Đáp án Tin học 6 chân trời Bài 14: Bài toán và thuật toán

CHỦ ĐỀ 6. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ VỚI SỰ TRỢ GIÚP CỦA MÁY TÍNH

BÀI 14: BÀI TOÁN VÀ THUẬT TOÁN

KHỞI ĐỘNG 

Câu 1: Tìm hiểu Hình 1 và trả lời các câu hỏi sau: 

- Nhiệm vụ cần giải quyết là gì?

- Thông tin cho trước, kết quả cần đạt được là gì? 

- Có thể giải quyết bài toán này bằng cách nào?

Giải chi tiết: 

- Nhiệm vụ cần giải quyết là tìm diện tích S của mảnh vườn hình thang

- Thông tin cho trước: mảnh vườn hình thang ABCD, có đo dáy a, b, chiều cao h

- Kết quả cần tìm: Diện tích S

- Giải quyết bài toán bằng cách tính diện tích theo công thức A= (a+b)*h/2

KHÁM PHÁ 

Câu 1: Hãy nêu thuật toán để giải quyết mỗi nhiệm vụ sau: 

1. Tính diện tích thửa ruộng hình chữ nhật có số đo chiều dài a, chiều rộng b

2. Pha trà mời khách

Giải chi tiết: 

a) Tính diện tích thửa ruộng hình chữ nhật

Thuật toán: Tính diện tích

B1: Nhập số đo chiều dài: Gọi chiều dài là aa.

B2: Nhập số đo chiều rộng: Gọi chiều rộng là bb.

B3: Tính diện tích: Diện tích SS được tính bằng công thức: S=a×bS=a×b

B4: Hiển thị kết quả: Xuất ra giá trị của diện tích SS.

Ví dụ:

Nếu a=10a=10 mét và b=5b=5 mét, thì diện tích S=10×5=50S=10×5=50 mét vuông.

b) Pha trà mời khách

Thuật toán: Pha trà

B1: Chuẩn bị nguyên liệu:

+ Trà (túi trà hoặc trà lá)

+ Nước sôi

+ Đường (nếu cần)

+ Ly hoặc ấm trà

B2: Đun nước: Đun sôi nước trong ấm hoặc nồi.

B3: Cho trà vào:

+ Nếu dùng túi trà: Đặt túi trà vào ly hoặc ấm trà.

+ Nếu dùng trà lá: Cho một lượng trà lá vào ly hoặc ấm trà.

B4: Rót nước sôi: Rót nước sôi vào ly hoặc ấm trà chứa trà.

B5: Ngâm trà: Đợi khoảng 3-5 phút để trà ngấm.

B6: Thêm đường (nếu cần): Nếu thích ngọt, cho đường vào và khuấy đều.

B7: Rót trà ra ly: Rót trà đã pha vào ly và mời khách.

*Ví dụ: Pha trà xanh với 1 túi trà và 200ml nước sôi, ngâm 5 phút, thêm 1 thìa đường, rồi rót ra ly để mời khách

Câu 2: Hãy mô tả thuật toán ở Hình 1c bằng sơ đồ khối

Giải chi tiết: 

Câu 3: Hãy mô tả thuật toán ở Hình 3 dưới dạng liệt kê

Giải chi tiết: 

Bước 1: Chuẩn bị trà, ấm, nước

+ Cho trà vào ấm 

+ Đổ nước sôi và ấm và đợi 5 phút 

+ Rót trà vào cốc

Bước 2: Mời khách và thưởng thức trà

Câu 4: Theo em, hướng dẫn ở Hình 2 có phải là một thuật toán có cấu trúc tuần tự không? Tại sao?

Giải chi tiết: 

Hình 2 là một thuật toán có cấu trúc tuần tự. Vì có sắp xếp theo các bước theo thứ tự tuần tự.

Câu 5: Hãy mô tả hướng dẫn nấu cơm ở Hình 2 bằng sơ đồ khối?

