Giáo án điện tử bài 5: hệ quả địa lí các chuyển động của trái đất

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BUỔI HỌC NGÀY HÔM NAY

KHỞI ĐỘNG

Vì sao hành tinh này là hành tinh duy nhất có sự sống?

Trái Đất có mấy chuyển động chính? Đó là những chuyển động nào?

• Trái đất xoay quanh mặt trời ở khoảng cách hợp lý để nền nhiệt độ trên trái đất không bao giờ quá nóng như Sao Thủy hoặc quá lạnh như Sao Hải Dương.
• Vùng sinh sống chứa nước tồn tại ở trạng thái chất lỏng - yếu tố cơ bản nhất để hình thành lên sự sống.
• Trái đất là nơi có trọng lượng ổn định nhất.
• Là hành tinh có vòng quay ổn định nhất trong hệ mặt trời,…
• Trái Đất có những chuyển động chính như: chuyển động tự quay quanh trục, chuyển động quay quanh Mặt Trời.

BÀI 5: HỆ QUẢ ĐỊA LÍ CÁC CHUYỂN ĐỘNG CỦA TRÁI ĐẤT

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất
2. Hệ quả chuyển động quanh Mặt Trời của Trái Đất

I. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Đọc và quan sát hình ảnh mục I:

• Cho biết vì sao ngày và đêm diễn ra luân phiên trên Trái Đất?
• Trái Đất tự quay quanh trục theo hướng nào?
• Trái Đất chuyển động một vòng quanh trục mất thời gian bao lâu?

1. Sự luân phiên ngày, đêm

Trái Đất có dạng hình cầu nên trong cùng một thời điểm chỉ được Mặt Trời chiếu sáng một nửa

Nửa được chiếu sáng là ban ngày

Nửa không được chiếu sáng là ban đêm

Trái Đất không đứng yên mà tự quay quanh trục tưởng tượng của nó → Tạo ra sự luân phiên ngày và đêm trên Trái Đất.

Trái Đất tự quay quanh trục theo hướng từ Tây sang Đông.

Trái Đất chuyển động một vòng quanh trục hết 23 giờ 56 phút 4 giây (Qui ước là 24h).

• Đọc thông tin mục 2 phần I và kết hợp quan sát các hình 5.2, 5.3
• Cho biết Trái Đất được chia thành bao nhiêu múi giờ. Mỗi múi giờ rộng bao nhiêu độ kinh tuyến?
• Múi giờ số mấy được lấy làm giờ GMT? Số thứ tự các múi giờ được đánh số như thế nào? Việt Nam thuộc múi giờ số mấy?
• Giải thích vì sao ranh giới múi giờ không thẳng theo đường kinh tuyến?
• Trình bày quy tắc chuyển ngày quốc tế.

2. Giờ trên Trái Đất

• Trái Đất có dạng hình cầu và tự quay quanh trục từ tây sang đông
• Cùng một thời điểm, ở các kinh tuyến khác nhau sẽ nhìn thấy Mặt Trời ở độ cao khác nhau.
• Các địa điểm thuộc các kinh tuyến khác nhau sẽ có giờ khác nhau, đó là giờ địa phương (hay giờ Mặt Trời).
• Trái Đất được chia làm 24 múi giờ (khu vực giờ)
• Mỗi múi giờ rộng 15 độ kinh tuyến
• Trái Đất được chia làm 24 múi giờ (khu vực giờ)
• Các địa phương nằm trong cùng một múi sẽ thống nhất một giờ → Giờ múi
• Giờ ở múi số 0 được lấy làm giờ quốc tế hay giờ GMT. Việt Nam thuộc múi giờ số 7.
• Ranh giới các múi giờ được quy định theo đường biên giới quốc gia.

1. II. Hệ quả chuyển động quanh Mặt Trời của Trái Đất

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Đọc thông tin, quan sát hình ảnh mục 1, phần II, thảo luận và hoàn thành Phiếu học tập số 1.

1. Các mùa trong năm

Trục Trái Đất nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo của Trái Đất và không đổi phương khi chuyển động quanh Mặt Trời.

Có thời kì bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời và có thời kì bán cầu Nam ngả về phía Mặt Trời.

Thời gian chiếu sáng và lượng bức xạ mặt trời nhận được ở mỗi bán cầu đều thay đổi quanh năm.

