Giáo án điện tử chuyên đề Sinh học 11 kết nối Bài 9: Khái quát về vệ sinh an toàn thực phẩm

XIN CHÀO CÁC EM!

CHÀO MỪNG

CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi

Các loại thực phẩm trong những hình trên có đảm bảo an toàn hay không? Vì sao?

BÀI 9:

KHÁI QUÁT VỀ VỆ SINH

AN TOÀN THỰC PHẨM

NỘI DUNG BÀI HỌC

III

Tác hại của việc mất vệ sinh an toàn thực phẩm đối với sức khỏe

II

Ô nhiễm thực phẩm

I

Định nghĩa vệ sinh an toàn thực phẩm

01

ĐỊNH NGHĨA VỆ SINH AN TOÀN THỰC PHẨM

Thực phẩm là gì? Quan sát các hình ảnh sau đây, cho biết sản phẩm nào là thực phẩm? Sản phẩm nào không phải là thực phẩm?

a)

PHIẾU HỌC TẬP

Câu 1. Thế nào là vệ sinh an toàn thực phẩm? Thực phẩm được coi là đảm bảo an toàn cần có những điều kiện gì?

……………………………………………………………………..........

Câu 2. Vì sao vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm cần phải đưa vào luật?

………………………………………………………………………......

Trả lời câu 1: Vệ sinh an toàn thực phẩm là việc đảm bảo mọi điều kiện, biện pháp ở mọi khâu trong chu trình chế biến thực phẩm để thực phẩm không gây hại đến sức khỏe và tính mạng con người.

Trả lời câu 2: Thực phẩm an toàn không chỉ cung cấp năng lượng, các chất dinh dưỡng cần thiết, giúp cơ thể khỏe mạnh và phát triển toàn diện, đảm bảo các hoạt động học tập và lao động sản xuất mà còn ảnh hưởng đến tầm vóc, trí tuệ nòi giống về lâu dài, tác động lớn đến nền kinh tế, xã hội quốc gia và quá trình hội nhập quốc tế

Tác động của mất vệ sinh an toàn thực phẩm khiến các nước có thu nhập thấp và trung bình thiệt hại khoảng 110 tỷ USD mỗi năm (Theo Food Safety News, 2018)

THÔNG TIN

(Theo WHO, 2019)

Theo WHO, ước tính trên thế giới có khoảng 600 triệu người bị mắc bệnh sau khi ăn thực phẩm bị ô nhiễm và khoảng 420 000 người chết mỗi năm, 30% số ca tử vong do thực phẩm xảy ra ở trẻ em dưới 5 tuổi.

1

THÔNG TIN

Bệnh tiêu chảy là bệnh thường gặp nhất do tiêu thụ thực phẩm bị ô nhiễm gây ra, với khoảng 550 triệu trường hợp mắc bệnh và 230 000 trường hợp tử vong hàng năm.

2

(Theo Our World in Data, 2019)

Cần phải làm gì để thực phẩm trở thành thức ăn, đồ uống an toàn?

Để thực phẩm trở thành thức ăn, đồ uống an toàn, cần phải tuân thủ đúng các quy định trong sản xuất, chế biến và bảo quản. Phòng ngừa và ngăn chặn các tác nhân ô nhiễm, không để chúng gây hại đến sức khỏe, tính mạng, kinh tế của người sử dụng.

02

Ô NHIỄM THỰC PHẨM

• Theo Luật An toàn thực phẩm, ô nhiễm thực phẩm là sự xuất hiện tác nhân làm ô nhiễm thực phẩm, gây hại đến sức khỏe, tính mạng con người.
• Tác nhân gây ô nhiễm là yếu tố không mong muốn, được chủ động hoặc không chủ động cho thêm vào thực phẩm, có nguy cơ ảnh hưởng xấu đến an toàn thực phẩm.

Đọc hiểu mục II, quan sát hình 9.1 và 9.2 tr.41 - 42 SCĐ, thảo luận thực hiện nhiệm vụ như sau:

NHÓM 1

Tìm hiểu nguyên nhân gây ô nhiễm thực phẩm do tác nhân sinh học gây ra.

NHÓM 2

Tìm hiểu nguyên nhân gây ô nhiễm thực phẩm do tác nhân hóa học gây ra.

NHÓM 3

Tìm hiểu nguyên nhân gây ô nhiễm thực phẩm do tác nhân vật lí gây ra.

PHIẾU HỌC TẬP

Câu 1. Ô nhiễm thực phẩm là gì? Các tác nhân nào có thể gây ô nhiễm thực phẩm và chúng có thể gây ô nhiễm thực phẩm trong những giai đoạn nào? Cho ví dụ minh họa.

Câu 2. Từ những hiểu biết về tác nhân, nguyên nhân gây ô nhiễm thực phẩm, hãy đề xuất các phương án nhằm đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong quá trình sản xuất, chế biến và bảo quản thực phẩm.

1. Tác nhân gây ô nhiễm thực phẩm

a) Tác nhân sinh học

• Vi khuẩn: Listeria, salmonella,...

1. Tác nhân gây ô nhiễm thực phẩm

a) Tác nhân sinh học

• Virus: Rota virus, virus viêm gan A,...

1. Tác nhân gây ô nhiễm thực phẩm

a) Tác nhân sinh học

• Kí sinh trùng: Entamoeba histolytica, giun móc, sán lá gan nhỏ,...