Giải chi tiết: 

Câu 6: Hãy mô tả hướng dẫn đánh răng đúng cách dưới dạng liệt kê. Theo em, đó có phải một thuật toán có cáu cấu tuần tự không? Tại sao?

Giải chi tiết: 

Hướng dẫn đánh răng đúng cách

B1: Chuẩn bị bàn chải và kem đánh răng: Lấy bàn chải đánh răng và cho một lượng kem đánh răng bằng hạt đậu lên bàn chải.

B2: Rửa miệng: Ngậm một chút nước và súc miệng.

B3: Đánh răng:

+ Đặt bàn chải lên răng, nghiêng một góc 45 độ.

+ Đánh răng theo chuyển động tròn hoặc lên xuống, bắt đầu từ răng trên rồi xuống răng dưới.

+ Đánh tất cả các mặt của răng: mặt ngoài, mặt trong và mặt nhai.

B4: Đánh lưỡi: Nhẹ nhàng chải lưỡi để loại bỏ vi khuẩn.

B5: Súc miệng: Súc miệng với nước sạch để loại bỏ kem đánh răng và bụi bẩn.

B6: Rửa bàn chải: Rửa sạch bàn chải dưới nước.

=> Có, đây là một thuật toán có cấu trúc tuần tự vì các bước thực hiện được thực hiện theo thứ tự từ đầu đến cuối mà không có bước nào bị bỏ qua. Mỗi bước đều quan trọng và phải được thực hiện theo đúng trình tự để đạt được kết quả tốt nhất.

Câu 7: Mô tả ở Hình 4 có phải là thuật toán có cấu trúc tuần tự không? Tại sao?

Giải chi tiết: 

Đây là một thuật toán có cấu trúc tuàn tự vì được thực hiện các bước theo thứ tự từ đầu đến cuối, không bỏ qua bước nào. Mỗi bước đều quan trong và phải được thực hiện đúng theo quy trình. 

Câu 8: Em cần phải làm gì để máy tính thực hiện được các thuật toán tính diện tích thửa ruộng hình chữ nhật như hình 4? Tại sao?

Giải chi tiết: 

Để máy tính thực hiện được thuật toán, ta cần chuyển thuật toán thành chương trình cho máy tính. Chương trình đấy là các dãy lệnh điều khiển máy tính thực hiện thuật toán. 

LUYỆN TẬP 

Câu 1: Theo em, thuật toán là gì? Nêu ví dụ minh họa

Giải chi tiết: 

Thuật toán là một tập hợp các bước cụ thể và rõ ràng để giải quyết một vấn đề hoặc thực hiện một nhiệm vụ. Mỗi bước trong thuật toán đều có thứ tự và quy trình cụ thể.

Ví dụ minh họa:

* Thuật toán nấu cơm:

B1: Đo lượng gạo cần nấu.

B2: Rửa gạo cho sạch.

B3: Cho gạo vào nồi.

B4: Thêm nước vào nồi.

B5: Đặt nồi lên bếp và bật lửa.

B6: Nấu cho đến khi nước cạn.

B7: Tắt bếp và để cơm nguội.

Câu 2: Hãy cùng bạn thực hiện các yêu cầu sau: 

a)Thực hành gấp máy bay giấy và ghi lại các bước gấp máy bay giấy.

b) Các bước em ghi lại ở câu a có phải là một thuật toán có cấu trúc tuần tự không? Tại sao?

c) Cho biết đầu vào, đầu ra của nhiệm vụ gấp máy bay giấy

Giải chi tiết: 

a) Các bước gấp máy bay giấy:

+ Chuẩn bị giấy: Lấy một tờ giấy (A4 hoặc tờ giấy vuông).

+ Gấp đôi tờ giấy: Gấp tờ giấy theo chiều dọc rồi mở ra để tạo đường gấp giữa.

+ Gấp hai góc trên: Gấp hai góc trên của tờ giấy vào đường gấp giữa để tạo hình tam giác.