Một năm được chia thành 4 mùa: Xuân, hạ, thu, đông

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Đọc thông tin, quan sát hình ảnh mục 2, phần II, thảo luận và hoàn thành Phiếu học tập số 2.

2. Ngày, đêm dài ngắn theo vĩ độ

Trục Trái Đất nghiêng và không đổi phương trong khi chuyển động quanh Mặt Trời.

Tuỳ vào vị trí của Trái Đất trên quỹ đạo mà độ dài ngày, đêm thay đổi theo mùa và theo vĩ độ.

2. Ngày, đêm dài ngắn theo vĩ độ

• Ở Xích đạo, quanh năm có ngày, đêm bằng nhau. Càng xa Xích đạo về hai cực, độ dài ngày và đêm càng chênh lệch.
• Vào ngày 22 - 6, bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời nhiều hơn nên có diện tích được chiếu sáng lớn, thời gian chiếu sáng dài → Ngày dài hơn đêm (ngược lại đối với Nam bán cầu).

• Vào ngày 22 - 12, bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời ít hơn bán cầu Nam → Ở bán cầu Bắc, ngày ngắn hơn đêm. Ở bán cầu Nam, ngày dài hơn đêm.
• Vào các ngày 21 - 3 và 23 - 9, ngày và đêm dài bằng nhau trên toàn Trái Đất do tia sáng mặt trời chiếu thẳng góc vào Xích đạo, thời gian chiếu sáng cho hai bán cầu bằng nhau.
• Từ vòng cực đến cực có ngày (hoặc đêm) kéo dài 24h.

LUYỆN TẬP

Trò chơi: HÀNH TINH ÁNH SÁNG

Câu hỏi 1. Địa điểm không thay đổi vị trí khi Trái Đất tự quay quanh trục là:

1. Xích đạo
2. Chí tuyến
3. Vòng cực
4. Hai cực

Câu hỏi 2. Việt Nam thuộc múi giờ số mấy?

1. 5
2. 6
3. 7
4. 8

Câu hỏi 3. Các địa điểm thuộc các kinh tuyến khác nhau sẽ có giờ khác nhau gọi là:

1. Giờ múi
2. Giờ địa phương
3. Giờ quốc tế
4. Giờ GMT

Câu hỏi 4. Giờ quốc tế được tính theo múi giờ số mấy?

1. Múi giờ số 0
2. Múi giờ số 6
3. Múi giờ số 12

Câu hỏi 5. Nếu đi từ đông sang phía tây qua kinh tuyến 180° thì:

1. Lùi lại 1 giờ
2. Tăng thêm 1 giờ
3. Lùi lại 1 ngày lịch
4. Tăng thêm 1 ngày lịch

Câu hỏi 6. Theo quy định, những người sống ở múi giờ nào chuyển sang một ngày mới đầu tiên trên Trái Đất?

1. Múi giờ số 0
2. Múi giờ số 6
3. Múi giờ số 12
4. Múi giờ số 18

Câu hỏi 7. Quốc gia có nhiều múi giờ đi qua lãnh thổ nhất là:

1. Trung Quốc
2. Hoa Kì
3. Liên Bang Nga
4. Canada

Câu hỏi 8. Ở bán cầu Bắc, từ 21 - 3 đến 22 - 6 là thời gian mùa:

1. Xuân
2. Hạ
3. Thu
4. Đông

VẬN DỤNG

Trận chung kết World Cup năm 2018 diễn ra ở Mát-xcơ-va (Liên bang Nga) được truyền hình trực tiếp trên thế giới vào 19 giờ ngày 15 - 7 - 2018. Người hâm mộ Việt Nam và Ác-hen-ti-na (Argentina) sẽ được xem truyền hình trực tiếp vào ngày, giờ nào?

Trận chung kết World Cup, năm 2018 diễn ra ở Mát-xcơ-va (Liên bang Nga) được truyền hình trực tiếp trên thế giới vào 19 giờ ngày 15-7-2018. Vậy:

- Người hâm mộ Việt Nam sẽ được xem truyền hình trực tiếp vào 0 giờ ngày 16-7-2018.

- Người hâm mộ Ác-hen-ti-na sẽ được xem truyền hình trực tiếp vào 13 giờ ngày 15-7-2018.

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Ôn lại kiến thức đã học.

Làm bài tập trong Sách bài tập địa lí 10.

Đọc, tìm hiểu trước Bài 6: Thạch quyển, nội lực.

XIN CHÀO TẠM BIỆT VÀ HẸN GẶP LẠI!