Hát đúng giai điệu, lời ca và tính chất trong sáng, hồn nhiên của bài hát Khúc ca bốn mùa, thể hiện được sự hài hòa giữa hai bè.
Nêu được đặc điểm và cảm nhận được tính chất của nhịp 3/8, so sánh được sự giống nhau, khác nhau giữa nhịp 3/8 và 3/4.

2. Năng lực

Năng lực chung:

Biết chủ động trong học tập; biết cách tự tìm tòi kiến thức, tự thực hành.
Biết giao lưu, hợp tác với bạn trong hoạt động nhóm.
Giải quyết được các yêu cầu của nhiệm vụ học tập mà GV đề ra và sáng tạo trong hoạt động thực hành.

Năng lực riêng:

Hát đúng giai điệu, lời ca và tính chất trong sáng, hồn nhiên của bài hát Khúc ca bốn mùa, thể hiện được sự hài hòa giữa hai bè.
Biết được đặc điểm và tính chất của nhịp 3/8, so sánh được sự giống nhau, khác nhau giữa nhịp 3/8 và 3/4.

3. Phẩm chất

Tích cực, tự giác trong học tập.
Yêu thiên nhiên và biết bảo vệ môi vệ môi trường sống xung quanh.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC, PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC

1. Đối với giáo viên

Giáo án, SHS, SGV Âm nhạc 8.
Đàn phím điện tử hoặc kèn phím, bảng tương tác (nếu có), nhạc cụ gõ, file âm thanh bài hát Khúc ca bốn mùa, hình ảnh nhạc sĩ Nguyễn Hải.
Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Đối với học sinh

SHS Âm nhạc 8.

Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm có liên quan đến nội dung bài học và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

3. Phương pháp và kĩ thuật dạy học chủ yếu

PPDH: dùng lời, thực hành luyện tập, làm mẫu, giải quyết vấn đề, hợp tác, trò chơi,…
KTDH: chia nhóm, đặt câu hỏi,…

III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC

HÁT: KHÚC CA BỐN MÙA

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế cho HS, giúp đỡ HS ý thức được nhiệm vụ học tập, hứng thú học bài mới.

b. Nội dung: GV chia lớp thành các nhóm và tổ chức cho HS kể tên các bài hát có đầy đủ 4 mùa trong năm.

c. Sản phẩm: HS kể được các bài hát có đủ 4 mùa trong năm.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 4 nhóm và yêu cầu HS thực hiện nhiệm vụ: Em hãy kể tên những bài hát về các mùa trong năm (xuân, hạ, thu và đông). Nhóm nào kể được nhiều bài sẽ chiến thắng.

- GV cho HS nghe bài hát Khúc ca bốn mùa và làm mẫu động tác vận động theo nhạc như vỗ tay, búng tay, giậm chân:

https://www.youtube.com/watch?v=whffrx7TOdQ (0:00 - 2:50)

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận và kể tên được các bài hát có các mùa trong năm.

- HS lắng nghe bài hát Khúc ca bốn mùa và vận động theo nhạc.

Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV mời đại diện các nhóm liệt kê các bài hát về bốn mùa trong năm.

Gợi ý: Nắng bốn mùa, Xuân hạ thu đông, Bốn mùa em yêu, Bốn mùa của bé,...

- GV quan sát thái độ và sự thể hiện động tác của HS khi nghe bài hát Khúc ca bốn mùa.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và khích lệ sự tích cực của HS.

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Bài 13: Hát – Khúc ca bốn mùa.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Nêu cảm nhận về bài hát

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nêu cảm nhận về tính chất âm nhạc của bài hát.

b. Nội dung: GV tổ chức cho HS nghe bài hát Khúc ca bốn mùa và nêu cảm nhận về tính chất âm nhạc của bài hát.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về tính chất âm nhạc của bài hát và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV tổ chức cho HS lắng nghe lại bài hát Khúc ca bốn mùa:

https://www.youtube.com/watch?v=whffrx7TOdQ (0:00 - 2:50)

- GV yêu cầu HS nêu cảm nhận về tính chất âm nhạc của bài hát.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS lắng nghe bài hát và nêu cảm nhận về tính chất âm nhạc của bài hát.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện một số HS trình bày về tính chất âm nhạc của bài hát.

- GV yêu cầu các HS khác lắng, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận.