+ Gấp cạnh dưới: Gấp phần dưới của tờ giấy lên trên, che kín phần tam giác vừa gấp.

+ Gấp hai cánh: Gấp hai bên của tờ giấy ra ngoài để tạo cánh máy bay.

+ Hoàn thành: Điều chỉnh cánh máy bay sao cho cân đối.

b) Các bước có phải là một thuật toán có cấu trúc tuần tự không?

Có, các bước gấp máy bay giấy là một thuật toán có cấu trúc tuần tự vì chúng được thực hiện theo thứ tự nhất định. Mỗi bước cần phải hoàn thành trước khi chuyển sang bước tiếp theo để đạt được kết quả cuối cùng là một chiếc máy bay giấy hoàn chỉnh.

c) Đầu vào, đầu ra của nhiệm vụ gấp máy bay giấy:

Đầu vào: Tờ giấy (A4 hoặc tờ giấy vuông).

Đầu ra: Một chiếc máy bay giấy đã được gấp hoàn chỉnh.

Câu 3: Thực hiện các yêu cầu sau:

1. Mô tả thuật toán tính diện tích S của hình tròn có số đo bán kính r dưới dạng liệt kê hoặc bằng sơ đồ khối.

2. Để máy tính thực hiện được thuật toán nêu trên, em cần làm gì? Tại sao?

Giải chi tiết: 

a) Thuật toán tính diện tích S của hình tròn:

Bước 1 - Nhập bán kính: Gọi bán kính là r

Bước 2 - Tính diện tích: Sử dụng công thức: S=π*  r2

Bước 3 - Hiển thị kết quả: Xuất ra giá trị của diện tích S

b)

Em cần cài đặt một chương trình hoặc viết mã lệnh trong một ngôn ngữ lập trình (như Python, Java, C++, v.v.) để thực hiện thuật toán. Điều này cần thiết vì:

+ Chuyển đổi thuật toán thành mã lệnh: Máy tính không thể hiểu ngôn ngữ tự nhiên; nó chỉ hiểu mã lệnh cụ thể.

+ Thực hiện các phép toán: Chương trình sẽ thực hiện các phép toán cần thiết để tính diện tích dựa trên đầu vào là bán kính.

+ Hiển thị kết quả: Chương trình sẽ giúp xuất kết quả ra màn hình cho người dùng.

+ Việc cài đặt này giúp máy tính tự động hóa quá trình tính toán, tiết kiệm thời gian và giảm sai sót.

VẬN DỤNG

Câu 1: Mô tả các bước thực hiện một công việc hằng ngày của em dưới dạng liệt kê hoặc bằng sơ đồ khối. Đó có phải là thuật toán có cấu trúc tuaanfa tự không? Tại sao?

Giải chi tiết: 

Công việc hằng ngày: Đánh răng

Các bước thực hiện (dưới dạng liệt kê):

B1: Chuẩn bị: Lấy bàn chải và kem đánh răng.

B2: Rửa miệng: Ngậm một chút nước và súc miệng.

B3: Đánh răng:

+ Đặt bàn chải lên răng, nghiêng một góc 45 độ.

+ Đánh răng theo chuyển động tròn hoặc lên xuống.

+ Đánh tất cả các mặt của răng: mặt ngoài, mặt trong và mặt nhai.

B4: Đánh lưỡi: Nhẹ nhàng chải lưỡi để loại bỏ vi khuẩn.

B5: Súc miệng: Súc miệng với nước sạch.

B6: Rửa bàn chải: Rửa sạch bàn chải dưới nước.

=> Đây là một thuật toán có cấu trúc tuần tự vì các bước thực hiện được thực hiện theo thứ tự nhất định. Mỗi bước cần hoàn thành trước khi chuyển sang bước tiếp theo để đạt được kết quả cuối cùng là răng miệng sạch sẽ. Việc tuân thủ trình tự này rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả của việc đánh răng.