ví dụ về việc sử dụng một số vật liệu an toàn, hiệu quả và đảm bảo sự phát triển bền vững

Trả lời: 

• Trồng cây vào chậu bằng cao su 
• Tái sử dụng chai nước, bình, lon...
• Sử dụng túi giấy, túi vải đựng đồ 
•  Sử dụng cầu chì giúp phòng tránh các hiện tượng quá tải đường dây
• Một số sản phẩm xây dựng (ngói, gạch, sơn...) chống ẩm, mốc.

II. MỘT SỐ NHIÊN LIỆU THÔNG DỤNG

Câu 1: Kể tên một số loại nhiên liệu rắn, nhiên liệu lỏng, nhiên liệu khí mà em biết.

Trả lời: 

Nhiên liệu rắn: than đá, than củi,...

Nhiên liệu lỏng: xăng, dầu,...

Nhiên liệu khí: khí thiên nhiên, khí dầu mỏ,...

Câu 2: Than (than đá, than củi) có những tính chất và ứng dụng gì trong đời sống và sản xuất.

Trả lời: 

Tính chất của than: cháy trong không khí, tỏa nhiều nhiệt

Ứng dụng: than được dùng nhiều để đun nấu, sưởi ấm, chạy động cơ. Hiện nay than chủ yếu được sử dụng làm nhiên liệu trong công nghiệp. 

Câu 3: Nêu một số ứng dụng của nhiên liệu từ dầu mỏ

Trả lời: 

Ứng dụng của nhiên liệu từ dầu mỏ: khí gas dùng trong đun nấu, xăng (ô tô, xe máy), dầu diesel, dầu mazut  (tàu)

Câu 4:  Hãy đề xuất phương án kiểm chứng xăng nhẹ hơn nước và không tan trong nước

Trả lời: 

Nhỏ một vài giọt xăng vào cốc nước, xăng nổi lên trên => Chứng tỏ xăng nhẹ hơn nước và không tan trong nước

Câu 5:  Biển báo đặt ở các trạm xăng như hình sau có ý nghĩa gì?

Trả lời: 

Biển 1: Không sử dụng điện thoại

Biển 2: Cấm lửa

Biển 3: Cấm hút thuốc

Câu 6:  Khí thải (carbon dioxide, nitrogen dioxide, sulfur dioxide,...) bụi mịn do quá trình đốt than, xăng dầu ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe con người, môi trường và xã hội?

Trả lời: 

Khí thải ảnh hưởng sâu sắc đến môi trường vì nó cực độc, và có thể góp phần gây ra các điều kiện không khí và ozone trên mặt đất rất nguy hiểm. Khí thải gây nghẹt thở và tắc nghẽn trong không khí, còn có xu hướng phản ứng với các tác nhân khác để tạo thành axit nitric và nitrat hữu cơ, góp phần hình thành mưa axit. Mưa axit do một vài chất khí tạo ra cực kỳ có hại cho thực vật và động vật trên khắp thế giới, và có thể dẫn đến các vấn đề tiếp theo trong hệ thống nước.

Ảnh hưởng tới sức khỏe con người: Khí thải làm tăng khả năng mắc các vấn đề về hô hấp, ung thư và các vấn đề về phổi,, tim, tuần hoàn và phổi.

Câu 7:  Nêu các cách sử dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững

Trả lời: 

Duy trì các điều kiện thuận lợi cho sự cháy cung cấp đủ không khí, tăng diện tích tiếp xúc giữa nhiên liệu và không khí.

Điều chỉnh lượng nhiên liệu để duy trì sự cháy ở mức độ cần thiết, phù hợp với nhu cầu sử dụng

Tăng cường sử dụng những nhiên liệu có thể tái tạo và ít ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe con người, như xăng sinh học (E5, E10,...)

Câu 8:  Các việc làm sau có tác dụng gì?

1. Thổi không khí vào lò
2. Chẻ nhỏ củi khi đun nấu
3. Không để lửa quá to khi đun nấu 

Trả lời: 

1. Thổi không khí vào lò để thêm khí oxi lửa cháy lớn, nhiệt độ cao
2. Chẻ nhỏ củi giúp tăng bề mặt tiếp xúc với khí oxi (không khí)
3. Để lửa quá to khi đun nấu gây mất an toàn, lãng phí và ô nhiễm môi trường