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Nêu cảm nhận về bài hát

- Khúc ca bốn mùa có nhịp điệu uyển chuyển, nhịp nhàng;

- Giai điệu trong sáng, hồn nhiên;

- Lời ca giàu hình ảnh.

Hoạt động 2: Tìm hiểu bài hát

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nêu cảm nhận về nội dung, ý nghĩa của bài hát.

b. Nội dung:

- GV tổ chức cho HS tìm hiểu về nội dung, ý nghĩa của bài hát.

- GV cho HS tìm hiểu nhịp 3/8.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về nội dung, ý nghĩa của bài hát và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS đọc nội dung thông tin SHS tr.42 và trả lời câu hỏi:

Trình bày nội dung và ý nghĩa của bài hát Khúc ca bốn mùa.

- GV giới thiệu đôi nét về nhạc sĩ Nguyễn Hải, tác giả của bài hát.

- GV hướng dẫn HS quan sát bản nhạc, tìm hiểu các kí hiệu âm nhạc đã học trong bài (nhịp 38 , nhịp độ vừa phải, dấu nối, dấu luyến, nốt thấp nhất: si – b, nốt cao nhất: rê – d2,…), nhận biết cấu trúc của bài.

- GV hướng dẫn HS chia câu hát trên bản nhạc: Bài chia thành 2 đoạn, có 2 bè.

+ Đoạn 1: Từ “Hạt nắng...” đến “... cho cây vườn thêm xanh”.

+ Đoạn 2: Từ “Khi trời đổ nắng...” đến “... nhịp đời mãi sinh sôi”.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tìm hiểu về nội dung, ý nghĩa bài hát và các kí hiệu âm nhạc liên quan.

- HS chia câu hát theo hướng dẫn của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện một số HS trình bày về nội dung, ý nghĩa bài hát và kí hiệu âm nhạc liên quan.

- GV yêu cầu các HS khác lắng, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận.

- GV chuyển sang nội dung mới.

2. Tìm hiểu bài hát

- Tác giả:

+ Nguyễn Hải sinh ngày 15/1/1958 tại Đồng Hới, Quảng Bình.

+ Năm 1976-1980, ông học Trường Âm nhạc Huế, sau khi tốt nghiệp về công tác trong ngành Văn hóa - Thông tin Tam Kỳ, Quảng Nam - Đà Nẵng.

+ Năm 1987, ông về học Đại học Sáng tác Nhạc viện thành phố Hồ Chí Minh. Năm 1992, ông tốt nghiệp về làm giảng viên trường cao đẳng Văn hóa - Nghệ thuật thành phố Hồ Chí Minh.

+ Sáng tác: Từng hạt mưa sa, Suối nguồn yêu thương, Lời ru của phố,...

- Bài hát Khúc ca bốn mùa:

+ Bài hát có nhịp điệu uyển chuyển, giai điệu trong sáng.

+ Lời ca ca ngợi thiên nhiên với bốn mùa đem lại cho con người sự sống, cây trái sinh sôi.

- Nhịp 38: là một loại nhịp mới, có 3 phách, mỗi phách có giá trị trường độ bằng 1 móc đơn.

- Chia câu hát trên bản nhạc:

Câu 1: Hạt nắng, hạt nắng, cho mẹ ra đồng.

Câu 2: Hạt mưa, hạt mưa, cho cây lúa trổ bông.

Câu 3: Hạt nắng, hạt nắng trên vai em đến trường.

Câu 4: Hạt mưa, hạt mưa cho cây vườn thêm xanh.

Câu 5: Khi trời đổ nắng có mưa về dịu lại.

Câu 6: Khi trời đầy mưa có nắng về sưởi ấm.

Câu 7: Bốn mùa có nắng và có mưa.

Câu 8: Bốn mùa cây xanh và cây lớn.

Câu 9: Bốn mùa có nắng và có mưa.

Câu 10: Bốn mùa nhịp đời mãi sinh sôi.

Hoạt động 3: Khởi động giọng

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS khởi động giọng theo mẫu âm bài hát.

b. Nội dung:

- GV hướng dẫn HS khởi động giọng theo mẫu âm phù hợp với bài hát.

- GV sửa tư thế, khẩu hình và hơi thở cho HS.

c. Sản phẩm: Phần khởi động giọng của HS và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn HS khởi động giọng theo mẫu âm phù hợp với bài hát.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khởi động giọng theo hướng dẫn của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3 : Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời cả lớp khởi động giọng theo mẫu âm phù hợp.