1. Tác nhân gây ô nhiễm thực phẩm

a) Tác nhân sinh học

• Vi nấm, sinh độc tố: Aspergillus flavus,...

b) Tác nhân hóa học

• Phụ gia thực phẩm và chất hỗ trợ chế biến thực phẩm: isopropyl citrate,...
• Hóa chất dùng trong nông nghiệp: phân bón, thuốc thú y,...
• Hóa chất từ môi trường ô nhiễm: benzene, cyanide,...
• Hóa chất trong bao bì đóng gói, chứa đựng, dụng cụ chế biến: tributyltin, bisphenols,...
• Chất độc tự nhiên có sẵn trong thực phẩm: alkaloid trong củ ấu tàu,...

c) Tác nhân vật lí

• Dị vật: mảnh kim loại, xương, tóc,...
• Phóng xạ: strontium-90, iodine, tritium,...

2. Nguyên nhân gây ô nhiễm thực phẩm

• Môi trường ô nhiễm do rác thải sinh hoạt, y tế, nước thải công nghiệp,...
• Đặc điểm nuôi trồng, sản xuất, chế biến còn nhỏ lẻ, cá thể, phương thức còn lạc hầu,... dẫn đến vẫn còn tình trạng sử dụng các hóa chất nông nghiệp, phụ gia, chất hỗ trợ chế biến không đúng quy định.
• Việc đầu tư cơ sở hạ tầng như hệ thống nước thải, nhà xưởng, dụng cụ chế biến, bảo quản,... còn hạn chế, chưa đạt chuẩn theo quy định.
• Vệ sinh cơ sở còn tạm bợ, không đảm bảo, rác thải chưa được xử lí đúng cách,...

• Tình trạng thiếu nước sạch vẫn còn diễn ra ở nhiều địa phương.
• Kiến thức, thực hành về vệ sinh an toàn thực phẩm của người quản lí, chế biến, kinh doanh và tiêu dùng còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu về an toàn thực phẩm. Vẫn còn các tình trạng không sử dụng nước sạch trong chế biến, dụng cụ bát đũa ăn uống không được vệ sinh đúng cách, thức ăn không đảm bảo về quy định chế biến,...

03

TÁC HẠI CỦA VIỆC MẤT VỆ SINH AN TOÀN THỰC PHẨM ĐỐI VỚI SỨC KHỎE

Tác hại của việc mất vệ sinh an toàn thực phẩm:

1. GIẢM GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG CỦA THỰC PHẨM

• Sự tác động qua lại giữa một số thành phần trong thực phẩm sẽ giúp tăng cường hoặc cản trở sự hấp thụ của chúng.
• Tanin là một polyphenol có trong chè, rau răm,... có tác dụng chống oxy hóa, kháng khuẩn,... tuy nhiên nó lại ảnh hưởng đến sự hấp thụ sắt.
• Ngược lại, vitamin C lại giúp tăng cường khả năng hấp thụ sắt.

1. GIẢM GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG CỦA THỰC PHẨM

• Thực phẩm không đảm bảo an toàn và không được chế biến đúng cách sẽ bị giảm giá trị dinh dưỡng, từ đó không đảm bảo lượng chất dinh dưỡng và năng lượng cần thiết đáp ứng cho nhu cầu về sinh trưởng, phát triển, học tập, lao động,... của người sử dụng.

2. Gây nên các bệnh lí mạn tính hoặc cấp tính

Thực phẩm không an toàn chứa các tác nhân ô nhiễm có thể gây nhiễm khuẩn, ngộ độc cấp tính hoặc mạn tính.

1

Tổn thương hệ tiêu hóa: Khi ăn phải các dị vật bị lẫn vào trong thức ăn có thể dẫn đến gây răng, hóc xương, tổn thương niêm mạc miệng, thủng, loét đường tiêu hóa, chảy máu, nhiễm trùng gây nguy hiểm tính mạng.

2

Khi ăn những thực phẩm bị nhiễm phóng xạ lâu ngày, vượt mức cho phép có thể bị đột biến, ung thư và gây dị tật bẩm sinh ở các thế hệ sau.

3

Sử dụng thực phẩm không an toàn kéo dài không chỉ ảnh hưởng tới một thế hệ mà con làm gia tăng nguy cơ trẻ suy giảm sức khỏe, mắc các bệnh di truyền và bị dị tật bẩm sinh ở thế hệ sau, trên quy mô dân số lớn sẽ làm suy giảm chất Sử dụng thực phẩm không an toàn kéo dài không chỉ ảnh hưởng tới một thế hệ mà con làm gia tăng nguy cơ trẻ suy giảm sức khỏe, mắc các bệnh di truyền và bị dị tật bẩm sinh ở thế hệ sau, trên quy mô dân số lớn sẽ làm suy giảm chất lượng dân số và giống nòi. dân số và giống nòi.

4

Để đảm bảo sức khỏe và nâng cao chất lượng dân số, cần thực hiện nghiêm túc các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm từ quy mô gia đình cho tới cấp quốc gia

LUYỆN TẬP

C. 7.

B. 6.

A. 5.

D. 8.

Câu 1. Luật An toàn thực phẩm được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua tại kì họp thứ bao nhiêu?

C. Bệnh tiêu chảy

B. Bệnh gout.

A. Bệnh béo phì.

D. Bệnh còi xương.

Câu 2. Bệnh nào thường gặp nhất do tiêu thụ thực phẩm bị ô nhiễm gây ra?

--------------- Còn tiếp ---------------