- GV mời đại diện tổ, nhóm, cá nhân khởi động giọng theo mẫu âm phù hợp.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV sửa tư thế, khẩu hình và hơi thở cho HS.

- GV chuyển sang nội dung mới.

3. Khởi động giọng

HS khởi động giọng theo hướng dẫn của GV.

Hoạt động 3. Dạy bài hát

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS tập hát từng câu hát.

b. Nội dung: GV tập cho HS hát từng câu hát.

c. Sản phẩm: HS hát từng câu hát.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đàn từng câu cho HS tập hát, hát mẫu ở những chỗ cần thiết, đặc biệt chú ý các bước nhảy quãng 8:

https://www.youtube.com/watch?v=PlIZNuSC_8o (0:10 – 4:30).

- GV hát mẫu cho HS (khi sửa sai cho HS).

- GV nhắc HS luôn thực hiện vừa hát vừa gõ phách theo.

- GV tập cho HS hát bè 2 và ghép 2 bè.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS luyện tập từng câu hát theo sự hướng dẫn của GV.

- GV quan sát, sửa sai cho HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời cả lớp hát từng câu hát.

- GV mời đại diện tổ, nhóm, cá nhân hát từng câu hát.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, sửa sai cho HS (nếu có).

- GV chuyển sang nội dung mới.

3. Dạy bài hát

- Vừa hát vừa gõ phách theo.

- Tập hát chú ý các bước nhảy quãng 8.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS hát được cả bài Khúc ca bốn mùa; hát với nhạc đệm, kết hợp gõ đệm bằng nhạc cụ.

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS thực hành hát cả bài Khúc ca bốn mùa; hát với nhạc đệm, kết hợp vận động gõ đệm theo phách bằng nhạc cụ.

c. Sản phẩm: HS hát cả bài Khúc ca bốn mùa với nhạc đệm kết hợp vận động gõ đệm theo phách bằng nhạc cụ.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS hát cả bài Khúc ca bốn mùa với nhịp độ vừa phải, thể hiện tính chất trong sáng, nhịp nhàng và sự hài hòa của 2 bè.

https://www.youtube.com/watch?v=URgbEc_GVG0

- GV hướng dẫn HS hát theo nhạc đệm, kết hợp gõ đệm bằng nhạc cụ thể hiện tiết tấu theo mẫu trong SHS tr.42 với tiết tấu a hoặc b:

- GV lưu ý cho HS: Với dấu lặng đơn ở âm hình tiết tấu b vẫn tạo động tác gõ xuống nhưng không gõ vào nhạc cụ.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thực hành hát cả bài Khúc ca bốn mùa; hát với nhạc đệm, kết hợp gõ đệm bằng nhạc cụ thể hiện tiết tấu.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời cả lớp hát bài Khúc ca bốn mùa; hát với nhạc đệm, kết hợp gõ đệm bằng nhạc cụ thể hiện tiết tấu.

- GV mời đại diện tổ, nhóm hát bài Khúc ca bốn mùa; hát với nhạc đệm, kết hợp gõ đệm bằng nhạc cụ thể hiện tiết tấu.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và khen ngợi HS thực hiện phần thể hiện.

- GV chuyển sang nội dung mới.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Nhiệm vụ 1: Biểu diễn bài hát

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS sáng tạo được hình thức biểu diễn bài hát Khúc ca bốn mùa.

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS hoạt động nhóm, sáng tạo hình thức biểu diễn bài hát Khúc ca bốn mùa.

c. Sản phẩm: HS trình bày bài hát Khúc ca bốn mùa dưới hình thức đơn ca hoặc song ca, tốp ca; có gõ đệm theo nhịp.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành 4 nhóm.

- GV hướng dẫn HS hoạt động nhóm, phân chia nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên và sáng tạo hình thức biểu diễn bài hát Khúc ca bốn mùa: hình thức đơn ca hoặc song ca, tốp ca; có gõ đệm theo nhạc, trình bày có bè,...

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS hoạt động nhóm, thể hiện bài hát dưới hình thức đơn ca hoặc song ca, tốp ca; có gõ đệm theo nhịp.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời 4 nhóm thể hiện phần trình bày của mình.

- GV yêu cầu các nhóm quan sát, lắng nghe và nhận xét phần thể hiện của nhóm bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và khen ngợi HS có phần thể hiện tốt.

- GV chuyển sang nhiệm vụ tiếp theo.

Nhiệm vụ 2: Bài học giáo dục

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS rút ra được bài học giáo dục phẩm chất qua nội dung bài hát.

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS rút ra được bài học giáo dục phẩm chất qua nội dung bài hát.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về những suy nghĩ và hành động, trách nhiệm của bản thân đối với nghệ thuật chèo qua nội dung bài hát và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, trả lời câu hỏi: Em hãy cho biết những suy nghĩ và bài học rút ra khi tìm hiểu nội dung bài hát Khúc ca bốn mùa.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc lời; lắng nghe lời ca, giai điệu của bài hát và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động. thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời.

Mỗi HS cần thể hiện cảm xúc, tình yêu và trân trọng những lợi ích mà thiên nhiên mang lại. Hơn thế, cần lên tiếng bảo vệ tài nguyên thiên nhiên tươi đẹp, có trách nhiệm, hành động bảo tồn thiên nhiên, môi trường sống xung quanh và gìn giữ những thành quả lao động gắn với thiên nhiên, tình yêu quê hương, đất nước.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức.

ĐÁNH GIÁ

Mức độ 1: Hát đúng giai điệu và lời ca bài hát.
Mức độ 2: Đạt mức độ 1 và thể hiện được tính chất âm nhạc, hát được bè cùng bạn.
Mức độ 3: Đạt mức 2 và kết hợp gõ đệm hoặc vận động.

LÍ THUYẾT ÂM NHẠC: NHỊP 38

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế cho HS, giúp đỡ HS ý thức được nhiệm vụ học tập, hứng thú học bài mới.

b. Nội dung: GV tổ chức cho HS ôn tập bài hát Khúc ca bốn mùa theo phần gõ đệm theo 2 âm hình tiết tấu a và b trong SHS tr.42 và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về loại nhịp của bài hát Khúc ca bốn mùa.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV tổ chức cho HS ôn tập bài hát Khúc ca bốn mùa theo phần gõ đệm theo 2 âm hình tiết tấu a và b trong SHS tr.42:

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Bài hát Khúc ca bốn mùa được viết ở loại nhịp nào?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS ôn tập bài hát, gõ đệm theo 2 âm hình a và b và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi: Bài hát Khúc ca bốn mùa được viết ở loại nhịp 3/8, giọng Son Trưởng, tính chất nhẹ nhàng, êm ả, đầy cảm xúc nhưng vẫn vui tươi và giữ được sự hồn nhiên trong sáng của người hát khi thể hiện bản nhạc.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và khích lệ sự tích cực của HS.

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Lí thuyết âm nhạc – Nhịp 38 .

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu nhịp 38

a. Mục tiêu: HS nắm được đặc điểm của loại nhịp 38.

b. Nội dung:

- GV hướng dẫn HS tìm hiểu đặc điểm của loại nhịp 38.

- GV hướng dẫn HS xác định các phách trong bài hát Khúc ca bốn mùa.

- GV yêu cầu HS so sánh nhịp 38 và nhịp 34.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về đặc điểm của loại nhịp 38 và so sánh nhịp 38 với nhịp 34.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS đọc nội dung SHS tr.42 và rút ra đặc điểm của loại nhịp 38.

- GV hướng dẫn HS xác định các phách trong bài hát Khúc ca bốn mùa:

- GV yêu cầu HS so sánh nhịp 38 với nhịp 34.

- GV tổ chức cho HS hát kết hợp gõ đệm đoạn 1 của bài hát Khúc ca bốn mùa 1 lần nữa, yêu cầu HS nhấn nhẹ nhàng vào đầu nhịp, đúng tính chất của nhịp 38 để rút ra nhận xét: Một trong những yếu tố tạo sự linh hoạt, uyển chuyển, nhịp nhàng cho bài hát là do đặc điểm của nhịp nhịp 38 mà thành.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc nội dung SHS tr.42 và rút ra được đặc điểm của loại nhịp 38.

- HS xác định các phách trong bài hát Khúc ca bốn mùa và so sánh nhịp 38 với nhịp 34.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV mời đại diện HS nêu đặc điểm của loại nhịp 38.

- GV mời HS so sánh nhịp 38 với nhịp 34:

+ Giống nhau: Đều có 3 phách trong một ô nhịp.

+ Khác nhau: